«سونوگرافی» در سینما حقیقت روشنگری کرد/ روایت مستند از زنده به گور کردن دختران با شیوه‌های مدرن

به گزارش گروه فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا، گرایش به داشتن فرزند پسر موجب شده تا سقط جنین دختر با افزایش همراه شود.

مستند «سونوگرافی» به کارگردانی‌ هایده مرادی از باوری غلط پرده برداشته که در بین برخی خانواده‌ها رواج یافته است. این مستند در هفدهمین دوره از جشنواره سینما حقیقت اکران شد.

«من نمی‌خوامش؛ یک دختر دارم. می‌خوام شکم اولم پسر باشه حالا بعدی هر چی شد، شد. خدا رو شکر که پسردار شدم دیگه جلو خانواده‌ام سربلندم. مادرم راضی نیست دختر باشه، ولی برای من فرقی نداره. شوهرم گفته اگر دختر زاییدی طلاقت می‌دم و طلاقم داد. دختر یا پسر بودنش برای من فرقی نداشت، اما شوهرم گفت با دختر آوردن اجاقمو کور کردی.»

داستان در اردبیل می‌گذرد. شهری که سرمای آن بیش از زیبایی‌هایی که دارد به گوش همه خورده است. اما این سرمای استخوان‌سوز در روایتی که عنوان می‌شود گویی در ذهن آدم‌ها هم رسوخ کرده و افکار را منجمد و مانده نگه داشته است. جهالتی که بعد‌ها در مستند اعلام می‌شود که در جای جای کشور هم دیده می‌شود.

اذعان پزشکان به گرایش داشتن پسر

زمانی که دختری عروس می‌شود، طبق یک باور قدیمی‌ در  میان  ترک‌ها، یکی از پسر‌های جوان خانواده فامیل در شب عروسی روبان قرمزی دور کمر او می‌بندد و آرزو می‌کند که صاحب هفت پسر و یک دختر شود.

این باور هنوز وجود دارد و  اصرار به داشتن فرزند پسر، جهلی است که ریشه‌ها و علت‌های آن در مستند «سونوگرافی» بررسی شده است. در این مستند، پزشکان زنان اذعان دارند که مادران باردار تمایل دارند فرزند پسر داشته باشند و به‌ندرت علاقه‌مند به داشتن فرزند دختر هستند. یکی از پزشکان می‌گوید، برخی حتی بعد از سونوگرافی و پی بردن به جنسیت فرزند خود، دختر را سقط می‌کنند و برخی از ما رژیم غذایی و دارویی می‌خواهند که فرزندشان پسر شود.

این دستکاری در خلقت و خواستن خودخواهانه جنسیت فرزند، دردی است که مرادی آن را در طول فیلم مطرح می‌کند. این خود کارگردان است که حرف می‌زند، اما از زبان زنان مختلف و گویی همه در یک درد مشترک گرفتارند.

۲ دختر دارم و باز می‌گویند بچه‌دار شو

یکی از مردم‌شناسان در این فیلم می‌گوید: «من دو دختر دارم و باز می‌گویند بچه‌دار شو. باید از این افراد پرسید بچه به چه معنی است. اما در مقابل یکی از اقوام که یک پسر دارد به او نمی‌گویند بچه‌دار شو.»

نه‌تنها پسردار شدن باوری است که از بافت زندگی روستایی و نیاز به نیروی کار و برخی عقاید غلط در بین مردم شکل گرفته، امروز به عنوان موجی است که موجب شده تعادل جمعیتی به هم بخورد و در سال‌های آینده میلیون‌ها پسر، زوجی برای خود نخواهند داشت.

درواقع دختران دهه شصتی که با این باور غلط که شوهر پیدا نمی‌شود، تن به ازدواج ناخواسته می‌دادند و از رشد و پیشرفت باز می‌ماندند، در ادامه مجبور به پسرزایی می‌شوند و درنهایت پسران آن‌ها زوجی برای خود نخواهند داشت.

مردم بیش از مسئولان دامن می‌زنند؟

اما موضوع سقط جنین دختر که از آن به عنوان زنده به گور کردن مدرن دختران و نوعی نسل‌کشی یاد می‌شود، در وضعیتی است که این مردم هستند که به دلیل مشکلات موجود به آن دامن می‌زنند.

مادر بارداری می‌گوید در جامعۀ من هر زن با مشکلات متعدد مواجه است همیشه همه جا ارزش کمتری از یک مرد دارد حتی دیه او نصف دیه مرد است و من نمی‌خواهم دختری داشته باشم که مثل من این درد‌ها را تحمل کند. مادر دیگری می‌گوید فرصت‌های شغلی و تحصیلی برای مرد‌ها فراهم‌تر است. جامعه برای دختر ناامن‌تر است. به همین دلیل ترجیح می‌دهم پسر داشته باشم.

این سقوط در ارج و جایگاه زن در جامعه در حالی است که ما مطیع دینی هستیم که پیامبر مهربانی در مقابل زنده به گور کردن دختران ایستادگی کرد. در آموزه‌های اخلاقی و فرهنگ ما نیز تکریم زن و برابر قرار دادن آن تاکید شده و چه بسا ادبیات ما مملو از زنان قهرمان است. اما موج جهالت جدیدی که شکل گرفته می‌رود تا یک بحران جدی را در آینده رقم بزند.

لازم به یادآوری است، هفدهمین جشنواره بین المللی فیلم مستند ایران «سینما حقیقت» به دبیری محمد حمیدی مقدم ۲۷ آذر تا ۲ دی ۱۴۰۲ در پردیس چارسو برگزار می‌شود.