شاه کلید خنثی سازی تحریم‌ها/ چرا سبد صادراتی ایران خالی است؟

به گزارش خبرنگار حوزه اقتصاد بین‌الملل گروه اقتصادی خبرگزاری آنا، ایران به لحاظ موقعیت کم نظیر جغرافیایی و قرارگیری در مسیر کریدورهای بین المللی از معدود کشورهایی است که دارای فرصت کم نظیر و بی‌نظیری در حوزه تجارت خارجی است.

ایران با کشورهای افغانستان، پاکستان، جمهوری آذربایجان، ترکمنستان، ترکیه، عراق و ارمنستان دارای مرز مشترک خاکی و با کشورهای عمان، قطر، کویت، امارات، بحرین، قزاقستان، روسیه و عربستان دارای مرزهای آبی مشترکی است، بنابراین ایران دومین کشور جهان به لحاظ تعداد همسایه هاست، اما متاسفانه تاکنون ظرفیت بالقوه خود را در این حوزه بالفعل نکرده است.

گواه این ادعا آمار مربوط به میزان صادرات ایران به 15 کشور همسایه و سهم کالای ایرانی از بازار این کشورها طی سال 2019 است که نشان می‌دهد همسایگان آبی و خاکی ایران در سال گذشته در مجموع هزار و 129 میلیارد و 356 میلیون و 594 هزار دلار کالا از کشورهای مختلف جهان وارد کرده‌اند که در این میان واردات 15 کشور همسایه از ایران 24 میلیارد و 309 میلیون و 390 هزار و 131 دلار بوده است.

به‌عبارتی سهم کشورمان از بازار هزار و 129 میلیارد دلاری همسایگانش تنها 2.2 درصد است که نه تنها جای تاسف دارد بلکه تلاش مضاعفی را در بخش تقویت و افزایش توان صادراتی کشور می‌طلبد.

رونق تولید در سایه افزایش توان صادراتی

در بحث اهمیت تقویت بخش تجارت خارجی باید گفت که این موضوع به ویژه در شرایط جنگ و تحریم اقتصادی موتور محرکه تولید و رونق تولید است که می‌تواند علاوه بر ایجاد وابستگی‌های اقتصادی منجر به وابستگی سیاسی با کشورهای همسایه شود.

همچنین افزایش حجم تجارت خارجی با همسایگان می‌تواند ضمن بی‌اثر کردن تحریم‌ها فرصت شغلی بسیاری را برای جوانان جویای کار فراهم کند.

متاسفانه سیاست‌های به کارگرفته شده در بخش تجارت خارجی چه قبل و چه بعد از برجام به جای تمرکز بر بازار همسایگان، بازار کشورهای اروپایی را در اولویت قرار داده بود به همین دلیل با آغاز دور جدید تحریم‌ها، اروپایی‌ها برای مصون ماندن از تحریم‌های دولت آمریکا از ادامه روابط تجاری با ایران کناره گیری کردند.

ایران برای جبران روابط تجاری قطع شده خود با اروپاییان در شرایط تحریم در حالی قصد ورود به بازار همسایگان خود را گرفت که مدت‌ها بود ظرفیت بازار 600 میلیون نفری 15 کشور همسایه از دید سیاست‌گذار مغفول مانده بود به همین دلیل ورود کالای ایرانی به جوامع مصرفی بازاری که بیخ گوشش قرار داشت کار بسی سختی بود که جای خالی فعالیت بی‌چون و چرای رایزنان اقتصادی وزرات امورخارجه در کشورهای همسایه را بیش از پیش می‌طلبد.

ضعف دیگری که ایران باید در سبد محصولات صادراتی خود به فکر اصلاح آن باشد به ارزش کالای صادراتی و وارداتی بر می‌گردد.

حسین مدرس خیابانی قائم مقام وقت وزیر صنعت در امور بازرگانی در 19 آذر 98 در این باره می‌گوید در مفهوم تفاوت میانگین ارزش کالاهای صادراتی و وارداتی مسیر اشتباهی ترسیم شده است به طوری‌که به جای واردات مواد اولیه و واسطه‌ای و صادرات محصول نهایی ساخته شده براساس آن و با ارزش افزوده، مواد اولیه را صادر و محصول نهایی با ارزش افزوده را وارد می‌کنیم.

به گفته وی باید در کنار افزایش حجم صادرات به فکر بالا بردن میانگین ارزش محصولات صادراتی خود با تبدیل مواد اولیه به محصول نهایی با ارزش افزوده بالا در سبد صادراتی خود باشیم.

کاهش سهم ایران از واردات کشورهای همسایه

مهدی میراشرفی رئیس کل گمرک ایران درباره آمار صادراتی ایران در 8 ماهه امسال می‌گوید از فروردین تا آبان 99 بیش از 75 میلیون تن کالا به ارزش 21 میلیارد و 500 میلیون دلار صادرات انجام شده که از نظر وزنی 14 درصد و از حیث ارزش 19 درصد در مقایسه با مدت مشابه سال قبل کاهش داشته است.

وی با بیان اینکه روند کاهندگی صادرات کشور ماه به ماه در حال نزدیک شدن به شرایط عادی است، درباره مقاصد کالای ایرانی می‌افزاید عراق با 5 میلیارد و 300 میلیون دلار در رتبه اول، چین با همین میزان در مقام دوم، امارات متحده عربی با 2 میلیارد و 700 میلیون دلار در رتبه سوم، ترکیه با یک میلیارد و 600 میلیون دلار در مقام چهارم و افغانستان با یک میلیارد و 500 میلیون دلار در جایگاه پنجم قرار دارد.

به گفته رئیس کل گمرک ایران از ابتدای سال تا آبان ماه، 4 میلیون و 471 هزار تن کالا از قلمرو کشورمان به سایر کشورهای همسایه ترانزیت شده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته 15 درصد کاهش داشته است.

برای بهبود بازار ایران در کشورهای همسایه نیازمند بکارگیری دیپلمات‌های اقتصادی کارگشته هستیم که با زبان تجارت آشنا بوده و در جهت تقویت منافع اقتصاد ملی خود برای کالای ایرانی بازاریابی کند.

همچنین باید کالای ایرانی از چنان کیفیتی برخوردار باشد که پای رقبای خود در مقاصد صادراتی را کوتاه و جای خود را تثبیت کند.

انتهای پیام/4133