تغییر شیوه‌های آموزشی در چند ماه اخیر بیش از تصور بوده است
گروه فناوری خبرگزاری آنا- علیرضا باجلان: زندگی اقشار مختلف جامعه در دهه‌های اخیر چنان دچار تغییر شده که نمی شود سبک زیستن امروزی را با 50 سال گذشته مقایسه کرد. در این میان شیوع بیماری کرونا سیل تغییر بنیادی را شدیدتر کرد و تاثیر زیادی بر رفتارهای روزمره مردم گذاشت.
بیشتر بخوانید:
اندراحوالات مدارس هوشمند در روزهای کرونایی/ عدالت آموزشی با مدارس دانا محقق می‌شود؟
آموزش یکی از معیارهای اساسی زندگی در سراسر دنیا است. این وجه با اهمیت از زندگی در شرایط کرونا تغییر زیادی را تجربه کرد و این تغییر همچنان ادامه دارد. در همین باره با امیرهوشنگ حیدری مدیر گروه مطالعات آینده، علم و فناوری مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور گفت‌وگو کرده‌ایم:
آنا: باتوجه به شرایط کنونی نظام آموزشی کشور چه آیندهای را برای آموزش دانش‌آموزان و دانشجویان تصور می‌کنید؟ هم اکنون آموزش مجازی در کشور چه وضعیتی دارد؟
حیدری: انسان‌ها همواره آیندهای دارند تحت عنوان آینده غیرقابل ملموس. یعنی از نظر انتزاعی و ذهنی می‌توان به آن‌ها پرداخت و در موردش صحبت کرد ولی تحقق آن‌ها عملاً غیرقابل باور است. وقتی در مورد این صحبت می‌کنیم که آدم‌ها روزی دیگر با هیچ با وسایل نقلیه سفر نمی‌کنند؛ احتمال این را هم می‌دهیم که چنین مسأله‌ای محقق شود ولی در حال حاضر بیشتر آرزو، باور و آرمان است و ممکن است زمانی تحقق یابد که دیگر زنده نباشیم.
آیندهای از جنس امید و باور
موضوع آموزش دقیقاً مثل فناوری هوش مصنوعی است. وقتی مردم در مورد هوش مصنوعی صحبت می‌کنند، می‌گویند روزی دیگر انسان‌ها فکر نمی‌کنند. وسایل و ابزارهای دست‌ساز بشر است که به جای او تفکر می‌کنند و بهترین ایده‌ها را ارائه می‌دهند. در این مورد تا کنون صحبت‌های زیادی مطرح شده ولی تصور آنکه چنین فناوری به زودی در دسترس مردم قرار گیرد بسیار بعید است. چنین افکاری بیشتر از جنس آرمان و امید هستند. این‌ها آیندهای هستند که تحققش زمان‌بر و بیشتر به شکل باور است.
آنا: یعنی تکامل آموزش مجازی در ایران به شکل آرمان است و هنوز محقق نشده؟
حیدری: دقیقاً بحث آموزش مجازی در همین حالت است. در گذشته وقتی از این موضوع صحبت می‌کردیم از آموزش مجازی می‌گفتیم زمانی می‌آید که مدارس به شکل کنونی دیگر نیستند، معلم‌ها دیگر به این شکل نیستند، سرویس مدارس وجود ندارد و دیگر لازم نیست خانواده‌ای فرزندش را برای تحصیل به شهر یا کشور دیگری بفرستد. هیچ وقت تصور نمی‌کردیم چنین تغییراتی به این زودی رخ دهد.
تغییرات بزرگ آموزشی پس از شیوع بیماری کرونا
همه‌گیری بیماری کرونا باعث شد چنین تصوراتی محقق شود. تا این لحظه مردم تغییرات زیادی را مشاهده کردند. تا پیش از شیوع این بیماری مدارس دانش‌آموزان را از به همراه داشتن تلفن همراه منع می‌کردند و به هیچ کدام از دانش‌آموزان اجازه نمی‌دادند گوشی هوشمند با خود به مدرسه بیاورند ولی اکنون این دستگاه‌ها به عنوان پل ارتباطی با مدرسه و آموزگار محسوب می‌شوند. تمامی این اتفاقات تنها در مدت محدودی رخ داده است.
در مورد آموزش مجازی هم روند تغییرات به همین صورت است. در سراسر کشور انواع مدارس با نام‌های دولتی، نمونه دولتی، هیئت امنایی و غیرانتفاعی وجود دارد و گاهی هزینه تحصیل سالانه در آن‌ها بیشتر از درس خواندن در رشته‌های دانشگاهی مانند پزشکی است اما دیگر شیوه تحصیلی مثل سابق نیست و دانش‌آموزان از خانه دروس خود را پیگیری و مفاهیم درسی را فرامی‌گیرند. قبل‌تر خانواده‌ها به خاطر اینکه فرزندانشان در فضا و محیط آموزشی بهتری تحصیل کنند هزینه‌های زیادی را پرداخت می‌کردند. این شرایط دیگر تغییر کرده و آن شکل از پرداخت هزینه دیگر لزومی ندارد.
تبدیل هنجارهای نظام آموزشی به ضدهنجارها
به سمتی رفته‌ایم که واقعاً یک‌سری هنجارها برداشته شد. ضد هنجارها گاهی به هنجار تبدیل می‌شود مثل همین استفاده از تلفن همراه. در حال حاضر اگر دانش‌آموزی گوشی هوشمند نداشته باشد تا حد زیادی از زندگی روزمره عقب می‌افتد. اگر جامعه علمی کشور در مسیری که در آن حرکت می‌کنند درست هدایت شوند در آینده می‌توان از آن به عنوان آموزش مبتنی مبتنی بر عدالت اجتماعی است یاد کرد.
آنا: لطفاً توضیح بیشتری در مورد آموزش مبتنی بر عدالت اجتماعی بیان کنید.
حیدری: فرض کنید دانش‌آموزی در منطقه‌ای دور افتاده و محروم که مردم ساکن آن زاغه‌نشین هستند با معلمی ارتباط دارد که فرزند خانواده‌ای شهری با امکانات متعدد آموزشی نیز از همان آموزگار درس‌ها را یاد می‌گیرد. بدون شک هیچ تغییری در جهان غیرقابل تصور نیست و نباید فکر کرد بسیاری از اتفاقات برای آینده دور است و هرگز انسان‌های کنونی آن را نمی‌بینند. عدالت اجتماعی در نظام آموزشی کنونی بیشتر ملموس است و تقریباً همه کشور از امکاناتی برابر برخوردارند.
لزوم توجه به نشانک‌ها برای کسب آمادگی نسبت به آینده
پدیده‌های شگفتی‌ساز معمولاً با نشانک‌های ضعیف شروع می‌شوند. به نظر بنده پدیده‌هایی مثل زلزله، سیل، آتش‌فشان و آلودگی هوا که گاهی یک هفته مدارس را تعطیل می‌کرد نشانک‌هایی شرایطی هستند برای وضعیت کنونی و آینده. در واقع اتفاقات هستی به طور سلسله‌وار رخ می‌دهند. نباید تعجب کنیم اگر روزی شاهد دگرگونی‌های بزرگ‌تر باشیم.
شاید برای اولین بار باشد که دنیا دارد این روزگار شگرف در حوزه آموزش را تجربه می‌کند ولی مطمئناً دوران آموزشی پس از کرونا به آن حالت سنتی بازنخواهد گشت. به جرأت می‌توانیم بگوییم در نظام آموزشی شاهد انقلابی بزرگ بوده‌ایم و تغییرات آن همچنان ادامه دارد. عدم الزام به حضور در مکان‌های مشخص آموزشی و استفاده از ابزارهای دیجیتال مهم‌ترین تغییراتی است که تا کنون شاهد آن بودیم.
انتهای پیام/4144/
انتهای پیام/