مرگ دریاچه‌ای به وسعت نمک/ مهمان جدید تهرانی‌ها از راه می‌رسد

به گزارش خبرنگار محیط زیست گروه اجتماعی خبرگزاری آنا، با گذر زمان نگرانی از بحران خشکسالی دریاچه نمک قم بیش از پیش حس می‌شود. هرچند خطر خشکسالی این منطقه از نیم قرن پیش آغاز شده و زنگ خطر مرگ این دریاچه را به صدا درآورده است، اما هنوز هم می‌توان با اقدامات زیست محیطی و اختصاص حق‌آبه دریاچه نمک آن را از مرگ و نابودی حتمی نجات داد.

خشک شدن دریاچه نمک قم فقط منجر به نگرانی ساکنان قم نشده بلکه غم این خبر تلخ دوستداران محیط‌ زیست و ساکنان استان‌های همجوار و پایتخت‌نشینان را نیز تحت تأثیر قرار داده است؛ زیرا در صورتی که این دریاچه خشک شود تهرانی‌ها باید علاوه بر تحمل آلودگی هوای تهران،  طعم شور گرد و غبار نمکی قم را هم بچشند.

در همین ارتباط سیدرضا موسوی در گفتگو با آنا به وضعیت خشکسالی دریاچه نمک قم اشاره و بیان کرد: دریاچه نمک قم منطقه وسیعی است که به صورت مشترک بین سه استان قم، سمنان و اصفهان قرار دارد اما با توجه به اینکه به دلیل موقعیت جغرافیایی خارج از دید عمومی مردم قرار دارد و دسترسی به آن آسان نیست مورد غفلت واقع شده است.

به گفته او از سال‌های گذشته منابع آب‌های ورودی به دریاچه محدود شده و حق‌آبه‌هایی که به صورت طبیعی جریان داشت با آب‌های سطحی مثل رودشور و کرج بسته شده است و همچنین به دلیل سدسازی، احداث آب‌بند، انحرافات و همچنین کاهش بارندگی در سال‌های اخیر شرایط خشکسالی را تجربه می‌کنیم؛ زیرا در طول سال‌های اخیر میزان آورده دریاچه کاهش یافته است.

مدیرکل محیط زیست استان قم به نوسانات حجم آب دریاچه در فصول مختلف سال اشاره کرد و گفت: سطح آب دریاچه نمک قم در طول فصول مختلف تغییر می‌کند به طوری که در فصل پاییز و زمستان که بارندگی داریم سطح آب دریاچه افزایش می‌یابد، اما در فصول گرم شاهد خشکی سطح دریاچه هستیم بر همین اساس امیدواریم در طول ماه‌های باقی‌مانده تا پایان سال بخشی از دریاچه آبگیری شود.

موسوی با توجه به وضعیت طبیعی منطقه و برآوردهای حاصل از شرایط جوی و جغرافیایی معتقد است: طبق محاسبات صورت‌گرفته آورده دریاچه سالانه 450 میلیون متر مکعب بوده که در گذشته به صورت طبیعی وارد دریاچه نمک می‌شد و رطوبت دریاچه را به همراه داشت، اما هم اکنون حق‌آبه‌های رودخانه‌ها قطع شده و بر اساس مطالعات میزان بارندگی در دریاچه نمک قم به ۱۵۰ میلی‌متر مکعب رسیده است؛ بنابراین با توجه به میزان تبخیر ۳۶۰۰ میلی‌لیتری این منطقه روند خشکی دریاچه طبیعی به نظر می‌رسد.

این مقام مسئول در مورد مذاکرات صورت‌گرفته با وزارت نیرو برای تأمین حق‌آبه دریاچه نمک قم نیز یادآور شد: صحبت‌هایی با همکاران در دستگاه‌های ذی‌ربط صورت گرفته است و پیگیر حق‌آبه دریاچه نمک بودیم، اما امیدی به تأمین و تخصیص این حق‌آبه نداریم. با توجه به اینکه منبعی وجود ندارد و سدسازی شده پیشنهاد دادیم که از منابع پساب‌ها برای تأمین آب دریاچه استفاده کنیم اما باید بدانیم که رساندن حق‌آبه به دریاچه نیز با مشکلاتی همراه است؛ زیرا باتوجه به برداشت‌های غیرمجاز و تخلیه سفره‌های بین راهی آبی برای انتقال باقی نمانده است البته با این وجود باز هم می‌کوشیم این امر محقق شود هرچند تأمین حق‌آبه و رساندن آن به دریاچه جزو وظایف وزارت نیرو است.

موسوی ادامه داد:‌ وقتی ورودی آب‌ها به دریاچه مسدود می‌شود و از سویی شاهد تبخیر و برداشت آب اطراف دریاچه هستیم دریاچه نمک رو به خشکی می‌رود بنابراین با توجه به تحقق فعالیت‌های خاص مثل برداشت شورآبه‌های معدنی از دریاچه و تخلیه سریع‌تر آب دریاچه این اتفاق تشدید خواهد شد.

مدیرکل محیط زیست قم از مسئولان ذی‌ربط درخواست کرد موضوع تخصیص حق‌آبه دریاچه نمک قم و خشکی پیش روی این دریاچه را به رسمیت بشناسند و جدی بگیرند؛ زیرا اعلام شده است که اگر این دریاچه رو به خشکی رود و سطح آب سفره‌های دریاچه کاهش یابد با وقوع پدیده گرد و غبار نمکی به سمت مرکز کشور مواجه خواهیم بود که این موضوع جمعیت بسیاری از مردم را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد که نگران‌کننده است.

وی در مورد راهکار جلوگیری از بحران خشکسالی دریاچه نمک قم گفت: باید نشست‌های مشترکی با مسئولان به ویژه با مسئولان وزارت نیرو داشته باشیم تا به این موضوع توجه کنند، همچنین مسئولان برای تأمین حق‌آبه‌ها و رساندن آب به دریاچه تلاش کنند، علاوه برآن باید انجام هر فعالیتی در محدوده دریاچه نمک از جمله گردشگری و فعالیت‌های اقتصادی در این منطقه با رعایت ملاحظات زیست‌محیطی، مطالعات کارشناسی و رعایت جوانب مختلف صورت گیرد تا در آینده شاهد بروز خطر نابودی دریاچه نمک قم نباشیم.

موسوی به تأثیرگذاری خشکی دریاچه نمک قم بر حیات وحش منطقه نیز اشاره کرد و گفت: در پی خشکی دریاچه نمک قم حیات وحش منطقه از جمله مهاجرت پرندگان و الگوی زیستی آن‌ها تحت تأثیر قرار می‌گیرد و ممکن است در آینده با آسیب و مشکلات خاصی در رفتارشناسی حیات وحش منطقه روبه‌رو شویم و حتی نگرانیم که دامنه این تأثیرگذاری به تهران نیز برسد.

به‌گفته مدیرکل محیط زیست استان قم خطر خشکسالی دریاچه نمک قم هم اکنون حاد و بحرانی نیست زیرا هنوز سطح دریاچه مرطوب است و با توجه به اینکه در فصل بارندگی سفره‌های زیرزمینی بالاست فعلاً جای نگرانی نیست، اما با توجه به وسعت دریاچه و ترکیبات نمکی موجود در آن نگرانی‌هایی برای آینده مرکز کشور و به ویژه پایتخت به همراه دارد.

براساس این گزارش به نظر می‌رسد همزمان با کاهش میزان بارندگی‌ها و افزایش دو درجه‌ای دمای کشور باید برنامه‌ریزی‌های مناسبی برای اختصاص حق‌آبه و احیای این دریاچه صورت گیرد و با اقدامات پیشگیرانه مناسب از بروز خطر خشکی و مرگ دریاچه جلوگیری کنیم؛ زیرا فاصله چندانی تا خشکی کامل دریاچه نداریم و همه مسئولان کشور باید تخصیص حق‌آبه دریاچه نمک قم را جدی بگیرند.

انتهای پیام/4044/