راه قدرت بخشی به ریال/ چرا پول ایران بی ارزش شد؟
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری آنا، همواره سیاست ارزی دولت‌ها با فراز و نشیب‌هایی مواجه شده است که حاصل اجرای این سیاستگذاری‌ها فقط به مردم باز می‌گردد. شرایط موضوع افزایش قیمت ارز‌ها بخصوص دلار در کشور در حالی به مسئله‌ای روز تبدیل شده است که به دلیل برخی سیاست‌های غلط این موضوع با زندگی روزمره مردم پیوند خورده و هر تنشی قیمتی در آن هر چند بی ربط به سایر نظام‌های اقتصادی و قیمتی با ایجاد موج افزایش انتظار تورمی موجب آفشتگی جامعه و اقتصاد می‌شود. از طرف دیگر نرخ تورم بالا در کشور نیز هر روزه بر آتش این تنور می‌دمد. موضوعی با عنوان کاهش ارزش پول ملی و تبعات آن است که اساسی‌ترین مشکل در اقتصاد کشور مطرح است.
ارزش پول ملی چیست؟
در تعریف‌های اقتصاد مدرن و سیاست‌های پولی مدرن، کاهش ارزش پول ملی را کاهش ارزش آن واحد پول در مقابل طلا و سایر ارز‌های رایج می‌دانند، اما در عمل کاهش ارزش پول ملی ترفندی است که در سیاست‌های پولی موجب ارزان شدن کالا‌ها و خدمات کشور مبدا در مقاصد صادراتی می‌شود و عملا باعث می‌شود که صادرات کشور مبدا رونق بگیر؛ اما در نقطه مقابل موجب عوارض اقتصادی همچون تضعیف بازار سرمایه و ایجاد رکود به دلیل کاهش قدرت خرید داخلی می‌شود؛ به همین جهت بدیهی است که کنترل و افزایش ارزش پول ملی موجب تاثیر بر قیمت دارایی‌ها و بهای کالا و خدمات شده و بر کیفیت زندگی مردم تاثیر مستقیم دارد.
{$sepehr_key_5017}
اما طی سال‌های گذشته تقریبا هیچ دولتی در حفظ ارزش پول ملی چندان موفق نبوده است بطوریکه که یک قطعه تراول چک یک میلیون ریالی (۱۰۰۰۰۰۰ ریال) در سال ۱۳۹۰ ارزشی معادل ۱۰۰ دلار آمریکا داشت، اما هم اکنون ارزش آن در مقابل دلار آمریکا با نرخ آزاد، با کاهش ۸۰ برابری رو‌به‌رو شده و به ۱.۲۵ دلار رسیده است!
دلیل کاهش ارزش پول ملی ایران چیست؟
با وجود هشدار‌های مکرر اقتصاددانان در خصوص لزوم اصلاح نظام بانکی کشور و مقابله با خلق پول، اما همچنان خلق پول در سیستم بانکی و مدیریت پولی کشور از عمده‌ترین دلایل کاهش ارزش ریال ایران است؛ چرا که بدیهی است که در نظام مالی نوین خلق پول بدون پشتوانه می‌تواند به سرعت منجر به از دست رفتن ارزش برابر پول ملی در برابر سایر ارز‌ها و فلزات قیمتی مرجع مانند طلا شود.
کاهش رشد اقتصادی و تولید ناخالص داخلی نیز از عوامل بسیار مهم کاهش ارزش پول ملی است و با توجه به مشکلاتی که طی سال‌های اخیر به جهت ناترازی‌های انرژی پدید آمده است، بخصوص در زمینه فولاد و پتروشیمی بعید نیست که ارزش پول ملی کشور از این محل نیز دچار آسیب شده باشد، اما باید توجه داشت که اثر این اتفاق محدودتر از نابسامانی‌های پولی و بانکی است که با سرعت بیشتری خود را در ترازنامه‌های مالی نمایش می‌دهند. باید توجه داشت که افزایش تولید داخل موجب می‌شود که همزمان با تامین نیاز‌های داخل ظرفیت تولیدی مورد نیاز برای صادرات نیز فراهم شود و به تبع آن با سرازیر شدن ارز‌های صادراتی به کشور، قیمت انواع ارز به خصوص ارز مرجع کاهش یابد و این نیز به معنای افزایش متقابل ارزش پول ملی خواهد بود.
{$sepehr_key_5018}
با توجه به نقش ورود سرمایه‌های ارزی به کشور در کاهش قیمت ارز و همچنین شتاب دهی به پروژه‌های صنعتی و خدماتی می‌توان کاهش سرمایه گذاری خارجی در ایران را از دیگر مسائل منجر به کاهش ارزش پول ملی دانست و از این جهت تا حدودی می‌توان دولت در دوره‌های مختلف را مقصر عدم اهتمام در حفظ سرمایه‌های خارجی و ایجاد ثبات اقتصادی برای جذب سرمایه در کشور دانست. پس می‌توان به طور خلاصه گفت، عواملی از جمله میزان تولید ناخالص ملی، حجم نقدینگی، نرخ تورم، نرخ سود بانکی، رشد پایه پولی، چاپ پول بدون پشتوانه و افزایش نقدینگی در کشور نیز از عوامل مؤثر در کاهش ارزش پول ملی هستند.
از طرف دیگر اقتصاددانان تورم را به عنوان عاملی کاملا در تضاد با ارزش پول ملی می‌دانند، اما بجز سال‌های ۱۳۶۴، ۶۹، ۹۵ و ۹۶ نرخ تورم در ایران همواره بیش از ۱۰ درصد بوده و در اکثر سال‌ها از ۲۰ درصد نیز تجاوز کرده است. با این اوصاف بدیهی است که هر ساله تورم موجب از دست رفتن بخش عظیمی از ارزش پول ملی می‌شود. البته باید توجه داشت که تورم تنها منحصر به سالیان اخیر نیست و روند تورمی در کشور بیش از نیم قرن است که پایدار مانده و با توجه به نقایص قوانین انضباط مالی در برابر ارزش ریال خود نمایی می‌کند.
{$sepehr_key_5019}
راه حل افزایش قدرت ریال ایران چیست؟
بدیهی است که مقابله با عوامل کاهش ارزش پول ملی از جمله تورم و اصلاح سیاست پولی از موثرترین راه حل‌ها است، اما باید توجه داشت که ایجاد ثبات اقتصادی و به کارگیری صحیح دیپلماسی اقتصادی برای ورود سرمایه خارجی به کشور و همچنین تشویق بانک‌ها به هدایت سرمایه‌ها به بخش مولد تولیدی از عوامل بسیار موثر در تولید ثروت و افزایش ارزش ریال است.
انتهای پیام/