تعاریف، انواع و کارکرد سازمان‌های میانجی
به گزارش گروه پژوهش خبرگزاری آنا، در نگاه سیستمی به نوآوری، همکاری بین انواع مختلف بازیگران، به‌عنوان کلیدی در موفقیت نوآوری دیده می‌شود. به جهت وجود شکاف‌های متعددی که مانع این همکاری اثربخش می‌شوند، ادبیات سیاست‌گذاری علم و نوآوری به طور دائم به نیاز برای سازمان‌های میانجی برای بر عهده گرفتن نقش پل‌زنی و واسطه‌گری اشاره می‌کند.
پژوهشگران در مقاله‌ای با عنوان «سازمان‌های میانجی: تعاریف، انواع و کارکرد‌ها» پس از تحلیل‌هایی از نظام نوآوری، نوآوری و شبکه‌های علمی، باز شدن مفاهیم نوآوری به ویژه در رابطه با افزایش سطح همکاری‌ها و برون‌سپاری‌ها، تحلیل‌ها تمایل بسیاری به نقش گره‌ها و روابط فرایند نوآوری پیدا کرده‌اند.
* تعریف سازمان‌های میانجی
به زعم این پژوهش یکی از تعاریف سازمان‌های میانجی این است که یک سازمان یا بدنه که به‌عنوان یک عامل یا واسط در هر جنب‌های از فرایند نوآوری، میان دو یا چند طرف عمل می‌کند. برخی فعالیت‌های این میانجی‌گر‌ها عبارتند از:
- کمک به فراهم‌سازی اطلاعات درباره همکاران بالقوه
- وساطت برای نقل و انتقال بین دو یا چند طرف
- انجام کار واسطه‌گری بین سازمان‌ها و بدنه‌هایی که با یکدیگر همکاری دارند و کمک به یافتن آگاهی
- تأمین مالی و پشتیبانی برای نتایج نوآورانه همکاری‌ها
به گفته پژوهشگران این پژوهش، با دقیق شدن در این تعریف می‌توان به این امر رسید که تعریف فوق بیشتر به نقش مستقیم این سازمان‌ها در ساختار تولیدی نوآوری دلالت دارد.
{$sepehr_key_2371}
این پژوهش مطرح می‌کند تعریف دیگر این میانجی‌ها این است که تمرکز بیشتری روی میانجی‌های فراساختاری دارند. سازمان‌هایی که به‌عنوان عضوی از شبکه بازیگران یک سیستم عمل می‌کنند و تمرکز آنها نه بر تولید نوآوری و نه بر پیاده‌سازی نوآوری است، بلکه توانمندسازی دیگر سازمان‌ها برای نوآوری است.
تعریف ارائه شده در بالا نشان‌دهنده بدنه‌ای است که نقش توانمندساز را برای نوآوری ایفا می‌کند؛ چه به صورت مستقیم و چه به صورت غیرمستقیم؛ بنابراین تعریف کاملتری است که انواع میانجی را در خود جای می‌دهد.
* انواع میانجی‌ها
در این پژوهش آمده است که میانجی‌گر‌ها می‌توانند اشکال متفاوتی را به خود بگیرند: سازمان‌های پژوهش و فناوری، انجمن‌های تجاری و صنعتی، انجمن‌های حرفه‌ای، بنیاد‌های خصوصی، نهادهای منطقه‌ای، پارک‌های علمی، مشاوران نوآوری و نظایر آن.
برمبنای دیدگاه پژوهشگران این پژوهش انجمن‌های صنعتی می‌توانند نقش مهمی را در انتشار دانش و فناوری‌های جدید در میان شرکت‌های عضو، ایفا کنند و سازمان‌های پژوهش و فناوری نیز نقش مهمی در ارتقا، انتشار و استفاده از دانش موجود و جدید دارند.
{$sepehr_key_2372}
به گفته این پژوهش این سازمان‌ها علی‌رغم محدودیت‌های موجود می‌توانند بهترین گروه دانش و نیروی انسانی در کشور باشند و با راهکار درست، نقش هماهنگ‌کننده یا برطرف‌کننده شکست‌های سیستمی در نظام نوآوری ملی و خوشه‌های نوآوری را برعهده بگیرند.
* تفاوت میانجی‌ها
این پژوهش بیان می‌کند که تفاوت مهمی که میان انواع مختلف میانجی‌ها وجود دارد این است که هدف اولیه بعضی از این سازمان‌ها داشتن نقش واسطه‌ای است؛ مانند سازمان‌ها و مراکز حمایت از نوآوری که از شبکه‌های نوآوری پشتیبانی می‌کنند.
به زعم این پژوهش برخی دیگر از این سازمان‌ها فعالیت‌های میانجی‌گری را به‌عنوان محصول حاشیه‌ای فعالیت خود ارائه می‌کنند؛ مثل شرکت‌های مشاوره و دفاتر ارتباط صنعت و دانشگاه و لازم به ذکر است که در منابع مختلف علمی، از نهادهای میانجی در نظام نوآوری با تعابیر متفاوت یاد می‌شود.
* کارکردهای میانجی‌ها
از نظر پژوهشگران این پژوهش به طور کلی نقش میانجی‌ها در فرایند انتقال فناوری پل‌زنی در نظر گرفته می‌شود که همان جبران کردن فقدان قابلیت‌های مدیریتی در فرایند انتقال است و نقش واسطه‌گر‌ها را در انتشار و انتقال فناوری برجسته می‌کند، اما در ادبیات مدیریت نوآوری تمرکز اصلی بر میانجی‌ها به عنوان سازمان و نوع فعالیت آنها است.
{$sepehr_key_2373}
به گفته این پژوهش این دسته از مطالعات بر این موضوع تمرکز دارند که چگونه میانجی‌ها به عنوان سازمان؛ فرایند انتقال و انتشار فناوری را بین افراد، سازمان‌ها و صنایع تسهیل می‌کنند. گروه دیگر، به مطالعه نهادهای میانجی در سیستم‌ها و گروه‌ها پرداخته‌اند و در این راستا، ادبیات نظام نوآوری، نهادهای میانجی را به عنوان جزیی از سیستم به رسمیت شناخته است.
به گفته این پژوهش این مسائل مشترک که مسائل مرزی نامیده می شوند، در مرز دو حوزه علم و سیاست وجود دارند و بازیگران هر حوزه با توجه به مقاصد خود، استفاده‌های متفاوتی از آنها می‌کنند، ولی این مسائل همچنان هویت خود را حفظ می‌کنند.
در جمع‌بندی نهایی پژوهش حاضر آمده است که هر نهاد میانجی با توجه به مأموریتی که دارد، یک یا چند کارکرد از این کارکرد‌ها را در نقطه کانونی فعالیت خود قرار می‌دهد؛ به‌عنوان مثال، صندوق‌های توسعه فناوری محور فعالیت‌های خود را بر کارکردهای تأمین مالی می‌گذارند و یا دفاتر انتقال فناوری، بر کارکردهای واسطه‌گری متمرکز هستند.
این پژوهش به کوشش عفت نوروزی (پژوهشگر پژوهشکده مطالعات فناوری) و سید حبیب‌الله طباطبائیان (هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبائی (ره)) انجام شده است.
انتهای پیام/