تاثیر روابط استاد و دانشجوی دکتری در تولید دانش
به گزارش گروه پژوهش خبرگزاری آنا، دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی، یکی از با ارزشترین منابع علمی پژوهشی هر جامعه‌ای برای تولید علم و دانش و پیشرفت و توسعه محسوب می‌شوند و می‌توانند از ارکان خیزش به سمت جهانی شدن به شمار روند. در این میان، دوره دکتری که بالاترین دوره تحصیلی است و به اعطای مدرک می‌انجامد و رسالت آن، تربیت افرادی است که با نوآوری در زمینه‌های مختلف علوم و فناوری در رفع نیاز‌های کشور و گسترش مرز‌های دانش مؤثر باشند از اهمیت مضاعفی برخوردار است.
نیره حسینی (دکتری مدیریت آموزشی دانشگاه شیراز) در مقاله‌ای با عنوان «ارائه چارچوبی برای توسعه روابط استاد دانشجوی دکتری در تولید دانش» به این موضوع پرداخته است که روابط اثربخش استاد و دانشجو در دوره دکتری با خودکارامدی پژوهشی و حرفهای، ایجاد انگیزه و علاقه برای انجام پژوهش‌های بیشتر، رضایت، بهره‌وری، نرخ انتشار بالاتر و علاقه و تلاش برای دستیابی به اهداف و آرمان‌های حرفهای و به طور کلی موفقیت علمی و حرفهای حال و آینده آنان مرتبط می‌باشد و در این زمینه نقش محوری دارد.
* مزایای ارتباط استاد با دانشجو برای دانشگاه
در این پژوهش مطرح شده است که در روابط بین استاد و دانشجو به‌ویژه در مقطع تحصیلات تکمیلی که دانشجو را نسبت به فرهنگ رشته‌ای مربوط به خود، اجتماعی می‌سازد، بسیار مهم است.
{$sepehr_key_2233}
به گفته این پژوهش روابط استاد و دانشجوی دکتری نه‌تنها برای دانشجویان مفید است، بلکه برای استاد و دانشگاه نیز مزایای متقابلی به همراه دارد که از آن جمله می‌توان به مواردی نظیر:
- پیشبرد اهداف علمی و حرفهای و رضایت دوطرفه برای استاد و دانشجو؛
- دانش‌افزایی و اثربخشی جمعیِ استاد و دانشجو در خلق و تولید دانش از طریق تسهیم دانش؛
- بهره‌وری بیشتر از سرمایه‌های دانشی اساتید و دانشجویان دکتری دانشگاه؛
- ایجاد مزیت رقابتی برای دانشگاه از طریق افزایش سهم کمّی و کیفی آن در تولید علم و فناوری در کشور؛
- بهره‌گیری از دانشجویان غیربومی و تازه‌وارد به محیط دانشگاه با زمینه دانشی متفاوت به عنوان یک فرصت برای تولید و باروری ایده‌های جدید و خلق دانش؛
- توسعه رشته علمی و حوزه‌های پژوهشی مورد عالقه مشترک استاد و دانشجو با انجام پژوهش‌های علمی برجسته مشترک؛
- غنی‌سازی شبکه حرفهای و ارتباطی استاد؛
- توانمندسازی و به‌سازی پژوهشی و حرفهای اساتید به واسطه اینکه دانشجویان خود را با دانش و تکنیک‌های جدید پیش می‌برند و می‌توانند استاد خود را از مسیر‌های نویدبخش برای پژوهش مطلع سازند؛
- افزایش ارزش حرفهای استاد از طریق معرفی پژوهشگران جدیدِ موفق به رشته و ... اشاره کرد.
* عوامل بالقوه ضعف در روابط علمی استاد و دانشجو
در ادامه این پژوهش آمده است که روابط اثربخش استاد و دانشجوی دکتری به به‌سازی و توانمندسازی دانشجویان دکتری و حتی اساتید کمک می‌کند و نقش به‌سزایی در توسعه کمّی و کیفی پژوهش‌های دانشگاهی، توسعه یک رشته علمی و در نهایت پیشرفت و توسعه علمی کشور برعهده دارد.
{$sepehr_key_2234}
در پژوهش حاضر با بررسی متون و پژوهش‌های مرتبط با موضوع پژوهش، عوامل بالقوه ضعف در روابط علمی استاد و دانشجوی دکتری استخراج و توصیف شد و بر این مبنا، چارچوبی برای توسعه روابط مذکور در قالب سه بُعد:
- صلاحیت‌های حرفهای و عوامل بین‌فردی مربوط به استاد؛
- صلاحیت‌های حرفهای و عوامل بین‌فردی مربوط به دانشجو؛
- عوامل مدیریتی و سازمانی ارائه شد.
{$sepehr_key_2235}
در پایان این پژوهش به این مهم اشاره شده است که تدوین معیار‌های ارزیابی کارکرد و پرداخت حقوق و پاداش در خصوص ارتباط علمی اثربخش استاد و دانشجو و شناسایی، معرفی و قدردانی شایسته مالی و غیرمالی از اساتید بااخلاق و موفق در زمینه توسع نشاط و پویایی علمی و بالفعل کردن قابلیت‌های بالقوه دانشجویان دکترا از طریق برقراری تعامل علمی اثربخش با آنان.
در جمع‌بندی نهایی پژوهش حاضر آمده است که یکی ازراهکارهای مهم برای بهبود و توسعه روابط و تعاملات علمی استاد و دانشجوی دکتری پیشنهاد می‌شود که با شناسایی چالش‌ها و مشکلات موجود در خصوص پذیرش دانشجوی دکتری و تدوین و اجرای سیستم مناسب پذیرش دانشجوی دکترا به‌گونه‌ای که عدالت و کارامدی را با هم دربرگیرد و دانشجویان باانگیزه، بااستعداد، توانمند و شایسته برای تحصیل در دوره دکتری انتخاب و پذیرفته شوند.
انتهای پیام/