قلعه رودخان یا قلعه زباله‌ها؟!
گروه فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا ـ زهره سعیدی: دژ رودخان یا قلعه حسامی نام قلعه‌ای متعلق به دوره امپراطوری ساسانی است که بر فراز ارتفاعات جنگل‌های فومن در روستای رودخان ساخته شده و ۲.۶ هکتار مساحت و ۶۵ برج و بارو و دیوار به طول ۱۵۰۰ متر بنا شده است؛ قلعه رودخان در سی کیلومتری شهر فومن در استان گیلان است که از مهمترین قلعه‌های تاریخ ایران محسوب می‌شود. آنچه که گفته می‌شود از تسخیرناپذیرترین قلعه‌ها در طول تاریخ بوده و اکنون گردشگران زیادی را جذب خود می‌کند.
علاقه‌مندان پس از عبور از روستای رودخان و سپس بالا رفتن از هزار پله به این قلعه می‌رسند، اما آیا این روز‌ها قلعه رودخان ارزش دیدن دارد یا خیر. یک رفت و آمد ساده به این قلعه ساعت‌ها زمان می‌برد، اما زمانی که از پله‌های هزار و ششصد تایی این قلعه عبور می‌کنی تا به دژ وبرج و بارو برسی، با زباله‌های انبوه زیاد روبه رو می‌شوی، قطعا هر گردشگری تمایل دارد که از برج و بارو‌ها بالا برود، هزارتو‌های قلعه را ببیند، درحالی که نه تنها هیچ جاذبه زیبایی از دیدن این اتاقک‌های سربازان تا برج‌های شاهی دیگر دیده نمی‌شود و هیچ کار ترمیمی بر آن صورت نگرفته، بلکه بوی بد زباله‌ها شما را از فضا دور می‌کند.
ارتفاع قلعه رودخان از سطح دریا بین ۶۵۵ تا ۷۱۵ متر است، قلعه با وجود عظمتی که دارد تا سال ۱۸۳۰ ناشناخته بود و توسط یک محقق ایران شناس لهستانی به نام آکلساندر بوریکو خوچکو کشف شد و از درب ورودی که یک دژ مستحکم و بلند است در طرفین ورودی دو برج دفاعی مستحکم دارد و کتیبه‌ای سر در آن حک شده که این قلعه برای نخستین بار در سال ۹۱۸ تا ۹۲۱ ه. ق برای سلطان حسام الدین امیر دباج بن امیرعلاءالدین اسحق تجدید بنا شده است. ظاهرا پله‌های اصلی این بنا در طی کاوش‌های باستان شناسی در امتداد دیوار‌ها و برج‌ها زا زیرخاک بیرون کشیده است.
آنچه اکنون در ارتباط با این قلعه دیده می‌شود، بنایی مخروبه است که هرچند زیر نظر میراث فرهنگی قرار دارد و تابلوی میراث سردر آن نصب شده، اما هیچ رسیدگی از سوی میراث برای آن صورت نگرفته است، از آجر‌ها و پله‌هایی که در حال نابودی هستند و گردشگران به سختی پا روی آنها می‌گذارند تا سقف‌های سستی که هر لحظه ممکن است زیر پای گردشگران فرو بریزد و داخل هر یک از قلعه‌ها نیز بوی بد و زباله بیداد می‌کند و دقیقا مشخص نیست که میراث فرهنگی برای حفظ این بنا چه کاری انجام می‌دهد.
کار نگهبانی و مراقبت این بنا نیز به دست دو پیرمرد سپرده شده که اصلا مشخص نیست قدرت حفاظت از آن را دارند یا خیر. نکته دیگر این است که در زمان ورود به قلعه از شما مبلغی پول دریافت می‌شود که اصلا معلوم نیست این پول صرف چه چیز می‌شود و هیچ اثری از مرمت و سالم سازی فضا حتی وجین علف‌های هرز قلعه دیده نمی‌شود.
گردشگران با اکراه از شیر‌های آب قلعه که از دل کوه بیرون می‌آید، می‌نوشند چرا که فضا بسیار کثیف و رقت انگیز شده و به ویژه در زمان‌های از سال که گردشگران زیادی سفر می‌کنند که قطعا نیمه اول سال است، شرایط به مراتب بدتر می‌شود.
شاید بهتر این بود که نگهداری از این فضا به بخش خصوصی سپرده می‌شد و یا اینکه میراث دست به کار مرمت و حفظ این بنا می‌کرد تا آنچه که ما از گذشتگان داریم، بهتر برای آیندگان حفظ شود و قطعا هر کشور دیگری اگر چنین بنای تاریخی را در دست داشت آن را تبدیل به یک فضای بسیار دل انگیز و زیبا برای گردشگران می‌کرد. درست است که ارتفاع زیاد قلعه رودخان از سطح زمین آنقدر زیاد است که بردن مواد غذایی و وسایل و امکانات به آنجا را سخت می‌کند، اما همین که مردم برای دیدن چنین قلعه‌ای این اندازه زمان می‌گذارند و از پله‌های آن بالا می‌روند می‌تواند یک انگیزه‌ای برای توسعه صنعت گردشگری و توریستی داشته باشد که حتی گردشگران خارجی را نیز جذب خود کند.
منصور مرادی یکی از گردشگرانی که از اصفهان برای دیدن قلعه رودخان به فومن آمده، در گفتگو با آنا می‌گوید که واقعا این فضا سحرانگیز است در صورتی که می‌توانستیم به خوبی از اینجا دیدن کنیم، فضا تمیز بود و بچه‌ها را به راحتی می‌توانستیم همراهی کنیم، اما الان به خاطر مشکلاتی که دراین محوطه وجود دارد باید مدام مراقب باشیم تا اتفاقی برایشان نیافتد.
یکی دیگر از گردشگران که از استان مازندران به قلعه رودخان آمده نیز می‌گوید که بار سومی است که به اینجا می‌آید و واقعا برایش این مکان دیدنی است، اما ای کاش شرایط برای رفاه گردشگران اینجا فراهم بود.
پایین‌تر از هزار و اندی پله قلعه رودخان امکانات رفاهی و تفریحی زیادی فراهم است، اما گردشگری که به قصد دیدن قلعه رودخان پا را فراتر می‌گذارد و بالا می‌آید با هزاران مشکل روبه رو می‌شود و از جمله اینکه داخل محوطه بهداشت و شرایط سلامت به خوبی مهیا نیست. امید داریم که میراث فرهنگی که متولی این مکان است، تلاشی برای بازسازی، مرمت و به سازی فضای قلعه رودخان انجام دهد.
انتهای پیام/