چین و ژاپن چگونه به غول‌ تکنولوژی صنعتی تبدیل شدند؟/هدر دادن بودجه ایران با رانت دانش‌بنیان نماها

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری علمی و فناوری آنا، مسئله رشد اقتصادی و صنعتی در چین و ژاپن و مقایسه آن با شرایط داخلی کشور یکی از مباحث عامیانه مردم شده است. بین عامه مردم همواره مطرح می‌شود که چگونه چینی که روزگاری در فقر مطلق به سر می‌برد، امروزه تبدیل به غول صنعت و اقتصادی شده است و یا ژاپنی که در جنگ جهانی تبدیل به ویرانه‌ای زیر انبوهی از خاکستر شد، امروزه در لبه فناوری صنعتی حضور دارد.

در خصوص چین توجه به این نکته ضروری است که این کشور اصلاحات اقتصادی را از سال ۱۹۷۸ شروع کرده و اقتصاد آن طی ۳۰ سال گذشته به صورت میانگین هر ساله ۱۰ درصد رشد کرده است و هم اکنون دومین اقتصاد بزرگ جهان است. تولید ناخالص داخلی چین ۱۸.۵۳ تریلیون دلار است و این کشور در بخش بانکی خود حدودا ۴۰ تریلیون دلار دارایی و همچنین ۲۷.۳۹ تریلیون دلار سپرده در اختیار دارد.

در رابطه با اقتصاد ژاپن نیز باید بدانیم که این کشور عنوان چهارمین اقتصاد جهان را از آن خود کرده است و بیش از ۴.۱ تریلیون دلار تولید ناخالص داخلی ژاپن است. ژاپن همواره نام خود را در لست کشور‌های صاحب نوین‌ترین فناوری و اقتصادی پایدار حفظ کرده است و به همین جهت شرکت‌های حاضر در این کشور شرایط بسیار مطلوبی از لحاظ تامین سرمایه و امنیت اقتصادی دارند.

{$sepehr_key_1832}

چین و ژاپن چگونه تبدیل به غول‌های اقتصادی در زمینه خودرو، لوازم الکترونیکی و توسعه اقتصادی شدند؟

در این خصوص شهرزاد برومند جزی عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی به خبرنگار اقتصادی آنا گفت: چین پس از انجام اصلاحات اقتصادی گسترده در اولین اقدام، شروع به کپی برداری از صنایع پیشرفته دیگر کشور‌ها نمود. این کپی برداری به چین کمک کرد تا در مرحله بعد با ساخت برند‌های داخلی اسم و رسمی در بازار‌های جهانی دست و پا کند. شایان ذکر است که در این مسیر نیروی کار ارزان نیز کمک بسیاری به توسعه صنعتی در این کشور نمود.

ژاپن برای توسعه صنعتی چه کرد؟

وی در ادامه اظهار کرد:، اما در موضوع اقتصاد ژاپن همه چیز بسیار متفاوت است. این کشور در جریان جنگ جهانی دوم به مانند آلمان کاملا ویران شد. پس از این اتفاق بانک‌های ژاپنی با اقدامی شگرف تمامی پس انداز موجود در سطح جامعه ژاپنی را جمع آوری کرده و آن را به سوی صنعت این کشور سوق دادند؛ در این راستا شبکه‌ای در اقتصاد ژاپن ایجاد شد که از بانک ارائه دهنده سرمایه تا تولید کننده و توزیع کننده همگی به یک دیگر متصل شده اند.

این محقق اقتصادی گفت: اتصال تولید کنندگان و برند‌ها تا انتهای زنجیره توزیع به این معنا است که شما اگر خودرویی اروپایی را به ژاپن ببرید، برای ورود آن به این کشور مالیات و عوارض چندانی نخواهید پرداخت؛ اما فروش آن به سادگی نیست؛ چرا که حتی تا مغازه‌های کوچک نیز به یکی از برند‌های تولید کننده ژاپنی وابسته هستند.

{$sepehr_key_1833}

برومند ادامه داد: پس تا اینجا متوجه شدیم که ژاپن علاوه بر جمع آوری سرمایه‌های مردمی و سوق دادن آن به سوی توسعه صنعتی، شبکه‌ای متصل و دقیق از تولید کنندگان و برند‌ها و همچنین توزیع کنندگان تشکیل داد. اما مهم‌تر از تمامی این اقدامات ایجاد جوی از اعتماد عمومی نسبت به سیاست‌های اقتصادی دولت ژاپن بود.

آیا الگوی توسعه فناوری در ژاپن قابل تعمیم به ایران است؟

این استاد دانشگاه در توضیح نکات تعمیم الگوی استفاده شده در ژاپن برای توسعه فناوری صنعتی و همچنین مدیریت نقدینگی سرگردان داخلی که موجب آشفتگی اقتصاد ایران شده است، گفت: به مبحث اعتماد اجتماعی از سوی مردم ژاپن به سیاست گذاران این کشور اشاره شد؛ در کشور ما نیز بایستی این اعتماد ایجاد شده و مردم به این یقین برسند که اگر پول خود را در بانک‌ها سپرده کنند، از ارزش آن طی زمان و به واسطه تورم کاسته نمی‌شود.

وی ادامه داد: این اعتماد زمانی ایجاد می‌شود که از منظر اقتصادی قصد و نیت دولت برای مردم در زمینه میل به رشد و توسعه عمومی مسجل شده باشد. تا این مورد در شرایط سیاسی و اقتصادی دولت رفع نشود با شرایط این بانک‌های فشل ما جز پیرمرد پیرزن‌هایی که چاره‌ای دیگر ندارند، کسی پول خود را با بهره ۳۰ درصدی و تورم بیش از ۴۵ درصد در بانک‌ها سپرده نخواهد کرد.

{$sepehr_key_1834} 

آیا دانش بنیان‌های توانایی نقش آفرینی اساسی در توسعه صنعتی کشور دارند؟

برومند با تاکید بر اینکه موضوع اقتصاد دانش بنیان‌ها موضوعی پیچیده است، اظهار کرد: آن چیزی که روی کاغذ به عنوان شیوه نامه برای دانش بنیان نگاشته شده است، بسیار خوب و کارآمد است؛ اما در جهان سوم معمولا برنامه‌ها از آن چه روی کاغذ بوده است به راحتی منحرف می‌شوند و آنچه که بر روی کاغذ آمده است تا آن چه اجرا می‌شود زمین تا آسمان متفاوت است.

وی تصریح کرد: با توجه به اینکه تحقیقی در مورد دانش بنیان‌های داخلی نداشته ام با استناد به شنیده‌ها در می‌یابیم که برخی از شرکت‌هایی که دانش بنیان نامیده شده اند از مسیر تعیین شده خارج گشته و با دریافت رانت دانش بنیانی در حال هدر دادن منابع بودجه‌ای هستند.