روایتی نمایشی با نقد آسیب‌های ازدواج نامناسب/ اهمیت نورپردازی علمی در تئاتر چیست

به گزارش خبرنگار فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا ، نمایش «خوشبختی در اودسا» به نویسندگی داوود پورحمزه به کارگردانی رضا شاه کرمی و تهیه کنندگی محمد نوریان با بازی نعیمه دوستی، سحر گلشیرازی و شیده غفاریان از پنجم شهریور ماه تا پنجم مهر ماه در سالن قشقایی تئاتر شهر در حال اجرا است.

داستان ازاین قرار است که سه خواهر پس از فوت پدر و مادر مشغول به گذراندن زندگی هستند اما به خاطر سختی معیشت و شرایط سخت در روستای اودسا پیشنهاد خواهر بزرگتر این است که هر یک ازدواج کنند اما چون مردی در روستا به خاطر جنگ نیست، مجبور می‌شوند به خاطر یک خواستگار به جنگ و جدل بپردازند تا ببینند آن خواستگار نصیب کدام یک می‌شود.

یکی از آسیب‌هایی که از گذشته در عرصه ازدواج در بین سن اقوام در شهرهای مختلف ایران باب بوده، ازدواج دختر با پسری که سن بالاتری از او دارد و حتی به لحاظ اجتماعی هم با او نسبتی ندارد، است که این اتفاق به دلائل مختلف رخ می‌داد. این نمایش به نقد چنین ازدواجی البته در قالبی کمدی می‌پردازد و آن را در پوشش یک روایت داستان گونه برگرفته از زندگی سه خواهر صورت می‌دهد.

سحر گلشیرازی بازیگر این نمایش در گفت‌وگو با آنا می‌گوید:‌ نمایشنامه یک کمدی اجتماعی برگرفته از موقعیت سه خواهرمجرد است که در یک روستا زندگی می‌کند و هر سه موقعیت ازدواج برایشان پیش رو است اما مردی در روستا به خاطر جنگ و مسائل دیگر هم سن و مناسب آنها برای ازدواج نیست، بنابراین به خاطر فشارهای زندگی و معیشت مجبور به ازدواج با گزینه‌های سن بالاتر و نامناسب با وضعیت خود می‌شوند. در واقع سه خواهر بیست و پنج، بیست و یک و سی و هشت ساله به نام‌های سونیا، ماشا و نینا در این کار هستند. متن نمایشنامه وامدار سه خواهر چخوف است ، نویسنده موقعیتی را دریافت کرده و نمایشی جدید در ژانر کمدی خلق کرده است.

از آنجایی که پرداختن به متون کمدی برای بازیگران امروز قدری متفاوت از گذشته شده،  گل شیرازی در این باره معتقد است: ممیزی در این راستا برای بانوان بازیگر خیلی زیاد است، اما خوشبختانه متن این کار در جشنواره فجر اجرا شده بود ، در چند بخش هم کاندیدا شده و جایزه نور هم دریافت کرده بود که طراح نور کار رامین صادقی است.

گل شیرازی درباره نقش خود در نمایش گفت: من نقش سونیا را دارم، دختر وسط خانواده که باهوش و زرنگ است و تلاش دارد زودتر از سایر خواهرهایش به خوشبختی ، آسایش و رفاه مالی برسد و همسری انتخاب کند تا از آن خانه برود و زندگی جدیدی را شروع کند. این کاراکتر شخصیت نرم، دوست داشتنی و انعطاف پذیر دارد.

وی با اشاره به اینکه زمان تمرین کار از یک ماه پیش شروع شد و کار پیچیدگی خاصی نداشت، گفت: در اجرای گروه رضا شاه کرمی بسیار هماهنگ ، همپا و همدل بودند، افزود: هر کاری شب‌های اول مسائل و مشکلات خاص خودش را دارد اینکه قبل از اجرای «خوشبختی در اودسا» نمایش دیگری اجرا می‌شود همین که سالن به خاطر اجرای قبلی قدری با تأخیر به ما تحویل داده می‌شود و ناهماهنگی‌هایی برای آماده سازی دکور، بازیگر و نظم در تئاتر ایجاد می‌شود. اگر با فاصله بیشتری اجرا‌ها را تنظیم کنند آمادگی همه گروه بهتر می‌شود، تلاش ما برای این است مخاطبی که امروزه ارتباط زیادی با تئاتر و سینما ندارد و خیلی معطوف به نمایش خانگی شده را جذب تئاتر کنیم.

گلشیرازی گفت: نمایش خانگی جذاب و دلنشین است به خاطر عبور از برخی مسائل به زیست مردم نزدیکتر شده و البته هزینه کمتری هم برای مردم دارد. منتها ما تئاتری‌ها هم باید تلاش کنیم تماشاگر را از منزل خارج کنیم و به تئاتر بیاوریم و کاری تولید کنیم که جذاب، در خور و شایسته نگاه مخاطبان باشد. به نظر من اگر تئاتری علم و دانشی به مخاطب اضافه نکند، آن کار اشتباه است به همین دلیل وظیفه هنرمند سنگین است تا تماشاگر سرخورده و ناراضی از سالن تئاتر بیرون نرود.

وی  درباره معیشت هنرمندان و مشکلاتی که امروز دارند نیز گفت:‌ سوال من از وزیر فرهنگ و ارشاد دولت آقای مسعود پزشکیان این است که بالاخره برای هنرمندان عرصه تئاتر چه رویکرد و چه راهکاری دارند؟ آیا مایل هستند که هنرمند فعالیتش را ادامه دهد؟ یا اینکه آنها هم مثل دولت قبلی خیلی مشتاق فعالیت هنرمندان نیستند؟ هنرمند تئاتر معیشت‌اش از این راه است، دولت قبلی هم این را می‌دانست ولی راه کار و رویکردی برای حلش نداشت. آقای پزشکیان بعد از گذراندن مهم انتخابات امسال، امید زیادی به آینده هنری کشورمان به هنرمندان داده است. الان خانه سینما عضو مشخص دارد، صنف بازیگران و صنف نویسندگان وجود دارد اما شرایط برای خانه تئاتر چرا درست نمی‌شود؟ من خودم از پانزده سالگی مشغول کار تئاتر هستم اما به تازگی عضو خانه تئاتر شدم و شغل دیگری هم ندارم و این دغدغه را بعنوان یک هنرمندی که شغل دیگری به جز تئاتر ندارد، احساس می‌کنم.

اهمیت نورپردازی علمی در تئاتر

وی درباره تکنیک‌های نورپردازی در کار نیز گفت: اهمیت نورپردازی مرز بین واقعیت و خیال را مشخص می‌کند، بازیگران رویا،‌ توهم، آرزو و اهدافی که برای آینده دارند را با فاصله گذاری بین نورپردازی و موسیقی ایجاد می‌کنند. همانطور که «رابرت ادموند جونز» درباره نور می‌گوید: زندگی که روی صحنه می‌بینید آن چیزی نیست که در زندگی واقعی می‌بینید بلکه کمی فشرده‌تر و پرمحتواتر است، دنیای تئاتر نسبت به دنیای واقعی احساسات شدیدتر و تندتری دارد برای همین است که درباره تئاتر می‌گوییم که مخاطب چند ساعتی را در دنیای غیرعادی حضور پیدا می‌کند. بازیگران در صحنه تئاتر یک زندگی والاتر را به نمایش می‌گذارند و حتی شاید رفتارهای غیرعادی داشته باشند . بنابراین توجه نورپردازی در تئاتر ما باعث شده که بین دنیای واقعیت و خیال گونه سه خواهر فاصله ایجاد شود و ما بتوانیم آنها را دنبال کرده و به دنیای درونی،‌ خیالات و آرزوهایشان نفوذ کنیم و درک درست تری نسبت به هر یک از شخصیت‌ها پیدا کنیم. پس در این نمایش نور، صحنه و موسیقی خیلی اثرگذار است که یک دنیای فانتزی و رویاگونه برای مخاطب به نمایش میگذارد.

وی درباره نورپردازی رامین صادقی در این کار گفت: باید بگویم که فضاسازی و فاصله بین هر صحنه با توجه به تغییر نور صورت می‌گیرد و هر یک از نورها در راستای هدف صحنه قرار گرفتند و با توجه به رنگ آن صحنه و تم نورپردازی و میزان استفاده و تفاوت بین صحنه‌ها، حس و اجرای بازیگر را مشخص می‌کند. به نظرم برجسته ترین عنصر این نمایش همین نورپردازی است که بسیار در اجرای کار اثرگذار است. 

گلشیرازی اظهار داشت: درباره اجرا هم باید بگویم که ما یک متن کلاسیک و یک اجرای کلاسیک که به صورت فانتزی اجرا می‌شود را شاهد هستیم که پر از تصویر ، رنگ و چیدمان است در تئاتر مدرن ما به سمت کارهای تجسمی، چیدمان و فاصله گذاری از دیالوگ پیش می‌رویم اما در این نمایش ما همچنان شاهد دیالوگ گویی، ریتم تند، سرعت بالا برای اجرای کار هستیم .

به گزارش آنا، مدیر تولید کاوه نور محمدی، طراح گرافیک هومن مرادی، طراح لباس سیمین محمدی، طراح نور رامین صادقی، طراح گریم زهره قنبری، گروه کارگردانی، فرشید زیودار، سجاد شفیعی، منشی صحنه مهشید رضایی، مشاوره رسانه محمد عرفان، صدیقیان، مدیر فنی امیرحسین علی پور هستند.