کارآفرینی دانشگاه و مراکز آموزش عالی
به گزارش گروه پژوهش خبرگزاری علم و فناوری آنا، بحث کارآفرینی از مباحث مطرح و مهمی است که توجه بسیاری را به خود جلب کرده است و کشور‌های مختلف برای توسعه کارآفرینی سیاست‌ها و اقدام‌های مختلفی اتخاذ کرده‌اند. در ایران نیز همچون سایر کشور‌ها به این موضوع توجه شده است. با این حال، برای موفقیت هرچه بیشتر، بهره‌مندی از تجربیات کشور‌های پیشرفته از اهمیت قابل توجهی برخوردار است و هلند یکی از پیشرفته‌ترین اقتصاد‌های جهان را داراست.
مهتاب پورآتشی (استاديار گروه مطالعات تطبیقی در آموزش عالی ایران) در مقاله‌ای با عنوان «کارآفرینی و دانشگاه کارآفرین در هلند: روندها، سیاست‌ها و اقدام‌ها» به این موضوع پرداخته است که تغییرات سریع جوامع و ضرورت سازگاری فعالانه با این تغییرات، سبب شده تا به کارآفرینی و توسعه آن توجه شود. کارآفرینی یکی از چهار عامل عمده توسعه اقتصادی به شمار می‌آید که راهکار اثربخش در برابر چالش‌های اقتصادی است و اقتصاد بسیاری از کشور‌ها را به پیش می‌راند.
* کارآفرینی دانشگاه و مراکز آموزش عالی
در این پژوهش آمده است که به نظر برخی پژوهشگران، در صورت وجود نهادی مناسب، کارآفرینی را می‌توان به عنوان راه‌حلی مناسب و به عبارتی، فقط راهکار توسعه اقتصادی دانست. این امر سبب شده تا کارآفرینی توجه بسیاری از سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان کشور‌های مختلف را جلب کند و بر این اساس، کشور‌های مختلف برای توسعه کارآفرینی، اقدام‌های مختلفی انجام داده‌اند.
{$sepehr_key_1095}
به گفته این پژوهش کارآفرینی دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی را تحت تاثیر قرار داده است؛ به گونه‌ای که بسیاری صاحب‌نظران، گذر از دانشگاه سنتی به دانشگاه کارآفرین را ضروری دانسته‌اند. به عبارت دیگر، اقتصاد رقابتی و مبتنی بر بازارهای کنونی که با تحول و تغییرات سریع محیط بین‌المللی و گذر از اقتصاد ملی به اقتصاد جهانی همراه است.
به زعم این پژوهش ماموریت دانشگاه‌ها را تحت تاثیر قرار داده است و نقش دانشگاه‌ها با توجه به مسئولیت‌های جدید در قبال جامعه در حال تغییر دگرگون کرده است.
در این پژوهش آمده است که نقش دانشگاه‌ها از فراهم آورنده محیطی برای کسب دانش به مکانی برای تربیت افراد برای ایجاد شرکت‌هایی تکامل یافته‌اند که نیازهای بازار را برآورده می‌سازند، دانشگاه کارآفرین، توسعه اقتصادی را به عنوان عملکرد جدید دانشگاهی به آموزش و پژوهش پیوند می‌زند.
به گفته این پژوهش چنین دانشگاهی را می‌توان دانشگاهی تعریف کرد که دارای فعالیت‌هایی از قبیل ایجاد شرکت‌های جدید در دانشگاه، ایجاد مراکزی برای پژوهش‌های مشترک با صنعت، تمهیداتی برای حفاظت از دارایی‌های فکری و واگذاری حق امتیاز نتایج پژوهش‌های دانشگاهی باشد.
* نظام توسعه علم و فناوری کشور
این پژوهش مطرح می‌کند که تحقق آرمان‌های همه‌جانبه نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران در گرو پیشرفت همه‌جانبه در علم و فناوری است و در نقشه جامع علمی کشور کوشش شده است تا با الهام از اسناد بالادستی و توجه به اهداف راهبردی کشور، چشم‌انداز علم و فناوری تبیین شود. راهبرد‌های کلان در نقشه جامع علمی کشور به ابعاد مختلف نظام توسعه علم و فناوری کشور اشاره کرده است که برخی از مهمترین این راهبرد‌ها عبارت‌اند از:
{$sepehr_key_1096}
- جهت دادن چرخه علم و فناوری و نوآوری به ایفای نقش مؤثرتر در اقتصاد
- جهت‌دهی آموزش، پژوهش، فناوری و نوآوری به سمت حل مشکل و رفع نیازهای واقعی و اقتضائات کشور با توجه به آمایش سرزمین و نوآوری در مرزهای دانش برای تحقق مرجعیت علمی
- تربیت و توانمندسازی سرمایه انسانی با تاکید بر پرورش انسان‌های متقی و کارآفرین و خودباور و خلاق، نوآور و توانا در تولید علم، فناوری و نوآوری متناساب با ارزش‌های اسلامی و نیازهای جامعه
- تعامل فعال و اثرگذار در حوزه علم و فناوری با کشور‌های دیگر به ویژه کشور‌های منطقه و جهان اسلام
- جهت‌دهی به چرخه علم و فناوری و نوآوری برای ایفای نقش موثرتر در حوزه علوم پزشکی و سلامت
- جهت‌دهی به چرخه علم و فناوری و نوآوری برای ایفای نقش مؤثرتر حوزه فنی و مهندسی
* کارآفرینی در هلند
این پژوهش به بررسی کارآفرینی و دانشگاه کارآفرین در هلند پرداخته است. دولت هلند ارزش بسیاری برای کارآفرینی قائل است و سیاست‌های مختلفی را در زمینه کارآفرینی اجرا می‌کند. نقاط عطف سیاست کارآفرینی هلند را می‌توان در چند مورد خلاصه کرد که عبارت‌اند از:
- کاهش قابل توجه در قوانین و مقررات
- برنامه ضمانت برای کسبوکارهای کوچک و متوسط
- برنامه تکنوپارتنر
- برنامه‌های آموزش کارآفرینی
- طرح تثمین مالی خرد
به زعم این پژوهش هلند کاهش قابل توجه مرزهای مقرراتی مربوط به کارآفرینی ایجاد کرده است. با استفاده از تسهیل رشد نیاز برخی از کسبوکارهای کوچک و متوسط به سرمایه خطرپذیر را برآورده کرده است.
{$sepehr_key_1097}
در این پژوهش آمده است که هلند، طرح تثمین مالی خرد را برای دسترسی کارآفرینان به منابع مالی راه‌اندازی کرده است؛ این برنامه، سبب استقرار شبکه ملی منابع مالی خرد و مرکز اطلاعات منابع مالی شده است.
* اهمیت کارآفرینی در جامعه
اهمیت کارآفرینی ایجاب می‌کند تا به طور کلی به مقوله کارآفرینی در کلیه نهاد‌های جامعه بپردازد و در حوزه و دانشگاه که یکی از مهمترین نهاد‌های جامعه است و در پیشرفت جامعه نقش اساسی ایفا می‌کند، به طور خاص مورد توجه قرار گرفت. کارهایی که یک دانشگاه کارآفرین در راستای کارآفرینی انجام می دهد از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرده است:
- برگزاری دوره‌های کارآفرینی
- فعالیت‌های آگاهی بخش
- راه‌اندازی انکوباتور و مرکز کارآفرینی
- و تشویق استادان و دانشجویان به کارآفرینی
در جمع‌بندی از آنچه در این پژوهش ذکر شد، برای موفقیت روزافزون در حوزه کارآفرینی، لازم است تا سیاست‌ها و برنامه‌های تشویقی و حمایتی از کارآفرینی و کارآفرینان به طور جدی مورد توجه قرار گیرد و اجرایی شامل شوند. در خصوص توجه آموزش عالی و دانشگاه‌ها به امر کارآفرینی، لازم است تا ماموریت دانشگاه راهبرد حمایت از نوآوری و کارآفرینی و التزام به گسترش فرهنگ و مهار‌های کارآفرینی را شامل شود.
نتایج حاصل از این پژوهش بیانگر آن است که با توجه به اهمیت آموزش، اگر دانشگاه‌های ایران بخواهند که در توسعه کارآفرینی تلاش فعال داشته باشند، لازم است تا سیاست و برنامه‌هایی برای بازسازی و بهبود صلاحیت‌های سیستم آموزش دانشگاهی تدوین و اجرا کنند. در خاتمه، پیشنهاد می‌شود تا دوره‌های کارآفرینی به صورت میان‌رشته‌ای تدریس شود.
انتهای پیام/