انتقاد یک کارگردان از نمایش‌های دیالوگ‌محور/تئاتر تجسم رویاهاست
به گزارش خبرنگار فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا، «تایتان» به کارگردانی بابک محمودزاده پیشتر در رویداد هم‌آغاز تئاترشهر نیز به روی صحنه رفته بود و به عنوان اثر برتر از دید مخاطبان برگزیده و معرفی شد و تاکنون نیز همه بلیط‌های سه روز نخست این نمایش پیش فروش شده و علاقه‌مندان می‌توانند برای هفته آتی بلیت این اثر را از سایت تیوال خریداری کنند.
بازیگران این نمایش حسین کشفی اصل، ایمان میرهاشمی، محمد نیازی، اودین روشن، علی ایزدی سفیددشتی، طاها احمدی، عارفه احمدپور، سپیده سعیدی‌نیا، میلاد شریف، راضیه شریفی، میرا امیرنسب، محمدرضا محمدپور، نازنین طلوعی، هانیه بهرامی، فاطمه محمدی، ملینا محمودزاده هستند. همچنین سیده آمنه افتخاری در این نمایش به عنوان طراح لباس و رضا خضرائی نیز طراح نور نمایش «تایتان» است. آهنگسازی و ترکیب صدا نیز برعهده علی داوودی، محمد صاحب الزمانی.
بابک محمودزاده، کارگردان تئاتر و فعال هنری که چندی پیش با نمایش اتاق هملت نوید حضور یک کارگردان فرم‌گرا را به جامعه تئاتر کشور داد، در تازه‌ترین اثر خود به نام «تایتان» روز‌های شلوغی برای سالن قشقایی تئاتر شهر رقم زده است.
نمایش تایتان به نویسندگی رضا بهکام و تهیه‌کنندگی سجاد افشاریان توسط بابک محمودزاده طراحی و کارگردانی شده است او به تاسی از فیلسوف سینمای جهان استنلی کوبریک برخلاف برخی منتقدان پیچیده‌گویی را کامل‌ترین شیوه بیان می‌پندارد، او در نمایش تایتان که اثر برگزیده مخاطبان رویداد هم‌آغاز بود سعی دارد با استفاده از اساطیر یونان، مشکلات زیست محیطی امروز ما را نقد کند، تسلط وی بر خلق میزانسن‌های تصویری و تابلو‌های نمایشی بدیع و کمتر دیده شده، فضایی انتزاعی یا به اصطلاح آبستره پیش روی مخاطب قرار دهد.
بابک محمودزاده که دانش آموخته رشته حقوق است و تئاتر را در واپسین سال‌های زندگی استاد حمید سمندریان فرا گرفته خود درباره فرم نمایش تایتان گفت: همان طور که می‌دانید فضای نمایش‌هایی که من کارگردانی می‌کنم، به دلیل اتمسفر اکسپرسیونیستی (گزاره‌گرایی) و سورئالیستی آن مخاطب به طور معمول با رویا‌های خود روبرو می‌شود، یعنی همواره سعی می‌کنم این ذهنیت و رویا‌ها را تجسم بخشم.
وی افزود: تبدیل ذهنیت یا رویا‌های یک آرتیست به عینیت همواره یکی از آرزو‌های کارگردانان بزرگ دنیاست. اینکه بتوانند رویا‌ها را به تصویر تبدیل کنند.
محمودزاده ادامه داد: تجسم بخشی به ذهنیت به ویژه رویا و خواب یک اتفاق ناب در تئاتر و ذهن مخاطبش رقم می‌زند و این دقیقا آن چیزی است که من در پی آن هستم.
این کارگردان تئاتر درباره فضا و اتمسفری که پیش روی مخاطب در نمایش تایتان قرار می‌گیرد، گفت: تماشاگر وقتی وارد سالن نمایش می‌شود با چیز‌هایی که تاکنون در در ذهنش تنها به شکل رویا پردازش می‌شد به شکل عینی مواجه می‌شود.
محمودزاده با اشاره به تصاویر و تابلو‌های نمایشی تایتان تصریح کرد: در واقع این رویای ذهن من است که مقابل دیدگان مخاطب عینیت می‌یابد. این تصویری است که در جهان واقعی و رئالیستی معمولا کمتر دیده می‌شود.
کارگردان نمایش تایتان اضافه کرد: کار من در فرایند آفرینش با اجسام و استفاده دراماتیک از آنها متفاوت است. معمولا از اجسام به گونه‌ای استفاده می‌کنم که مخاطبین در حالت عادی از آن اجسام اینگونه استفاده نمی‌کنند و همین امر سبب شگفتی آنها می‌شود. به طور مثال کیفی در نمایش مشاهده می‌کنید که درونش یک نوزاد است. سعی داشتم با استفاده از کیف یک زن باردار را تداعی کنم.
طراح نمایش تایتان افزود: شما در این اثر تصاویری را ملاحظه می‌کنید که پیشتر در جایی آنها را ملاحظه نکرده‌اید که البته هر کدام از تصاویر نماد‌ها و یک المان‌های مشخصی است و دارای مفاهیم معینی. سعی داشتم مباحث و مفاهیمی پس پشت هر حرکت دراماتیکی نهفته داشته باشم.
وی با انتقاد از نمایش‌های صرفا دیالوگ محور که هیچ تصویری را در نمایش ارائه نمی‌دهند، تاکید کرد: آثار معمول بدنه تئاتر متاسفانه به نمایش‌های رادیویی تبدیل شده‌اند و اگر تماشاگر چشمان خود را ببندد چیزی از دست نداده است. اما من اعتقادم چیز دیگری است. اگر ما در فضای رئالیستی بخواهیم اثری تولید کنیم، بهترین مدیوم یا بهترین مدل یا بهترین فرمت، سینما است. در تئاتر خیلی کم می‌توان در خلق چنین فضایی با سینما رقابت داشت.
وی ادامه داد:، اما عنصری در هنر تئاتر در اختیار داریم که نه تنها متفاوت از سینماست بلکه منحصربفرد و شگفت انگیز است و روند انتقال احساس را بی‌هیچ واسطه ای، بشکل مستقیم انجام می‌دهد و آن اتمسفری است که در تئاتر وجود دارد و این اتمسفر به واسطه هم نفسی با مخاطب تنها در هنر تئاتر شکل می‌گیرد، اتفاقی است یگانه!
محمودزاده تاکید کرد: مخاطب اتمسفر را حس می‌کند بی‌آنکه آن را ببیند. یک انرژی خارق‌العاده است. اما چیزی که در تئاتر این اتمسفر را پر رنگ‌تر می‌کند، همین میزانسن‌ها و خلق تابلو‌های نمایشی است. تصاویری که نفس به نفس از سوی عوامل و عناصر مختلف صحنه پیش چشمان تماشاگر خلق می‌شود.
این فعال هنر نمایش با بیان اینکه ذهن یک هنرمند باید تصویرساز باشد، تصریح کرد: این علاقه شخصی من است اینکه از بچگی دوست داشتم اجسام حرکت کنند و مثلاً وارد جهانی شوم که در تلویزیون نشان داده می‌شود. تصویر کردن و عینیت بخشیدن به رویا‌ها مهمترین فعلی است که من در فرآیند آفرینش انجام می‌دهم.
مرز میان فانتزی و انتزاعی
طراح و کارگردان نمایش تایتان در پاسخ به پرسشی درباره مرز میان فانتزی و انتزاعی توضیح داد: این بسیار حائز اهمیت بود که مبادا تجسم بخشیدن به رویا‌ها نمایش را به سوی فانتزی برده و اتمسفر کار به اصطلاح کارتونی شود، همواره تاکید شده در این جنس نمایش‌ها اگر خیلی به سمت فضای فراواقعی برویم، اثر به نمایشی فانتزی تبدیل شود. به اعتقاد من مرز باریکی بین انتزاع و فان وجود دارد. مرز باریک بین واقعیت و فضای انتزاعی یا فضای سورئالیستی. گر چه هر کدام برای مخاطب می‌تواند در نوع خود جذاب باشد. چطور که من از یک یخچال در نمایش"اتاق هملت" به عنوان یک تابوت استفاده می‌کنم.
محمودزاده ادامه داد: در نمایش اتاق هملت صحنه دیگری هست که هملت برای شکنجه افلیا با آرشه ویلنسل بر گلوی افلیا می‌کشد؛ گویی در حال نواختن سازی، چون ویلنسل است، موسیقی نواخته می‌شود صدای ویلنسل، در عین حال هملت در حال شکنجه دادن افلیاست، در خلق تصاویر و تابلو‌های نمایشی استفاده دراماتیک و منطق دراماتیک بسیار حائز اهمیت است.
کارگردان این نمایش درباره محتوای نمایشنامه تایتان نیز تشریح کرد: در تئاتر نوین امروز جهان دیگر کسی به دنبال دیالوگ نیست و یا کمتر گرفتار دیالوگ است. سکوت در نمایش بسیار مهم است آنچنان که آنتوان چخوف می‌گوید: سپیدی‌های متن من به مراتب مهم‌تر از سیاهی‌های متن من است و یا در جای دیگری فرانسیس هاچ می‌گوید: نمایشنامه سکوت‌های منقطع است.
وی ادامه داد: من نیز از این سکوت دراماتیک استفاده‌های متفاوتی می‌کنم و آن را تبدیل به تصویر خواهم کرد. در عین حال به جای دیالوگ‌گویی صرف مهمترین کاری که انجام می‌دهم به جای از بین بردن کلمات، بار مفهومی و محتوایی هر گذاره را به تصویر می‌کشم.
هشدار «تایتان» به زمینی‌ها؛ نسبت به محیط زیست بی تفاوت نباشید!
محمودزاده در بخش دیگری از اظهارات خود با اشاره به نقد پنهانی که در زیر متن نمایش تایتان وجود دارد و به مخاطب هشدار می‌دهد که به محیط‌زیست خود بی‌تفاوت نباشد، تاکید کرد: شاید این ارجاع به محیط زیست در نمایش نشئت گرفته از زندگی خود من باشد. نزدیکان من به خوبی می‌دانند عموما از هیچ محصول کارخانه‌ای در زندگی خود استفاده نمی‌کنم؛ چراکه نخستین اثر آسیب زدن به محیط زیست، گریبان خود انسان را می‌گیرد. به طور کلی اعتقاد دارم یک هنرمند خلاق، زیست ارگانیک و طبیعی‌اش سبب بروز خلاقیتش می‌شود و زندگی ماشینی و شیمیایی نه تنها بشر را از خلاقیت دور کرده بلکه ما را از زیست درست انسانی خود نیز دور کرده است و یکی از آسیب‌های اصلی که مردم در جهان امروز به کره زمین وارد می‌کنند به محیط زیست است که تاثیر مستقیم آن به زندگی خود ما وارد می‌شود.
وی ادامه داد: در نمایشنامه دست آخر اثر ساموئل بکت چهار شخصیت در آخرالزمان گیر کرده اند. بر اساس علاقه‌ای که به این اثر بکت دارم، سعی کردم با الهام از نمایشنامه دست آخر، چهار شخصیت را در جهان نمایش خود بیاورم. اما توجیه به پایان رسیدن جهان چه می‌توانست باشد؟ با خود فکر کردم تنها چیزی که بشر را می‌تواند به انتهای هستی بکشاند از دست دادن همین محیط زیست است.
محمودزاده با اشاره به ۴ شخصیت در نمایشنامه ابزورد دست آخر ساموئل بکت، اضافه کرد: در نمایشنامه تایتان نیز شخصیت‌های اصلی بکت را می‌بینید که تنها نام آنها تغییر کرده است. به بیان دیگر در قالب روایت نمایشنامه ساموئل بکت، من دغدغه‌های جامعه خود را بیان می‌کنم. معمولا آثار ابزورد به دلیل ماهیت و فلسفه وجودی‌شان کمتر مورد پسند مخاطب ایرانی است، پس لازم بود تغییری به شکل نمایش داده شود که مورد پسند مخاطب نیز قرار بگیرد، و این نکته‌ای بود که من برای شروع به آن فکر کردم، مخاطب ایرانی کمتر به فضای ابزورد اقبال نشان می‌دهد لذا تصمیم گرفتم اساطیر یونان باستان را که هر قشری معمولا از آنها استقبال می‌کند را در تلفیقی نامحسوس به متن اضافه کنم. در واقع دراماتورژی ویژه‌ای روی متن شکل گرفت که تلفیق و تجمیع همه این گونه‌های محتوایی و فرمی نمایش تایتان را حادث کرد که امیدوارم مورد پسند تماشاگران قرار بگیرد.
وی تأکید کرد: با هم‌اندیشی رضا بهکام نویسنده نمایش تایتان تصمیم گرفتیم فضای متفاوتی از نمایشنامه ابزورد را با تغییرات و تلفیق اسطوره‌های یونان به نمایش بگذاریم تا حاصل آن نمایشی باشد برای نسل امروز جامعه، نسل دهه هشتاد و نود که جهان را بدون اینترنت تجربه نکرده بلکه مخاطب امروز با تئاتر آشتی کند.
گفتنی است؛ محمد لهاک نیز مجری طرح نمایش تیتان را عهده‌دار است. همچنین در این اثر نمایشی، سرپرست گروه کارگردانی: مجید یاراحمدی، دستیار اول کارگردان: آتنا صیادی، برنامه ریز: شیوا شاه حسینی، دستیار کارگردان: شیوا شاه حسینی، پرنیا صادقی ستاره آرام، منشی صحنه: ستاره آرام، اپراتور صدا: آتنا صیادی. ساخت تیزر: حمیدرضا طاهر، ساخت موشن: محمد لهاک، عکاس: رضا جاویدی، امیرحسین احسانی.
دیگر عوامل این نمایش عبارتند از؛ مجری گریم: فاطمه محمدی، امیر محمد محمدی، ندا میرزایی، مدیر تولید: سعید اردشیری، روانشناس گروه: سیده آمنه افتخاری، مدیر روابط عمومی: امیرعباس حیدری، روابط عمومی: مهراوه طالبی، مدیر صحنه: فرشید رادمان، دستیار صحنه: ارشیا خواجه، مدیر رسانه: محمد دانشور
شایان ذکر است؛ نمایش تیتان از ۱۴ تیرماه ۱۴۰۳ هر شب ساعت ۲۰ به استثنا شنبه شب‌ها در تالار قشقائی تئاترشهر به روی صحنه می‌رود.
انتهای پیام/