نبرد مترجمان انسانی با هوش مصنوعی به کجا می‌رسد؟

خبرگزاری علم و فناوری آنا، میلیون‌ها انسان در سراسر جهان هر روز از هوش مصنوعی برای ترجمه متن‌های مختلف استفاده می‌کنند، اما آیا هوش مصنوعی از عهده ریزه‌کاری‌ها و ظرایف معنایی و احساسی که مترجمان انسانی به آن‌ها می‌پردازند برخواهد آمد؟ در گزارش حاضر که از پایگاه اینترنتی اینترپرینر برگردان شده است به پاسخ این سوال می‌پردازیم.

ترجمه ابزاری ضروری در دنیایِ به‌هم‌پیوستۀ امروزی است و انتظار می‌رود ارزش بازار ترجمه که ارزش کنونی آن ۶ میلیارد دلار است تا پایان سال ۲۰۳۲ به بیش از ۹۶۰۰ میلیارد دلار برسد و عامل اصلی این افزایش، جهانی‌شدن و نیاز روزافرون به ارتباطات چندزبانه است. مترجمان اغلب با استفاده از روش‌های سنتی زمان‌بر و با کار فشرده، محتوا را از یک زبان به زبان دیگر ترجمه می‌کنند و از طرفی با رواج تکنیک‌های «ترجمه به کمک کامپیوتر (CAT)» ارائه‌دهندگان خدمات در حوزه زبان و ترجمه، افزایش درآمد ۵۲ درصدی را گزارش کردند که این به معنای استفاده مفید از این فناوری به عنوان دستیار مترجم است. هوش مصنوعی در این حوزه مداخله جدی داشته است و نگرانی مهمی که با رشد سریع هوش مصنوعی به ذهن متبادر می‌شود این است: آیا هوش مصنوعی می‌تواند بهتر از مترجمان انسانی ترجمه کند؟

هوش مصنوعی چگونه ترجمه می‌کند؟

ترجمه یکی از صنایعی است که هوش مصنوعی پیشرفت قابل‌توجهی در آن داشته است. نقش هوش مصنوعی در ترجمه متن یا گفتار به زبان‌های مختلف با استفاده از شبکه‌های عصبی و الگوریتم‌های یادگیری ماشین انجام می‌شود و ‌غول‌های فناوری مانند گوگل و مایکروسافت با توسعه سریع خدمات خود در حوزه ترجمه پیشگام هستند.

نرم‌افزار‌های محبوب کدامند؟

بنا بر این گزارش، هر روز حدود ۵۰۰ میلیون نفر در سراسر جهان از خدمات ترجمه هوش مصنوعی مانند گوگل ترنسلیت (Google Translate) استفاده می‌کنند. این نرم‌افزار‌ها ترجمه‌های سریعی را برای طیف گسترده‌ای از زبان‌ها ارائه می‌دهند و بر اساس ورودی و میزان استفاده کاربر دقت خود را از طریق یادگیری ماشینی بهبود می‌بخشند. گوگل ترنسلیت، مایکروسافت ترنسلیتر (Microsoft Translator) و دیپ ال (DeepL) ابزار‌های محبوب ترجمه با هوش مصنوعی هستند.

مترجم انسانی چه فرقی با مترجم ماشینی دارد؟

اگرچه هوش مصنوعی در ترجمه فرصت‌های جدیدی ایجاد کرده است، هنوز اختلاف نظر‌های زیادی در این خصوص وجود دارد. از جمله اینکه آیا هوش مصنوعی می‌تواند نقش مترجم انسانی را ایفا کند؟ یا صرفاً یک ابزار کمک ترجمه است؟ برای رسیدن به پاسخ باید نقش مترجمان انسانی را در صنعت ترجمه درک کنیم.

قرن‌هاست که هسته اصلی صنعت ترجمه را مترجمان انسانی شکل داده‌اند. مسئولیت مترجم فراتر از ترجمه کلمات است. مترجم می‌بایست تفسیر معانی را بداند، ویژگی و تفاوت‌های فرهنگی را درک کند و مطمئن شود که مطالب ترجمه‌شده برای مخاطب قابل فهم است و این همان بخشی است که هنوز خارج از توانایی هوش مصنوعی است.

متخصصان زبان و مترجمان حرفه‌ای باید بر نحو، اصطلاحات و اشارات فرهنگی مسلط باشند و برای برگردان مطلب باید به درکی قوی از آن محتوا برسند. علاوه بر این، ترجمه‌های پیچیده مانند ترجمه مقالات فنی و اسناد حقوقی که دقت و حساسیت بالایی دارند باید حتماً به دست مترجمان انسانی برگردان شوند.

با وجود گسترش استفاده و لزوم کارکردن با هوش مصنوعی، تقاضا برای مترجمان انسانی همچنان در حال افزایش است. بنابر آمار اعلام‌شده از سوی دفتر کار ایالات متحده، انتظار می‌رود که میزان همکاری کارفرمایان با مترجمان تا سال ۲۰۳۲ رشد ۲۰ درصدی داشته باشد. این نرخ رشد به طور چشمگیری سریع‌تر از میانگین استخدام در سایر مشاغل است.

حساسیت‌های مترجمان انسانی و  کمبود‌های هوش مصنوعی

استفاده از هوش مصنوعی در ترجمه، اختلافاتی بین مردم و فناوری به وجود آمده است. سیستم‌های ترجمه مبتنی بر هوش مصنوعی، مقیاس‌پذیر، سریع و مقرون به صرفه هستند. از طرفی، انجام ترجمه‌های پیچیده که نیازمند دانش زبانی و آشنایی با حساسیت‌های فرهنگی است باید توسط مترجمان انسانی انجام شود.

هوش مصنوعی به دلیل توانایی در پردازش سریع مقادیر زیادی از مطالب، صنعت ترجمه را به شدت تغییر داده و یک ابزار عالی برای مشاغلی است که باید مطالب زیادی را به سرعت ترجمه کنند. با این حال، ترجمه‌های هوش مصنوعی اغلب فاقد آگاهی زمینه‌ای و حساسیت فرهنگی مترجمان انسانی هستند. ترجمه اصطلاحات، قیاس‌ها و ارجاعات فرهنگی برای هوش مصنوعی ممکن است دشوار باشد که در نتیجه می‌تواند ترجمه‌های نادرستی به دست دهد.

مترجمان انسانی ترجمه‌های صحیح و متناسب با زمینه ارائه می‌دهند و تفاوت‌های ظریف زبانی، معنای دقیق و مفاهیم فرهنگی را درک می‌کنند. در مقابل، هوش مصنوعی می‌تواند متن را با سرعت و حجم بیشتری نسبت به مترجمان انسانی ترجمه کند. علاوه بر این، در مقایسه با سیستم‌های ترجمه هوش مصنوعی، هزینه خدمات ترجمه انسانی اغلب بالاتر است.

مزایای ترجمه ماشینی

صرفه اقتصادی: استفاده از سیستم‌های ترجمه هوش مصنوعی هیچ هزینه‌ای ندارد.

سرعت: ترجمه ماشینی، ترجمه را در لحظه انجام می‌دهد.

دسترسی: هر کسی که به اینترنت دسترسی داشته باشد می‌تواند از سیستم‌های ترجمه هوش مصنوعی استفاده کند.

مقیاس‌پذیری: سیستم‌های ترجمه هوش مصنوعی می‌توانند حجم عظیمی از مطالب را بدون محدودیت برگردان کنند.

کمبود‌های ترجمه ماشینی

دقت: الگوریتم‌های ترجمه ماشینی با خطا‌ها و اشتباهاتی همراه هستند که هوش مصنوعی نمی‌تواند آنها را تشخیص دهد.

درک متنی: هوش مصنوعی نمی‌تواند متن و معنای جامع یک سند را به‌طور کامل درک کند.

فقدان درک انسانی: ترجمه‌های ماشینی بی‌روح هستند و درکی از تفاوت‌های انسانی ندارند.

مزایای ترجمه و تفسیر انسانی

دقت: مترجمان انسانی می‌توانند محتوای یک سند را درک کنند و برگردان دقیقی انجام دهند.

درک زمینه: مترجمان انسانی از درک لازم برای ترجمه اصطلاحات و نیز مفاهیم عمیق فرهنگی برخوردار هستند.

تفسیر دقیق: مترجمان انسانی می‌توانند تفاوت‌های ظریف، لحن و سبک متن مبدأ را با دقت برگردان کنند.

تضمین کیفیت: مترجمان انسانی می‌توانند ترجمه همکاران خود از نظر کیفی بررسی و ویرایش کنند.

معایب ترجمه انسانی

هزینه: هزینه ترجمه انسانی در مقایسه با هوش مصنوعی هزینه‌بر است.

زمان: ترجمه انسانی باید توسط انسان انجام شود و زمان می‌برد.

دسترسی: بسته به زبان مبدأ و موضوع متن یا محتوا، مترجمان انسانی مختلف ممکن است همیشه در دسترس نباشند.

مطالعه موردی: مترجم نرم‌افزار اسکایپ

برای درک بهتر تفاوت بین ترجمه هوش مصنوعی و مترجم انسانی مثالی می‌آوریم. قابلیت ترجمه هم‌زمان در اپلیکیشن اسکایپ که از هوش مصنوعی برای تفسیر فوری صدا استفاده می‌کند، در سال ۲۰۱۴ معرفی شد. ترجمه هم‌زمان یک ویژگی مفید اسکایپ است، اما بدون محدودیت نیست. لهجه‌ها، گویش‌ها و صدا‌های پس‌زمینه در روند ترجمه اختلال ایجاد می‌کنند. علاوه بر این، نرم‌افزار نمی‌تواند اصطلاحات و کنایه‌های فرهنگی را درست ترجمه کند. اما مترجمان باسابقه از عهده این کار برمی‌آیند. همچنین، ترجمه شاهکار‌های ادبی نویسندگان مشهور از توانایی هوش مصنوعی خارج است، چون پیشینه فرهنگی، عمق مفاهیم و سبک و قلم نویسنده را به‌درستی تشخیص نمی‌دهد و درنتیجه ممکن است یک اثر برجسته ادبی را پس از ترجمه تا حد زیادی پایین بیاورد و یا غیرقابل فهم کند.

همکاری مترجم انسانی با هوش مصنوعی

در بحث ترجمه هوش مصنوعی آنچه اهمیت دارد این است که امکان همکاری هوش مصنوعی با مترجمان انسانی فراهم است. هوش مصنوعی می‌تواند به جای تهدید، ابزاری برای بهبود کار مترجمان انسانی در نظر گرفته شود. مترجم انسانی می‌تواند ترجمه اولیه و به اصطلاح خام را به هوش مصنوعی بسپارد تا حجم وسیعی از متن را به سرعت برگردان کند؛ و سپس خودش متن را از نظر زمینه، اصطلاحات و تناسب فرهنگی ویرایش کند. ترکیب دانش زبانی و حساسیت فرهنگی مترجمان انسانی با سرعت و مقیاس‌پذیری هوش مصنوعی، در نهایت به یک مشارکت مفید برای بهبود فرآیند ترجمه منجر می‌شود.

آینده ترجمه: هوش مصنوعی، مترجمان انسانی یا هر دو؟

آینده صنعت ترجمه نبرد بین هوش مصنوعی و مترجمان انسانی نیست و بلکه ترکیبی از همکاری، فناوری و تخصص انسانی خواهد بود که می‌تواند صنعت ترجمه را متحول کند. هوش مصنوعی از توانایی انجام ترجمه‌های بزرگ و سریع برخوردار است که ترجمه را آسان و مقرون‌به‌صرفه می‌کند. با این حال، ترجمه‌هایی که باید باکیفیت بالا و دقیق ترجمه شوند نیاز به درک انسانی دارند. در آینده، مترجمان انسانی می‌توانند از نقاط قوت هوش مصنوعی بهره بگیرند و بر محدودیت‌های خود غلبه کنند.