درگیری پارک‌های علم و فناوری با بوروکراسی اداری برای اخذ بودجه

رسول ناصری، معاون برنامه‌ریزی و توسعه پارک علم و فناوری دانشگاه تربیت مدرس در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری آنا گفت: پارک علم و فناوری دانشگاه تربیت مدرس به‌منظور توسعه فناوری، برنامه‌های متعدد محتوایی و فیزیکی دارد. در بحث برنامه‌های محتوایی بنا داریم تا پایان امسال با توافق معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری و وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و شهرداری تهران، ناحیه نوآوری دانشگاه تربیت مدرس را به مساحت ۴۰۰ هکتار واقع در منطقه ۶ تهران راه‌اندازی کنیم.

وی درباره این ناحیه نوآوری عنوان کرد: این ناحیه نقشی از جنس نوآوری و فناوری دارد و قرار است با حمایت از شرکت‌های فناور و دانش‌بنیان خدمات عمومی به شهروندان مانند هوشمند سازی حمل‌ونقل شهری (به‌منظور کاهش آلودگی پایتخت) و احیای زیست شبانه و خدماتی پزشکی مانند تله مدیسن، پزشکی از راه دور، امدادهای پهپادی ارائه شود تا بتوانیم بخشی از نیازهای شهری را برآورده سازیم. این قبیل طرح‌ها اگر در ناحیه نوآور با موفقیت انجام شوند، نمونه‌ای برای کل استان‌های کشور خواهند شد.

این مسئول عنوان کرد: هیچ محدودیتی برای حضور شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور در این ناحیه وجود ندارد. شهرداری قصد دارد سوله‌های متروکه و زمین‌های بلااستفاده را در اختیار این مجموعه قرار دهد تا برج‌های فناوری تربیت مدرس راه‌اندازی شود.

ناصری ادامه داد: طبعاً با سرمایه‌گذاری و حمایت‌های شهرداری، وزارت بهداشت، وزارت علوم و معاونت علمی فناوری، این اکوسیستم از دیوارهای پارک علم و فناوری به شهر وارد خواهد شد و این امر به نفع شرکت‌هاست؛ زیرا با افزایش اجاره‌ها و هزینه‌ها، شرکت‌های دانش‌بنیان و واحدهای فناور آرام‌آرام از منطقه 6 به سمت جنوب تهران روانه خواهند شد. باید این شرکت‌ها و واحدها را در منطقه حفظ کنیم؛ چراکه رونق اقتصادی و فناوری منطقه وابسته به این شرکت‌هاست.

فعالیت شرکت‌های‌هایتک با توسعه فیزیکی پارک

ناصری گفت: برای توسعه فیزیکی و مفهومی پارک، به تازگی تفاهم نامه‌ای با یکی از مجموعه‌ها برای استفاده از فضای خالی و استقرار شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور منعقد کرده‌ایم. با چند مجموعه دیگر نیز در حال مذاکره هستیم. همچنین دانشکده کشاورزی این دانشگاه ۵ هکتار زمین دارد، با شرکت‌ها برای احداث ساختمان در این زمین در حال قرارداد هستیم. یکی از ساختمان‌هایی که اخیراً ساخته‌شده، مربوط به یکی از شرکت‌های فعال در حوزه هواپیمایی است. این شرکت دارای فناوری‌ های-تک و فناورانه است و تا پایان امسال به بهره‌برداری می‌رسد؛ پیش‌بینی می‌شود حدوداً ۱۲۰ نفر در این ساختمان مستقر شوند. همچنین در خیابان بابایی نیز زمینی داریم و تلاش می‌کنیم در آن مکان نیز مجوزهای لازم برای ساخت‌وساز و استقرار شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور بگیریم.

وی افزود: در توسعه مفهومی نیز از TRL (سطح آمادگی و بلوغ فناوری) پایین به بالا شروع کرده‌ایم. TRL پایین به این مفهوم است که سیل جمعیت استاد- دانشجو را به سمت فناوری هدایت کنیم و منظور از TRL بالا این است مؤسساتی که دارای فنّاوری و فناوری‌ های-تک دارند را وارد مجموعه‌مان کنیم. این مجموعه برای TRL پایین مدرسه کارآفرینی دایر کرده است. در این مدرسه به دانشجویان نحوه پیاده‌سازی‌ایده خام به روی کاغذ و تبدیل ساختن آن به مدل کسب‌وکار را آموزش می‌دهیم.

معاون برنامه‌ریزی و توسعه پارک علم و فناوری دانشگاه تربیت مدرس تاکید کرد: علاوه بر آن از پایان‌نامه‌های ارشد و رساله‌های دکتری فناورانه و کاربردی با قابلیت تجاری‌سازی نیز مورد حمایت قرار می‌گیرند. سال گذشته پس از ممیزی با ۱۳۰ پایان‌نامه ارشد و رساله دکتری قرارداد بستیم و آن‌ها را مورد حمایت مالی قراردادیم. وزارت عتف نیز از این طرح استقبال کرد و اکنون مسئولیت آن به دانشگاه تربیت مدرس_به‌عنوان دبیرخانه_ محول شده است.

وی خاطرنشان کرد: اکنون ضمن ارائه تسهیلات و وام‌های مختلف از صندوق پارک علم و فناوری تربیت مدرس، صندوق نوآوری و شکوفایی، صندوق برکت، منتورینگ و برگزاری کارگاه‌های آموزشی انجام مذاکره، یادگیری تجاری‌سازی و تبلیغات محصولات، راه‌اندازی سایت را نیز در برنامه کاری‌مان داریم. اغلب این دوره‌ها با زبان انگلیسی برگزار می‌شوند تا این افراد هنگام تجارت محصولات خود با اصطلاحات اولیه بین‌المللی کسب‌وکارها نیز آشنا باشند.

مجزا نبودن ردیف بودجه پارک‌های علم و فناوری دانشگاه‌ها

ناصری به مشکلات اجرای این طرح‌ها اشاره کرد و در این خصوص به آنا گفت: جدی‌ترین مشکل مجموعه ما برای اجرای این طرح‌ها، مسئله بودجه است. اکنون بودجه پارک علم و فناوری‌های وابسته به دانشگاه‌ها ازجمله پارک علم و فناوری دانشگاه تربیت مدرس، زیرمجموعه دانشگاه‌ها رفته است. پیش از سال ۱۴۰۱ بودجه پارک‌های علم و فناوری مستقیماً به نام پارک علم و فناوری صادر می‌شد، اکنون بودجه‌ها به نام پارک علم و فناوری نیست و ما دقیقاً اول سال نمی‌دانیم چه میزان بودجه به پارک علم و فناوری تعلق پیداکرده است. دانشگاه بودجه ما را تعیین می‌کند.

معاون برنامه‌ریزی و توسعه پارک علم و فناوری دانشگاه تربیت مدرس یادآور شد: اکنون بودجه پارک‌های علم و فناوری در بروکراسی اداری گرفتارشده است. ما اطلاعی بابت بودجه‌مان نداریم، زیرا این بودجه از سوی دانشگاه تقسیم‌بندی می‌شود. دانشگاه بودجه‌های دانشکده‌ها، معاونت‌ها و پارک‌های علم و فناوری را مشخص می‌کنند. پیش‌ازاین بودجه سالانه پارک‌های علم و فناوری وابسته به دانشگاه‌ها مانند پارک علم و فناوری دانشگاه تربیت مدرس، پارک علم و فناوری دانشگاه شریف و پارک علم و فناوری دانشگاه تهران مشخص بود، اما اکنون همه این پارک‌ها با مشکل بودجه دست به گریبان‌اند.

وی ادامه داد: سال ۱۴۰۱ روسای همه پارک‌ها نامه‌ای به وزارت علوم و سازمان‌برنامه‌وبودجه مبنی بر اختصاص یافتن ردیف بودجه مجزا به پارک‌های علم و فناوری ارسال کردند، اما متأسفانه هنوز گشایشی پیرامون این موضوع رخ نداده است. این مسئله چالاکی پارک‌های علم و فناوری را می‌گیرد. پارک علم و فناوری فضا و اکوسیستم کسب‌وکار هستند زمانی که وارد بروکراسی‌های اداری می‌شوند، روند اجرای برنامه‌هایش به تعویق می‌افتد. مگر صاحبان کسب‌وکار می‌توانند بدون داشتن هزینه‌ای معامله‌ای انجام دهند؟

این مسئول عنوان کرد: پارک‌های علم و فناوری به‌ویژه پارک‌های علم و فناوری دانشگاه‌ها در مسیر رشد قرار دارند. نخبگان دانشگاهی مستقر در این پارک‌ها باید موردحمایت قرار بگیرند؛ زیرا دانشجویان این پارک‌ها در مقطع ارشد و دکتری هستند که پس از گذشت فیلترهای زیاد توانسته‌اند در رده دانشگاه‌های مطرح ایران تدریس کنند.

پارک‌های علم و فناوری باید از هفت‌خان بگذرند

وی بیان کرد: نه‌تنها پارک علم و فناوری دانشگاه تربیت مدرس بلکه پارک‌های علم و فناوری دانشگاه تهران و شریف نیز اکنون با مشکل کمبود فضا مواجه هستند. این پارک‌ها متقاضیان زیادی از شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور، دانشجویان و اساتید و حتی شرکت‌های بیرونی دارند. برخی از این شرکت‌های بیرونی که با استاد دانشگاه در ارتباط هستند، از فناوری قوی برخوردارند. این شرکت‌ها متقاضی استقرار در دانشگاه هستند. با استقرار این شرکت‌های فناور، دانشجویان ارشد و دکتری نیز می‌توانند با آن‌ها ارتباط برقرار کنند و فناوری جدیدی به وجود آورند، اما متأسفانه با مشکل کمبود فضا مواجه هستیم.

ناصری افزود: نمی‌دانیم آیا در بودجه عمومی امکان ساخت‌وساز عمرانی داریم یا خیر. باید به دنبال زمین و سرمایه‌گذار باشیم تا پس از انجام مذاکره، موفق به تهیه مکانی برای استقرار شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور باشیم. پارک‌های علم و فناوری در این مسیر باید از هفت‌خان بگذرند. این مسئله باعث می‌شود مفهوم جدید شکل گرفتن پارک‌های علم و فناوری به تعویق بیفتد.

معاون برنامه‌ریزی و توسعه پارک علم و فناوری دانشگاه تربیت مدرس در پایان گفت: اکنون ۶۰۰ متقاضی پیشت اکوسیستم پارک علم و فناوری دانشگاه تربیت مدرس قرار دارند. ما مجبوریم به‌مرور، زمانی که فضای مجموعه‌مان خالی شد از این شرکت‌ها دعوت کنیم و پس از انجام مصاحبه، بهترین آن‌ها را انتخاب کنیم. این کار بسیار زمان‌بر است. قطعاً اگر با چنین مشکلاتی درگیر نبودیم روند توسعه برنامه‌ها و اجرای پروژه‌هایمان به تعویق نمی‌افتاد.