سایه سنگین هوش مصنوعی بر سر سینما

به گزارش خبرنگار فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا، هوش مصنوعی این روز‌ها به جدیدترین و به نوعی مهم‌ترین سوژه بحث‌های مختلف تبدیل شده است، از گعده‌های خانوادگی گرفته تا نشست‌های صنعتی و نظامی و البته مسائل هنری. همه راجع به این فناوری جدید صحبت می‌کنند، کسانی که آن را یک اتفاق دم دستی می‌بینند با آن کلیپ‌های سرگرم‌کننده برای شبکه‌های اجتماعی می‌سازند و برخی که فکر کلان‌تری دارند، برای ساخت آثار هنری یا پیشرفت در زمینه تجهیزات مختلف استفاده می‌کنند.

اما یکی از بخش‌هایی که این روز‌ها با هوش مصنوعی به چالش بزرگی برخورد کرده است، بدون شک سینماست. اهالی هنر هفتم زمانی که متوجه شدند که هوش مصنوعی می‌تواند یکی از ارکان مهم ساخت آثار نمایشی مثل فیلمنامه را در سریع‌ترین حالت ممکن و البته با کیفیت استاندارد و قابل قبول ارائه کند، دچار شوک بزرگی شدند، مخصوصا نویسندگان که حالا می‌دیدند که عنصری جدید به دنیای سینما اضافه شده که می‌تواند در کسری از ثانیه، کاری که آن‌ها در طول چند روز انجام می‌دهند را عملی کند.

از طرف دیگر تهیه‌کنندگان و تولیدکنندگان آثار سینمایی و تلویزیونی هم که با این امکان جدید مواجه شده بودند، از آن حمایت کردند و به این ترتیب نخستین جرقه اختلاف در بین اهالی سینما به وجود آمد. جرقه‌ای که باعث اعتصاب گسترده انجمن نویسندگان آمریکا شد و این اعتصاب باعث متوقف شدن پروسه‌های تولید بسیاری از فیلم‌های سینمایی، سریال‌ها و شو‌های شبانه تلویزیونی شد. در این گیر و دار تهیه‌کنندگان معتقدند استفاده از هوش مصنوعی می‌تواند باعث تسریع کار نویسندگان شود و کمک بزرگی به صنعت سینما کند، اما در مقابل نویسندگان بر این باورند که سپردن بخشی یا کل کار فیلمنامه‌نویسی به هوش مصنوعی، نه تنها باعث پیشرفت نخواهد شد که قطار سینما را از ریل خود خارج می‌کند.

**هوش مصنوعی خلاقیت ندارد؟!

طبق ادعای نویسندگان هوش مصنوعی توان و خلاقیت کافی برای خلق اثر ندارد و فیلمنامه‌هایی که تولید می‌کند، همگی برپایه آثاری است که پیش از این تولید شده‌اند و این تکنولوژی صرفا با ایده‌برداری از کار‌هایی که تا پیش از این ساخته شده، اثری را خلق می‌کند که در بهترین حالت یک فیلمنامه تکراری و کپی شده است و چنین اتفاقی نمی‌تواند آنچنان که تهیه‌کنندگان معتقدند به سینما کمک کند. از طرفی چنین اتفاقی باعث می‌شود قانون کپی رایت به سادگی زیر پا گذاشته شود و هوش مصنوعی به خود اجازه می‌دهد از هر قصه و داستانی که پیش از این ساخته شده استفاده کند تا مثلا کار جدیدی را خلق کند.

شرایط در حال حاضر در هالیوود به گونه‌ایست که اکثر نویسندگان دست از کار کشیده‌اند، پروژه‌های مختلف متوقف شده و کمپانی‌های تولید و پخش‌کننده آثار نیز مجبورند روز به روز خبر دهند که هرکدام از آثارشان با چند ماه یا در برخی موارد چند سال تاخیر منتشر می‌شوند. مثل اتفاقی که روز گذشته رخ داد و دیزنی اعلام کرد پروژه‌های فاز پنج و شش دنیای سینمایی مارول این روز‌ها با بحران‌های زیادی همراه است و این فیلم‌ها همگی بین ۳ ماه تا ۱ سال با تاخیر به اکران می‌رسند.

**من را بکش، ولی نگو با هوش مصنوعی کار کن!

نویسندگان هم تمام تلاش خود را می‌کنند تا با حضور در تظاهرات مختلف و انجام مصاحبه‌ها با رسانه‌های کوچک و بزرگ، این دغدغه مهم خود را علنی کنند. در این میان هرکدام از نویسندگان نیز ادبیات خاص خود را دارند، مثل دیوید سایمون، نویسنده تلویزیونی که سریال «خبرچین» (The Wire) یکی از مهم‌ترین آثار اوست، چند وقت پیش در مصاحبه‌ای اظهار کرد: ترجیح می‌دهم تفنگ را در دهانم بگذارم تا این که از هوش مصنوعی برای کمک به نوشتن صحنه‌هایی برای فیلمنامه استفاده کنم. فکر نمی‌کنم هوش مصنوعی بتواند از راه دور کاری که نویسندگان در سطح خلاقانه انجام می‌دهند را به چالش بکشد. به همین دلیل با هیچ قراردادی که نقشی برای هوش مصنوعی داشته باشد موافقت نخواهد کرد.

این نویسنده مثل اکثر همکارانش معتقد است که استفاده از هوش مصنوعی در صنعت سینما یک نقض اساسی در یکپارچگی نویسندگان و همچنین قانون کپی‌رایت است. در حالی که مخالفان آن‌ها اعتقاد دارند هوش مصنوعی نه تنها آینده سینما که در حقیقت آینده بشر است و من بعد از این، اخبار زیادی از پیشرفت‌های تکنولوژیک با استفاده از هوش مصنوعی خواهیم شنید، پیشرفت‌هایی که در صنایع مختلف پزشکی، نظامی، اقتصادی و... به وجود می‌آید و انسان نیز مجبور است که به تمام آن‌ها تن دهد.

این تصور که هوش مصنوعی تا به این حد پیشرفت کرده و می‌تواند زندگی آدم‌ها را به راحتی تحت کنترل قرار دهد، از جمله بزرگترین ترس‌های بشر است، ترسی که اتفاقا صنعت سینما در طول دهه‌های گذشته با ساخت آثار مختلف به آن بسیار دامن زد و خیلی‌ها بر این باورند هوش مصنوعی که امروز بلای جان نویسندگان شده، همان چیزی است که پیش از این همین نویسندگان در فیلم‌های مختلف آخرالزمانی آن را روایت کردند و حالا شاهد به وجود آمدنش هستند.

**جوان کردن بازیگران کهنه‌کار و زنده کردن مردگان

این واقعا اشتباه است که تصور کنیم هوش مصنوعی صرفا باعث بیکار شدن نویسندگان می‌شود و در کل صنعت سینما، تنها گروهی که از آن لطمه می‌خورند قلم به دستان هستند. به هیچ وجه اینطور نیست. به عنوان مثال در زمینه جلوه‌های ویژه و کار‌های صوتی و تصویری، هوش مصنوعی بسیار جلوتر است و در همین سال‌ها اخیر هم فیلم‌های زیادی با تکیه بر این تکنولوژی ساخته شده، مثل فیلم «مرد ماه جوزا» که سال ۲۰۱۹ ساخته شد و در آن اثر با تکنولوژی‌های جدید، ویل اسمیت در دو نقش حضور داشت و نسخه جوان شده‌اش در فیلم نه صرفا با کمک گریم، که با حقه‌های تصویری بود. یا در آخرین قسمت مجموعه آثار ایندیانا جونز با عنوان «ایندیانا جونز و گردانه سرنوشت» هم که محصول امسال است، در سکانس‌های مربوط به گذشته شخصیت جونز، هریسون فورد با استفاده از هوش مصنوعی بسیار جوان شده است.

این شاید جزو معدود بخش‌های مورد علاقه اهالی سینما باشد، جایی که بازیگران پا به سن گذاشته یا حتی آن‌هایی که سال‌هاست درگذشتند نیز می‌توانند با این تکنولوژی در آثار مختلف حضور داشته باشند. پس پر بیراه نیست اگر چند سال دیگر فیلم‌هایی با حضور بازیگران مطرحی همچون مارلون براندو، جیمز دین، هیث لیجر، آدری هیپبورن، مرلین مونرو، پل واکر و... ببینیم و بار دیگر شاهد درخشیدن آن‌ها روی پرده سینما‌ها باشیم.

**صداپیشگی هم با هوش مصنوعی حذف می‌شود؟

یکی دیگر از بخش‌هایی که بدون شک با حضور هوش مصنوعی بسیار آسیب می‌بیند، بخش صداپیشگی است. در حال حاضر هوش مصنوعی این توانایی را دارد که از تمام صدا‌هایی که منتشر شده استفاده کند. یعنی صدا‌های مربوط به خوانندگان و بازیگران قدیمی که سالهاست درگذشتند، صدای اشخاص معمولی که در شبکه‌های اجتماعی وایرال شدند، یا هر صدایی که در اینترنت وجود داشته باشد. این ویژگی منحصر به فرد باعث می‌شود که مثلا برای ساخت آثار انیمیشن، کسی به دنبال چهره‌های ریز و درشت سینمایی برای صداپیشگی نرود و صدای همه شخصیت‌ها با استفاده از هوش مصنوعی تامین شود. مسئله‌ای که بدون شک ضربه بزرگی به این هنرمندانی که در زمینه دوبله و صداپیشگی کار می‌کنند وارد می‌کند.

به همین دلیل هم انجمن ملی صداپیشگان آمریکا، یک گروه مدافع حقوق حرفه‌ای اعضا تشکیل داده تا بتوانند با استفاده از قانون، حرفه خودشان را از هجوم صفر و یک‌های هوش مصنوعی مصون نگه دارند. این روند درشرایطی به شکل جدی از سوی انجمن ملی صداپیشگان آمریکا آغاز شده که برخی از اعضا می‌گویند استفاده از صدا‌های قدیمی با استفاده از فناوری‌های نوین درحال رشد و گسترش در پروژه‌های سینمایی یا سریال‌های تلویزیونی است که هشدار نگران کننده‌ای برای آینده فعالان این عرصه می‌دهد.

این ترس از تکنولوژی هوش مصنوعی که حالا در وجود اهالی سینما رخنه کرده، از جمله ترس‌هایی است که پیش از این بسیاری از مشاغل خرد و کلان با حضور تکنولوژی‌های مختلف و کامپیوتری شدن بسیاری از مسائل با آن مواجه شدند. اما حالا یکی از هنر‌های هفتگانه مثل سینما با این چالش مواجه شده باید دید در نهایت با آن چطور برخورد خواهند کرد. چیزی که عیان است در درازمدت سینماگر‌ها باید هوش مصنوعی را بپذیرند و برای بسیاری از بخش‌های تولیداتشان از آن بهره ببرند، اما این پذیرش چقدر زمان می‌برد؟ چه تغییراتی در مشاغل مختلف سینمایی ایجاد می‌کند؟ و باعث حذف یا اضافه شدن چه مشاغلی به هنر هفتم می‌شود؟ سوالاتی است که فقط با گذشت زمان می‌توان به آن‌ها پاسخ داد.