آمادگی سینما فرهنگ برای عرضه فروشگاهی بازارپردازی سینما

 به گزارش گروه فرهنگ خبرگزاری آنا،«سیدمهدی جوادی» دبیر سی و پنجمین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان در نشست «فعالان حوزه بازارپردازی با رویکرد ارتقای سینمای کودک و نوجوان» با اشاره به این که بازارپردازی در سینمای ما مورد غفلت واقع شده، اظهار داشت: زنجیره بازارپردازی در بسیاری از موارد از سینما و کاراکترهای سینمایی شروع می‌شود اما بازارپردازی برخلاف آنچه به نظر می‌آید، مربوط به مرحله اکران و پس از اکران نیست و توجه به این مقوله، باید از نقطه شکل‌گیری فیلمنامه و آن زمان که کاراکترهای یک فیلمنامه خلق می‌شوند مورد توجه واقع شود.

وی ادامه داد: باید توجه داشت که در بسیاری موارد، اساسا کاراکترهایی تولیدات سینمایی و سمعی بصری ما، ظرفیت بازارپردازی را ندارند و وقتی یک کاراکتر را به یکی از صاحبان صنایع می‌دهیم و از او می‌خواهیم که آن را در قالب بازارپردازی عرضه کند، کلی نقد فنی می‌آورد که این محصول، از قابلیت لازم در این زمینه برخوردار نیست. اگر روی این قضیه اتفاق‌نظر داشته باشیم، به این باور می‌رسیم که ما در حوزه تولید آثار سینمای کودک و نوجوان، وظیفه سنگینی برای شکل‌دهی به حوزه بازارپردازی داریم. یعنی وقتی فیلمنامه‌ای برای ما ارسال می‌شود یا نطفه فیلمی در حال شکل‌گیری است، ما باید به وجوه اقتصادی و لوازم جانبی و بازارپردازی آن هم در ارزیابی‌های خود توجه کنیم. اینجا دیگر صرف این که این فیلمنامه از یک درام قابل قبول برخوردار است یا این که چارچوب درست و مضمون و محتوای خوبی دارد، کفایت نمی‌کند. در واقع ما باید ببینیم که آیا این فیلمنامه قابلیت دارد که به صنایع جانبی خود سروشکل بدهد و آن‌ها را تقویت کند یا نه.

مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی با اشاره به نقش مهم فعالان صنایع فرهنگی در تقویت بازارپردازی در سینمای ایران گفت: بازارپردازی فقط محدود به سینمای کودک نیست و گاهی اوقات یک المان کوچک یا مدل پوشش در یک کار تصویری نمایشی می‌تواند در ایجاد بازار اثربگذارد و در حوزه بازی‌های رایانه‌ای نیز چنین است. گاهی اوقات وقتی حرف از بازارپردازی می‌زنیم، خیلی ویترینی و گلخانه ای با موضوع مواجه می‌شویم. یکی دو انیمیشن داریم و به صورت نمونه روی کاراکترهایش کار می‌کنیم و احساس می‌کنیم در بازار اتفاقی افتاده، این در حالی است که اگر بخواهیم به این بازار درست نگاه کنیم باید زنجیره‌های دیگری را به هم متصل کنیم. در حوزه نوشت‌افزار ایرانی اسلامی و بازی و اسباب‌بازی کارهای خوبی صورت گرفته اما در بسیاری از موارد هنوز یک زنجیره متصل شکل نگرفته است ضمن آن که اتصال سازمان‌یافته مستمر و موثر بین حوزه بازارپردازی و سینمای کودک و نوجوان مطلقا وجود ندارد و گاهی اوقات، شخصی به صورت ذوقی کاری را انجام می‌دهد.

** سه رویکرد مهم جشنواره سی و پنجم در ارتقای بازارپردازی در سینمای کودک و نوجوان

سیدمهدی جوادی در بخش دیگری از این نشست با اشاره به سه رویکرد مهم جشنواره سی و پنجم در ارتقای بازارپردازی در سینمای کودک و نوجوان گفت: یکی از برنامه‌های مهم ما در سی و پنجمین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان که اخیرا در اصفهان توافقات برپایی آن نهایی شد، بحث بازارپردازی سینمای کودک و نوجوان است. سینمای کودک و نوجوان می‌تواند موتور محرکه و منشاء و مبداء اتفاقاتی نوین در حوزه بازارپردازی باشد. یکی از کارهای در دست اقدام ما، اضافه شدن «جایزه بازارپردازی» به جوایز جشنواره در دوره جدید است. یعنی این که با ارزیابی و داوری تخصصی، بدانیم کدام فیلم‌ها با چه شاخصه‌هایی توانسته‌اند، مولفه‌های اصلی بازارپردازی را در تولید رعایت کنند. این اتفاق حداقل می‌تواند موج خوبی را شروع کند و منجر به استانداردسازی شود. وقتی مولفه‌ای را برای ارزیابی و سنجش موفقیت ظرفیت یک فیلم در حوزه بازارپردازی می‌گذاریم، می‌تواند به استانداردسازی این حوزه هم کمک کند.

وی ادامه داد: دومین اتفاق این است برپایی بازار لوازم جانبی است. جشنواره بر اساس محوریتی که باید در حوزه بازارپردازی و خلق کاراکتر و شروع شکل‌دهی به این زیست بوم داشه باشد، باید محور زیست بوم و اکوسیستم سینمای کودک و نوجوان باشد و برگزاری بازار لوازم جانبی همزمان با جشنواره کودک و نوجوان دومین کاری است که در دوره جدید به اجرا خواهد رسید.

به گفته دبیر سی و پنجمین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان، سومین اقدام برنامه‌ریزی شده ما در این زمینه، که اهمیت فراتری دارد، ایجاد صندوق حمایت از تولید آثار سینمای کودک و نوجوان با اهمیت بخشیدن به شاخصه بازارپردازی است. او در این زمینه گفت: همانطور که می‌دانید ما برای این که بتوانیم جشنواره را بازطراحی کنیم، برپایی آن را یک سال با هدف تمرکز بر تقویت تولید در سینمای کودک و نوجوان از نظر کمی و کیفی به تعویق انداختیم. برای تقویت این حوزه صندوقی را به حمایت از تولید آثار سینمای کودک و نوجوان اختصاص دادیم. یکی از شاخص‌های حمایتی این صندوق از آثار، حوزه بازارپردازی خواهد بود و روزی که صاحبان ایده برای ارائه طرح، فیلمنامه و پیچینگ طرح‌های خود به بنیاد سینمایی فارابی می‌آیند تا از حمایت صندوق بهرمند شوند، باید حتما موسسه مشاور و پلن خود را برای بازارپردازی به ما معرفی کنند تا بدانیم مبتنی بر چه نقشه راهی می‌خواهند از حوزه لوازم جانبی درآمدزایی کنند و پلن تولید، طراحی و خلق کاراکتر، توزیع و بازاریابی آنها چیست؟ این حرکت بسیار مفید و کمک‌کننده است چون بر اساس آن، از نقطه شروع به جزییات بازارپردازی در لوازم جانبی فکر می‌شود. با این رویکرد، فعالان در بازار محصولات جانبی، می‌توانند با ارائه مشورت در زمینه تجاری‌سازی به صاحبان ایده و سینماگران کمک کند چرا که طبیعتا بسیاری از سینماگران کودک و نوجوان دانش و تجربه‌ای در زمینه تجازی‌سازی ندارند. اتصال فعالان در این حوزه به سینماگران، به غنای ماجرا کمک می‌کند.

جوادی در این نشست هم‌اندیشی تأکید کرد: خانه خلاق و نوآوری فارابی راه‌اندازی شده و می‌تواند محفل خوبی برای جمع شدن دوستان، نزدیک شدن صاحبان صنایع خلاق به سینماگران و اتصال آنها به بدنه تولید باشد و از همین جا، همه فعالان را با هدف دستیابی به هم‌افزایی، به حضور و مشارکت در خانه خلاق و نوآوری فارابی دعوت می‌کنم.

**اختصاص ظرفیت فروشگاهی در زمینه بازارپردازی در سینمافرهنگ به عنوان یک الگو

مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی در بخش پایانی سخنانش با اشاره به این که بر اساس ارزیابی‌ها، سالن‌های فیلم‌های نمایش‌دهنده آثار موفق سینمای کودک و نوجوان، بستر مناسبی برای فروش محصولات جانبی است، گفت: در سینما فرهنگ این آمادگی وجود دارد که یک ظرفیت فروشگاهی مختص حوزه بازارپردازی کاراکترها اختصاص یابد و این قابلیت وجود دارد تا از جشنواره چهل و یکم فیلم فجر، به عنوان محلی برای عرضه محصولات ایرانی اسلامی ناظر به بازارپردازی آثار در حال اکران یا اکران شده امسال سینمای کودک و نوجوان به عنوان نمونه شروع به فعالیت کند و به عنوان یک الگو، در ادامه، به سایر سینماها تسری یابد.

** سینمای کودک و نوجوان می‌تواند پیشران حرکت صنایع خلاق باشد

«سیدمجید امامی» دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور اظهار داشت: بنیاد سینمایی فارابی یکی از مجموعه‌های پیشرو در زیرمجموعه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است که مدتی‌ست ضرورت حرکت به سوی صنایع فرهنگی را شناخته است.

او افزود: واقعیت این است که  بیش از سه دهه است که از نگاه تک‌محصول به لباس، نوشت‌افزار، هنر نمایشی، پویانمایی و... گذشته است و اگر بیست سال پیش الگوی کره‌ای تصمیم گرفت که قدرت فرهنگ بخشی از اقتصاد خودش را متحول کند، مساله‌اش فقط سینما یا موسیقی یا هنرها و ابزارهای دیگر نبود، بلکه تلفیق همه این‌ها با یکدیگر بود. در واقع این ایده، یک زیرساخت داشت و زیرساختش بازارپردازی و سرمایه‌گذاری بر این اساس قرارداد کاراکتر بود. این که قبل از ساخت یک کاراکتر و یک محصول، قرارداد کاراکتر بسته شود و مشخص شود که یک کاراکتر با درصد نفوذ در بازار، با کدام سهم مشارکت خالق کاراکتر می‌تواند روی ظروف و وسائل سیسمونی برود. آنجا بود که دیگر ساخت یک انیمیشن یا یک بازی ویدئویی یا یک بازی ساده موبایلی، تک محصول محسوب نمی‌شد.

او در بخشی دیگر از سخنان خود با اشاره به لزوم جدی‌انگاری این نگاه در زیرساخت‌ تولیدات فرهنگی، ادامه داد: زیرساخت مهم دیگر، حوزه حقوقی است. ما شاید به دلیل شرایط تحریم سعی کنیم در ورطه کپی‌رایت به معنای جهانی‌اش نیفتیم، اما می‌شود در عرصه داخلی حق مولف را و حق نشر را جدی گرفت.

امامی گفت: یکی دیگر از زیرساخت‌ها، صندوق‌های ریسک است. ما در یکی دو سال اخیر سعی کرده‌ایم این گفتمان را توسعه دهیم. خوشبختانه در برنامه هفتم در یک ماده بحث صنایع فرهنگی آمده است. ما اگر در کشور به دنبال نجات اقتصادی هستیم باید بدانیم راه حل بسیاری از مشکلات اقتصادی، فرهنگی است. برآوردها می‌گوید حدود ۴۰ درصد نیروهای کار بالقوه در دنیا طبقه خلاق هستند. اینها معمولا خوداشتغال هستند و می‌توانند با هنر خود بهترین ثروت‌ها را خلق کنند اما بالقوه مانده‌اند. در یک نظام اجتماعی و اقتصادی مطلوب باید طبقه خلاق جدی گرفته شود تا بر اساس آن، اشتغال فرهنگی رشد کند. می‌تواند در آینده عددی را تعیین کرد که چه درصدی از حمایت‌های دولت در حوزه اشتغال باید به اشتغال فرهنگی اختصاص پیدا کند و مطلوب آن است که اعتبارات حمایت از اشتغال در کشور، به سمت طبقه خلاق سوق داده شود.  

دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور اظهار داشت: باید توجه داشت که ما خیلی ثروتمند هستیم و ثروت ما فرهنگی است. ثروت اصلی ما مغز هنرمندان ما و داشته‌هایمان در زمینه‌های مختلف از ادبیات تا صنعت میراث و گردشگری و ..و است. ارتقای صنعت اقتباس و ترجمه آثار ایرانی برای ارائه به جهان مهم است. صنایع خلاق، راه برون رفت از بحران است.

او ادامه داد: این که سینمای کودک و نوجوان به عنوان پیشران حرکت صنایع خلاق پا پیش بگذارد، بقیه هم حرکت می‌کنند. امیدوارم این حرکت نتیجه‌بخش باشد تا ما به استقلال و بهره‌وری از اقتصاد خلاقی که شأن خانواده ایرانی و کودک و نوجوان ایرانی را برآورده کند، دست یابیم. باید توجه داشت که با توجه به داشته‌های فرهنگی و ادبی و ظهور و بروز نسل تازه، انتظارات بالا رفته و تأمین نیاز ذائقه‌ها سخت شده است. اخیرا دو اثر پویانمایی که به اکران رسید، خیلی ما را امیدوار کرد. در عصر دیجیتالی شدن و پلتفرمی شدن، در عمق توجهات جامعه‌ای که مصرف فرهنگی (مخصوصا در فراغت فزاینده‌اش) به اولین مساله‌اش بدل شده، مهم این است که کاراکتر داشته باشیم.   

بر اساس این گزارش، در این هم‌اندیشی سه ساعته که در سالن اجتماعات ساختمان شماره دوی بنیاد سینمایی فارابی برگزار شد، کارشناسان و فعالان حوزه بازارپردازی، ادبیات کودک و نوجوان، تولید انیمیشن و ... و نمایندگانی از خانه خلاق تم، موسسه هنری آرت پورت، استودیو کهکشان، استودیو اژدهای سبز، موسسه نبات، بنیاد ملی نوجوان، موسسه هنر ما، شرکت شخصیت‌پردازان طوبی تمنا، موسسه دانش‌بنیان هنرهای خلاق رسانه‌ای صور، انتشارات پی نما و ... حضور داشتند و به ارائه دیدگاه‌ها و نقطه‌نظرات خود در زمینه ارتقای بازارپردازی در سینمای کودک و نوجوان پرداختند.

گفتنی است سلسله نشست‌های یادشده با هدف ارتقای سینمای کودک و با حضور فعالان این حوزه و به همت بنیاد سینمایی فارابی برگزار می‌شود.