شهدای ۱۶ آذر سال ۱۳۳۲ را بیشتر بشناسید
به گزارش گروه دانش و فناوری خبرگزاری آنا، مصطفی بزرگ نیا، مهدی شریعت رضوی و احمد قندچی سه شهید دانشجو شهرری هستند که در جمع اعتراض دانشجویان به سفر نیکسون در سال ۱۳۳۲ شرکت داشتند و توسط رژیم پهلوی به شهادت رسیدند.
شهدایی که با شهادت خود ۱۶ آذر را با نام روز دانشجو آشنا کردند.
اما چه شد؟
چه گذشت؟
بگذارید اینطور تعریف کنیم که، حمله به دانشگاه و دانشجو در آذر ۱۳۳۲ با شهادت سید مهدی شریعت‌رضوی، احمد قندچی و مصطفی بزرگ‌نیا که واکنشی اعتراضی به برقراری روابط سیاسی مجدد با دول انگلستان و آمریکا بود، آغاز شد؛ و درست هشت سال بعد و به دنبال اعتراض دانشجویان دانشگاه تهران به انحلال بیستمین دوره مجلس شورای ملی، چتربازان و کماندو‌های ارتش رژیم شاه در تاریخ اول بهمن ۱۳۴۰ از راه آسمان به دانشگاه تهران حمله کردند و حدود ۶۰۰ نفر از دانشجویان و اساتید دانشگاه در این حادثه مجروح شدند.
پس از تداوم موضوع و با جدی‌تر و پیوسته‌تر شدن اعتراضات و حرکت انقلابی مردم در سال ۱۳۵۷، دانشجویان دانشگاه آذرآبادگان – دانشگاه تبریز – در دولت جمشید آموزگار و در تاریخ ۱۸ اردیبهشت ۱۳۵۷ در اعتراض به کشتار مردم انقلابی یزد، اهواز و جهرم و برای نکوداشت چهلمین روز شهادت آنان، در محوطه دانشگاه اجتماع کردند و علیه رژیم شعار دادند و در نهایت گارد دانشگاه پس از بی‌اثر دیدن شلیک گاز اشک‌آور، از شهربانی تبریز کمک خواست و ماموران شهربانی نیز با شلیک رگبار گلوله‌های جنگی به سوی دانشجویان معترض جمعی از آنان را به خاک و خون کشیدند.
شهدای ۱۶ آذر ۱۳۳۲
فضل‌الله بزرگ‌نیا برادرِ مصطفی در اظهاراتی در تشریح حادثه خونین آن روز‌ها می‌گوید؛ آذر و مصطفی در همان لحظات اول هجوم سربازان به ساختمان دانشکده فنی دانشگاه بر اثر اصابت تیر به قلب به شهادت رسیدند و احمد قندچی نیز پس از زخمی شدن و انتقال به بیمارستان شماره دو نیروی زمینی ارتش به دلیل بی‌توجهی به زخم‌ها و عدم تزریق خون جدید و بر اثر شدت خونریزی، به شهادت رسید.
اما در گزارش اداره پزشکی قانونی پهلوی که یک روز بعد از جنایت در تاریخ ۱۷ آذر ۱۳۳۲ منتشر شد، آمده است که، علت فوت سه نفر از دانشجویان دانشگاه تهران از طرف اداره پزشکی قانونی چنین تشخیص داده شده است:
«مصطفی بزرگ‌نیا، دانشجوی دانشکده فنی بر اثر یک گلوله که از طرف راست سینه وارد و از زیر بغل چپ او خارج شده فوت کرده است. بر اثر این گلوله استخوان بازوی وی به کلی خرد شده و خونریزی زیاد باعث مرگ وی شده است. بر پشت شانه راست مقتول نیز اثر زخم سرنیزه دیده می‌شود که تا ۱۵ سانتیمتر زیر پوست فرو رفته بود.
سید مهدی شریعت‌رضوی، دانشجوی مقتول دیگر فقط به علت زخم سرنیزه فوت کرده است. سرنیزه استخوان ران راست وی را به کلی خرد کرده و شریان‌ها را پاره کرده و در نتیجه خونریزی زیاد مجروح درگذشته است. یک گلوله نیز به دست راست وی اصابت کرده که جلدی بوده و نمی‌توانسته باعث مرگ باشد.
مقتول دیگر که احمد قندچی نام دارد و به علت اصابت گلوله‌ای که وارد شکم وی شده و احشای داخلیش را پاره کرده، درگذشته است.»
سید مهدی شریعت‌رضوی معروف به آذر شریعت‌رضوی
سید مهدی شریعت‌رضوی معروف به آذر شریعت‌رضوی متولد سال ۱۳۱۱ بود و در آن زمان از اعضای کمیته مرکزی سازمان جوانان حزب توده ایران بود.
او دانشجوی سال اول دانشکده فنی بود.
سید مهدی برادر ناتنی سید علی‌اصغر شریعت‌رضوی معروف به طوفان بود که در ۹ سالگیِ سید مهدی در کشاکش جنگ جهانی اول و در مبارزه با بریگارد ارتش روسیه در سال ۱۳۲۰ در آذربایجان، فوت کرد.
سید مهدی، برادرِ تنیِ پوران شریعت‌رضوی همسر دکتر علی شریعتی بود.
احمد قندچی
احمد قندچی متولد سال ۱۳۱۲ برادرِ کوچکتر اصغر قندچی بنیانگذار صنعت کامیون‌سازی در ایران و مالک شرکت ایران کاوه – سایپا دیزل – بود که اموالش به حکم حاکم شرع دادگاه انقلاب اسلامی مصادره شد.
وی از طرفداران دکتر محمد مصدق و جبهه ملی محسوب می‌شد و تحصیلات دانشگاهی خود را تا سال اول در دانشکده فنی دانشگاه تهران گذراند.
بعد از اصابت هم زمان گلوله‌های سربازان به بدن و لوله‌های شوفاژ بالای سر و ترکیدن لوله‌های آب گرم، سر و صورتش به دلیل ریزش آب جوش شوفاژ، سوخت و با همان وضعیت به بیمارستان شماره دو نیروی زمینی ارتش منتقل شد، اما به دلیل بی‌توجهی کادر درمان به پانسمان زخم‌ها و تزریق خون جدید، بر اثر شدت جراحت و خونریزی شدید جان باخت.
مصطفی بزرگ‌نیا
مصطفی بزرگ‌نیا متولد ۱۳۱۳ بود و در آن زمان از دانشجویان دانشکده فنی و از اعضای کمیته مرکزی سازمان جوانان حزب توده ایران محسوب می‌د.
فضل‌الله بزرگ‌نیا، برادرِ مصطفی در خاطره‌ای از شهادت برادرش، گفت: «سال ۳۲ که من با درجه ستوان یکمی، افسر شهربانی بودم بعد از اطلاع از ماجرا به دانشگاه رفتم. آنجا به من گفتند که به بیمارستان شماره دو ارتش مراجعه کنید. به آنجا رفتم. گفتند «وی را به لشکر زرهی برده‌اند» که فرمانده‌اش سرهنگ تیمور بختیار بود که پس از ساقط شدن دولت دکتر مصدق، فرماندار نظامی تهران شده بود. در بیمارستان شماره دو گفتند که برای تحویل جنازه باید از سرلشکر دادستان اجازه بگیرید.
- بیشتر بخوانید:
- پیام تبریک به مناسبت روز دانشجو
- چرا ۱۶ آذر؛ روز دانشجو نامیده شد؟
- مسئولان روز دانشجو به کدام دانشگاه‌ها می‌روند؟
پیش او رفتم، قسم خورد که من تا این لحظه نمی‌دانم در دانشگاه چه اتفاقی افتاده است و در نهایت جنازه برادرم را در پزشکی قانونی یافتم.
برادرم و شریعت‌رضوی در لحظه اول با تیری که به قلب‌شان اصابت کرده بود، کشته شده بودند، ولی مرحوم قندچی ۲۴ ساعت در حال جان کندن بود و نگذاشته بودند به او خون برسد و با رنج و درد شهید شده بود و بالاخره هر سه نفر را با هم در امامزاده عبدالله دفن کردیم.»
آرمگاه سه شهید دانشجو
برادرِ احمد در خاطره‌ای از وضعیت سه شهید دانشگاه تهران و محل دفن آنان، اینگونه می‌گوید که؛ «ما نتوانستیم با خانواده‌های شریعت‌رضوی و بزرگ‌نیا تماس بگیریم. وقتی از محل دفن شهید شریعت‌رضوی در قبرستان مسگرآباد مطلع شدیم بلافاصله همراه با خانواده‌های بزرگ‌نیا و شریعت‌رضوی به آنجا رفتیم و قبر شهید را نبش کردیم و او را به قبرستان امامزاده عبدالله منتقل کردیم و در کنار شهید احمد قندچی و مصطفی بزرگ‌نیا دفن کردیم، به این ترتیب آرامگاه شهدای ۱۶ آذر دانشگاه تهران در امامزاده عبدالله تهران شکل گرفت.»
انتهای پیام/
انتهای پیام/