لطمه به اعتبار محصولات کشاورزی ایران/ مقصر مرجوع شدن میوه‌های صادراتی کیست؟

به گزارش خبرنگار کشاورزی، صنعت و تعاون گروه اقتصادی خبرگزاری آنا، استفاده نادرست از سموم، کود و آفت‌کش‌ها در کشت محصولات کشاورزی کار دست صادرکنندگان ایرانی داد به طوری که اخبار متعددی از منابع مختلف، برگشت محموله‌های صادراتی ایران از مقاصد هند، امارات، روسیه، ازبکستان و قطر را تأیید کردند، موضوعی که نه‌تنها امنیت و سلامت محصولات کشاورزی ایران را در بُعد داخلی و خارجی زیر سؤال برده است بلکه بازارهای صادراتی ایران را تهدید و فضا را برای ورود رقبا مهیا کرده است.

برگشت کیوی از هند و امارات

حسین سعیدی، مدیر گمرک بندر شهید باهنر بندرعباس از برگشت محموله ۲۰ تنی کیوی از امارات خبر داده و می‌گوید «محموله فوق از شهرهای شمالی کشور به مقصد امارات صادرشده بود که به علت آفت موجود در کیوی‌های صادراتی موفق به اخذ گواهی قرنطینه نشد و به کشور مرجوع شد».

به گفته سعیدی پیش‌تر در بنادر بندرعباس شاهد برگشت محموله صادراتی کیوی از هندوستان به دلیل تأیید نشدن استاندارد آن از سوی هند بودیم.

برگشت کیوی‌های ایرانی از هند به دلیل مسائل مربوط به استاندارد آن‌ها در حالی از سوی مقام مسئول در گمرک مبدأ مطرح‌ شده است که منصوری، مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی هرمزگان اعلام کرده بود محموله برگشتی از هند دارای گواهی و مجوز بهداشتی بوده و این مجوز در بندرعباس صادرشده بود.

مصطفی دارایی‌نژاد، رئیس اتحادیه بارفروشان می‌گوید «کیوی‌های صادراتی ایران به دلیل مطابقت نداشتن با استانداردهای کشور هند مرجوع شدند».

البته وزارت جهاد کشاورزی هند در نامه‌ای به مهدی قائمیان، معاون قرنطینه و بهداشت سازمان حفظ نباتات کشور، واردات کیوی از ایران را به دلیل وجود آفت قرنطینه‌ای شپشک سفید و آفت غیر قرنطینه‌ای شپشک قرمز تا زمان تغییر در ارزیابی‌های احتمال ریسک توسط سازمان حفظ نباتات ایران معلق کرد.

در این نامه آمده است که وزارت جهاد کشاورزی هند از آوریل ۲۰۱۹ تا اکتبر ۲۰۲۱ بارها درباره وجود آفت در محموله‌های کیوی به ایران گزارش داده و اعلام کرده که این آفات تهدید امنیت زیستی هند است اما پاسخی از ایران دریافت نکرده است.

فلفل دلمه‌ای ایرانی مرجوع شد

روسیه از دیگر مقاصد صادراتی محصولات کشاورزی ایران است که در ماه‌های اخیر محموله‌های فلفل دلمه‌ای صادراتی را به دلیل نقض مکرر استانداردهای بهداشتی مبنی بر وجود سموم باقی‌مانده در فلفل‌های دلمه‌ای و نبود گواهینامه سموم باقی‌مانده مرجوع کرده است. (بیشتر بخوانید)

طبق گفته رضا نورانی، رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی ایران، فدراسیون روسیه در نامه‌ای به رئیس گمرک داغستان بر ممنوعیت واردات فلفل دلمه‌ای از ایران به دلیل نقض مکرر استانداردهای بهداشتی درزمینهٔ سموم باقی‌مانده در این محصول تأکید کرده است.

کاوه زرگران، رئیس‌ کمیسیون‌ کشاورزی و صنایع تبدیلی اتاق تهران، به کنترل شدید آلایندگی محصولات کشاورزی صادراتی در روسیه اشاره‌ کرده و می‌گوید «روسیه برای ورود محصولات غذایی قوانین بسیار سخت‌گیرانه‌ای را اعمال می‌کند و محموله‌های فلفل دلمه‌ای صادر شده به روسیه دارای سمومی بودند که آن سموم مورد تائید نبوده است».

کیخسرو چنگلوایی، رئیس سازمان حفظ نباتات کشور، ۴ سم باقی‌مانده در فلفل دلمه‌ای صادراتی به روسیه را عامل برگشت محموله محصول فوق به کشور اعلام کرده و می‌گوید «قبل از این اتفاق محصولات بسیاری به روسیه صادر شده بود که دارای این سموم بود اما با تغییر استانداردها و پروتکل‌های روسیه، آفت‌کش‌های باقی‌مانده در محموله فلفل دیگر مورد تائید این کشور نیست».

سیب‌زمینی‌های ایران آلوده‌اند!

در تاریخ ششم آذر امسال طبق اعلام آژانس حفاظت و قرنطینه محصولات کشاورزی ازبکستان، به دلیل مغایرت کیفیت سیب‌زمینی‌های صادراتی ایران با استانداردهای گیاه‌پزشکی، ۳ هزار و ۵۲۵ تن مرجوع و ۷۷۵ تن معدوم شدند.

مقامات دولت ازبکستان به دنبال وقوع این اتفاق هشدار دادند که در صورت تکرار ممنوعیت واردات محصولات کشاورزی از ایران صادر خواهد شد. (بیشتر بخوانید)

مهر مرجوعی بر پیشانی نخل‌های ایرانی

طبق اعلام گمرک در بازه زمانی مهر تا آبان ۱۴۰۰، ۵۸۸ اصله نخل به وزن ۶۰۰ تن به ارزش ۱۳۶.۱ هزار دلار پس از اخذ مجوز سازمان جهاد کشاورزی استان بوشهر و قرنطینه نباتی از گمرک بوشهر به قطر صادر شد اما تمام نخل‌ها به ایران برگشت داده شدند.

زهرا جلیلی مقدم، مدیرکل دفتر میوه‌های گرمسیری و نیمه گرمسیری می‌گوید «در صادرات گیاهان و نباتات آنچه ملاک عمل قرار می‌گیرد مسئله شیوع بیماری همراه است که می‌تواند حتی کشور مقصد را در آستانه قحطی قرار دهد، در مورد واردات نخل نیز بسیاری از کشورها به دلیل احتمال سرایت و شیوع آفات چوب‌خوار همانند سوسک سرخرطومی حنایی، سوسک کرگدنی و سوسک شاخک بلند از ورود نخل با قطر تنه بیش از ۱۵ سانتی‌متر جلوگیری می‌کنند».

به اعتقاد مقدم، به نظر می‌رسد شیوع بیماری و آفات همراه نخل‌ها عامل مرجوع شدن آن‌ها به ایران باشد چراکه قطر در آستانه برگزاری جام جهانی ۲۰۲۲ برای تزئین و زیبایی شهر و محل برگزاری مسابقات فوتبال به نخل‌های بسیاری نیاز دارد.

چرا محصولات کشاورزی برگشت خورد

به گفته مصطفی دارایی‌نژاد رئیس اتحادیه بارفروشان، از خرداد امسال مقاصد صادراتی محصولات کشاورزی به مجوز صادر شده از سوی سازمان حفظ نباتات ایران کفایت نکرده و بر اساس استانداردها و دستورالعمل‌های خود اجازه ورود محصولات را به کشور خود می‌دهند.

به گفته دارایی نژاد اگر برای حذف سموم باقی‌مانده در محصولات کشاورزی چاره‌اندیشی نشود بازارهای صادراتی از بین رفته و رقبا جای محصولات ایرانی را خواهند گرفت.

رئیس اتحادیه بارفروشان می‌گوید «خرداد امسال مقاصد صادراتی محصولات کشاورزی (روسیه، قطر، هند، امارات، پاکستان و عمان) با ارسال دستورالعمل جدید میزان سم و کود استاندارد مدنظر خود در محصولات کشاورزی وارداتی را اعلام و عنوان کردند تنها بر اساس این پروتکل اقدام به خرید محصولات کشاورزی کرده و مجوز ورود صادر خواهند کرد».

کاوه زرگران، رئیس‌ کمیسیون‌ کشاورزی و صنایع تبدیلی اتاق تهران معتقد است «در ایران محصولات کشاورزی بدون سنجش میزان آلایندگی وارد بازار داخلی و خارجی می‌شود همچنین میزان و دفعات استفاده از کود و آفت‌کش‌ها سطح استانداردی دارد که بسیاری از کشاورزان به هنگام کشت از آن تبعیت نمی‌کنند بنابراین ۲ عامل فوق احتمال برگشت محصولات کشاورزی از مقاصد صادراتی را افزایش می‌دهد».

به گفته سید مهدی حسینی، رئیس انجمن واردکنندگان سم و کود ایران، کشاورزان ایرانی به دلیل ناآگاهی، گرایش بسیاری به استفاده از سموم پرخطر دارند ضمن اینکه از دوره مصرف سموم نیز اطلاعی ندارند بنابراین برگشت محصولات کشاورزی صادراتی دور از انتظار نیست.

کیخسرو چنگلوایی، رئیس سازمان حفظ نباتات کشور می‌گوید «سموم باقی‌مانده در محصولات صادراتی به تائید کشورهای مقصد نرسیده و همین امر منجر به مرجوع آن‌ها به کشور شده است».

چنگلوایی، استفاده از سموم تقلبی در فرآیند کشت محصولات کشاورزی توسط کشاورزان را یکی از عوامل اثرگذار در برگشت محموله‌های صادراتی دانسته و معتقد است «حذف ارز ترجیحی از واردات آفت‌کش‌ها و به‌تبع آن گران شدن قیمت نهایی سموم، زمینه‌ساز پیدایش کودهای تقلبی در بازار شده است».

رئیس سازمان حفظ نباتات کشور درحالی‌که وجود و استفاده از سموم تقلبی به‌واسطه حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی را عاملی در تائید نشدن محصولات صادراتی و برگشت آن‌ها می‌داند که طبق آمار رسمی تنها ۲۵ درصد از سموم مصرفی وارداتی است و از این میزان نیز ۷ درصد آن جزء کم‌خطرها هستند.

برگشت کیوی، فلفل دلمه‌ای، سیب‌زمینی و نخل از مقاصد صادراتی شاید به لحاظ نوع محصول در سال ۱۴۰۰ تازگی داشته باشد اما در سال گذشته شاهد برگشت کشمش و هندوانه‌های ایران از کشورهای حاشیه خلیج‌فارس بودیم.

داستان مرجوع شدن محصولات کشاورزی در شرایطی ادامه دارد که در تحریم بسر می‌بریم و باید طبق بیانات مقام معظم رهبری صادرات غیرنفتی تقویت و جایگزین صادرات نفتی شود با این‌ حال به نظر می‌رسد که سیاست‌گذاران با سهل‌انگاری و غفلت درصدد کاهش فاصله کیفیت تولیدات داخلی با استاندارهای مقاصد صادراتی نیستند و نسبت به ظرفیت بالقوه ایران در زمینهٔ تبدیل‌ شدن به قطب صادرات محصولات غذایی و کشاورزی بی‌توجهی می‌کنند.

وجود سموم و آفت‌کش‌های خطرناک در محصولات کشاورزی نه‌تنها باعث حذف سهم و جایگاه مواد غذایی ایرانی در بازارهای هدف می‌شود بلکه کیفیت و سلامت تغذیه، تولیدات کشاورزی و درنهایت مواد خوراکی و غذایی مردم کشورمان را زیر سؤال می‌برد.

گزارش از پریسا مهریان

انتهای پیام/پ