ظهور ستارگان جدید، اتفاق مهم سینمای ایران در سال ۶۶/ «اجاره‌نشینها» چگونه پرفروش‌ترین فیلم سال شد؟

به گزارش خبرنگار حوزه سینمایی گروه فرهنگ خبرگزاری آنا، از همان روزهای ابتدایی ورود «سینماتوگراف» به کشورمان، ایرانی‌ها ارادت خاصی به هنر هفتم  پیدا کردند.  مردم ایران پیش از این با هنر بیگانه نبودند، اما تصاویر متحرک سینماتوگراف، جادویی داشت که در هیچ‌یک از هنرهای پیش از آن ندیده بودند. از زمانی که سینما از انحصار دربار خارج شد، تا زمانی که رنگ و روی مردمی گرفت، چند دهه زمان برد و به‌مرور هنرمندان مختلف با آثار نمایشی خاص یکی‌یکی ظهور کردند.

از همان وقتی که فیلم «دختر لر» به‌عنوان اولین فیلم ناطق سینمای ایران سر از اکران درآورد و مردم برای تماشای قصه عاشقانه «جعفر و گلنار» در صف تهیه بلیت سالن‌های سینما ایستادند، می‌شد فهمید که سینما قرار است به یکی از اصلی‌ترین تفریحات عامه مردم ایران تبدیل شود.

این پیش‌بینی درنهایت به حقیقت پیوست اگرچه در این میان با فراز و نشیب‌های فراوانی مواجه بود. اگر یک سال و نیم گذشته را اصطلاحاً «فاکتور بگیریم»، تا پیش از آن سینما جزء محبوب‌ترین تفریحات مردم در سراسر کشور بود. با وجود اینکه بسیاری از شهرهای ایران، سالن‌های استاندارد سینما ندارند، اما همان سالن‌های قدیمی و زهوار دررفته، هنوز هم پاتوق اصلی دوستداران هنر هفتم هستند.

ما در گروه فرهنگ خبرگزاری آنا، سعی داریم که در سلسله گزارش‌های «خاطرات گیشه» مروری آماری داشته باشیم بر آنچه در چهار دهه گذشته در سینمای ایران رخ داده است. در هر سری از گزارش‌های این مطلب که به صورت هفتگی خواهد بود، اتفاقات مربوط به یک سال سینمای ایران را در زیر ذره‌بین قرار می‌دهیم، از میزان فروش تک‌تک فیلم‌ها گرفته، تا پررفت‌وآمدترین سالن‌های سینما در کشور، محبوب‌ترین ژانر سینمایی و گران‌ترین و ارزان‌ترین فیلم‌های سال.

سینمای ایران پیش از انقلاب

از آنجایی که آمار دقیقی از میزان فروش فیلم‌ها و تعداد سالن‌های سینما و نحوه اکران آثار در دهه‌های ۴۰، ۵۰ و اوایل ۶۰ نیست، ما در این سلسله گزارش آمار سالانه را از سال ۱۳۶۴ آغاز می‌کنیم. اگرچه با نگاهی اجمالی به تاریخچه سینمای ایران و فیلم‌های مشهور ساخته شده در سال‌های پیش از انقلاب می‌توان تاحدودی به حال و هوای سینمای ایران در دهه‌های ۴۰ و ۵۰ رسید. سال‌هایی آشفتگی در سینما موج می‌زد و دو قطبی بزرگی در سینما وجود داشت، عده‌ای همچون «بهرام بیضایی»، «داریوش مهرجویی»، «مسعود کیمیایی» و... به دنبال ساخت آثار هنری بودند و بدنه غالب سینما هم به دنبال ساخت «فیلمفارسی».

سینمای سال ۱۳۶۶ در یک نگاه

اوضاع فرهنگی جامعه ایرانی در سال ۱۳۶۶ اوضاع قابل توجهی است. از طرفی کشور همچنان درگیر جنگ تحمیلی است و از طرفی هنوز هم مردم ایران توجه ویژه‌ای به مسائل فرهنگی روز دارند. با توجه به پوست‌اندازی سینماها و تغییر فاز فیلم‌ها از فیلم‌های جنگی و حادثه‌ای به آثار اجتماعی و خانوادگی، سالن‌های سینما جنبه عمومی‌تری پیدا کرده است.

چند سالی می‌شود که درام‌های اجتماعی و فیلم‌های خانوادگی در دسته محبوب‌ترین فیلم‌های سینمایی هستند و حالا کم‌کم سروکله آثار کمدی هم در اکران پیدا می‌شود. کمدی‌هایی که راه جذب مخاطب را به خوبی می‌دانند. یک پای ثابت فیلم‌های پرفروش در آن سال هم آثار اکشن، جنگی و حادثه‌ای است، فیلم‌هایی که جدی‌ترین رقیب برای آثار اجتماعی در سینماها محسوب می‌شوند.

وضعیت سالن‌ها

حضور پررنگ مردم در سالن‌های سینما و اقبال عمومی با اکثر فیلم‌ها باعث شد که در ۱۳۶۶ تعداد سالن‌های سینما هم در کشور افزایش پیدا کند. در این سال ایران ۲۵۵ سینما با ۲۵۷ سالن داشت. (سینماهای عصر جدید و گلریز تهران تنها سینماهای دوسالنه کشور بودند). این تعداد سالن بیش از ۱۶۰ هزار صندلی داشت و با افزایش امکانات، تعداد تماشاگران سینما به نسبت دو سال قبل هم بیشتر شدند.

در این سال سینما بیش از گذشته به یک تفریح سالم تبدیل شد و رکورد فروش بلیت هم شکسته شد. سال ۱۳۶۶ بیش از ۸۰ میلیون بلیت در گیشه سینماها فروش رفت و تقریبا هر ایرانی در این سال ۱.۶ بار به سینما رفت. طبق همین آمار هر سالن به طور متوسط بیشتر از ۳۱۲ هزار تماشاگر داشت و روی هر صندلی سینما، ۵۰۱ نفر در سال نشستند.

وضعیت اکران سینماها

همانطور که تعداد سالن‌های سینما و سینماروها به نسبت سال گذشته بیشتر شده بود، طبیعتا میزان فروش فیلم‌های سینمایی نیز در سال ۶۶ رشد قابل توجهی داشت. در این سال سینماها در مقایسه با سال ۶۵، رشدی پنجاه میلیون تومانی را تجربه کردند و به رقم جالب توجه ۷۲۱ میلیون تومان رسیدند. این رقم درحالی به دست آمد که متوسط قیمت بلیت سینما در آن سال فقط ۹۰ ریال بود.

قیمت بلیت در سینماها و فیلم‌های مختلف متفاوت بود، گران‌ترین سینما در این سال سینما «بهمن» تهران با بلیت ۱۱۶ ریالی بود و ارزان‌ترین سینما هم سینما «شرکت نفت» آغاجاری با ۵۰ ریال. البته با این وجود، متوسط قیمت بلیت استان تهران به نسبت چند استان دیگر پایین‌تر بود و در مقابل کردستان با تک سالن سینمایی که داشت و بلیت ۱۰۵ ریالی آن، گران‌ترین استان برای تماشای فیلم در سینماها بود. نقطه مقابل کردستان هم در انتهای جدول قیمت متوسط بلیت، ایلام بود که تنها سالنش بلیت ۶۶ ریالی داشت.

بیشتر بخوانید:

سینمای ایران در سال ۶۴؛ محبوبیت عجیب فیلم‌های اکشن و پرواز «عقابها» به قله فروش

سینمای ایران در سال ۶۵؛ پوست‌اندازی سینما و تغییر ژانر محبوب از جنگی به اجتماعی

مشهد؛ پاتوق اصلی سینماروها

مشهد از گذشته یکی از توریستی‌ترین شهرهای ایران است و بدون شک یکی از جاذبه‌های گردشگری این شهر در دهه ۶۰، سالن‌های سینمای آن بوده است. همانطور که در سال‌های اخیر رفتن به شهربازی یا پارک آبی، یکی از سرگرمی‌های اصلی مسافران در این شهر است، در گذشته این نقش برعهده سینماها و به طور خاص سینما «هویزه» مشهد بوده است. سالنی که در سال ۶۶ هم پرتماشاگرترین سالن کشور شده و هم پرفروش‌ترین سالن.

در فهرست سینماهای پرفروش در سال ۶۶، تهران با چهار سالن حضور پررنگی دارد و پس از آن، شیراز و مشهد با دو سالن حضور دارند. البته با این تفاوت که دو سالن تهران یعنی «هویزه» و «آفریقا» در رده اول و سوم این فهرست حضور دارند و سینما «بهمن» و «آسیا» شیراز، در رتبه‌های هشتم و نهم قرار دارند. سالن‌های «میرزا کوچک‌خان» رشت و «۲۹ بهمن» تبریز هم با قرار گرفتن در رده‌های ششم و هفتم، در میانه‌های این فهرست حضور دارند.

نکته جالب درخصوص سینماهای ایران در سال ۶۶ این است که با وجود حضور پرتعداد سینماهای تهران در بحث سالن‌های پرفروش، اما در فهرست پرتماشاگرترین سالن‌های سینما، اوضاع برای تهرانی‌ها اصلا خوب نیست و فقط یکی از آنها (سینما آفریقا) در میان ۶ سینمای پرتماشاگر کشور وجود دارند. در این فهرست دو سینمای اصلی مشهد و سینما «بهمن» شیراز تنها سالن‌هایی هستند که بیش از ۱ میلیون مخاطب داشتند. سینما «هویزه» در این فهرست با یک میلیون و چهارصدهزار نفر، با اختلاف پرمخاطب‌ترین سالن کشور است.

«اجاره‌نشینها» پرفروش‌ترین فیلم سال ۶۶

همانطور که سینمای ایران در این سال با رشد زیربنایی و مخاطب مواجه بوده، از نظر کمیت تولیدات سینمایی هم به نسبت سال‌های گذشته پیشرفت قابل توجهی داشته است. در این سال تعداد فیلم‌های ایرانی به نمایش درآمده در سینماها با رشدی چهل درصدی نسبت به سال گذشته، به ۱۳۰ فیلم رسید. میان این آثار «اجاره‌نشینها»، فیلم جذاب داریوش مهرجویی که به اعتقاد بسیاری از منتقدان بهترین کمدی تاریخ سینمای ایران است، با فروش نزدیک به ۳۴ میلیون تومان پرفروش‌ترین فیلم سال شد و «بهار» که یک فیلم درام اجتماعی و محصول چند سال قبل سینمای ایران بود، با هزار و هشتصد تومان، کم‌فروش‌ترین فیلم سال لقب گرفت.

نکته قابل توجه در رابطه با فیلم‌های اکران شده در سال ۶۶ این است که پرفروش‌ترین فیلم‌های سال، الزاماً پرتماشاگرترین‌ فیلم‌ها نیستند، چون با توجه به اینکه قیمت بلیت سینماها برای هر سالن و هر فیلم متفاوت است، پس تناسب دقیقی هم بین تعداد تماشاگر و میزان فروش آثار وجود ندارد. در این سال فیلم سینمایی «بگذار زندگی کنم» به کارگردانی شاپور قریب و بازی مهدی هاشمی و افسانه بایگان به عنوان نقش اصلی‌های فیلم، با بیش از سه میلیون و سیصد هزار تماشاگر، پرمخاطب‌ترین فیلم اکران‌شده در سینماهای سراسر کشور بود. درحالی‌که همین فیلم با قیمت متوسط بلیت ۸۸ ریالی، فروش ۲۹ میلیون تومانی را تجربه کرد و در فهرست آثار پرفروش سال در رتبه سوم قرار گرفت.

فیلم «اجاره‌نشینها» با بیش از سه میلیون تماشاگر در زمینه جذب مخاطب نیز عملکرد خوبی داشت و در رده دوم قرار گرفت و مقام سوم این فهرست نیز به فیلم جنگی «گذرگاه» به کارگردانی شهریار بحرانی رسید که کمتر از ۲۰ هزار نفر با رکورد ۳ میلیون تماشاگر فاصله داشت.

با اوج گرفتن اکران فیلم‌های ایرانی در سالن‌های سینما، جا برای به نمایش گذاشتن آثار خارجی سال به سال تنگ‌تر شد و سال ۶۶ به نسبت سال گذشته، ۳۰ فیلم خارجی کمتری در سینماهای سراسر کشور اکران شد. در مجموع ۱۴۹ فیلم از کشورهای مختلف در سینماها به نمایش درآمد که پرتماشاگرترین و کم‌تماشاگرترین فیلم این فهرست، آثاری از آمریکا بودند. فیلم «کماندوهای انتحاری» یا «پنج کماندو» با بیش از یک میلیون و سیصد هزار تماشاگر پرفروش‌ترین فیلم خارجی و فیلم «مبارزه تا مرگ» با ۵۵۷ تماشاگر کم‌فروش‌ترین فیلم این فهرست بودند. فیلم‌های «کمیسر متهم می‌کند ۲؛ انتقام» و «نسل شجاعان» هم دیگر آثار خارجی بودند که در سال ۶۶ به نمایش درآمدند و هرکدام از آنها توانستند بیش از یک میلیون بلیت بفروشند.

ظهور ستارگان جدید در سینما

تغییرات زیرساختی و محتوایی سینمای ایران در این سال‌ها کلید خورده است. با توجه به درگیری کشور در جنگ تحمیلی، هنوز هم فیلم‌های جنگی و حادثه‌ای، آثار محبوبی برای مردم هستند، اما ژانر درام‌های اجتماعی و با شیب ملایمی، کمدی‌های اجتماعی در حال رشد در سینمای ایران هستند. شاید به همین خاطر باشد که در فهرست آثار پرفروش سینمای ایران در سال ۶۶، ۱۰ اثر بالای جدول به فیلم‌های اکشن – جنگی و فیلم‌های اجتماعی – خانوادگی اختصاص یافته است.

نکته قابل توجه تغییر اساسی در محبوبیت ستارگان سینماست. جدا از جمشید هاشم‌پور و فرامرز قریبیان که نام‌هایشان به فروش هر فیلم کمک زیادی می‌کرد، در این سال چهره و نام بازیگران جدیدی را در بین آثار پرفروش می‌بینیم. افسانه بایگان در سال ۶۶ پرفروش‌ترین بازیگر زن سینمای ایران است. «بگذار زندگی کنم»، «تشکیلات» و «دبیرستان» سه فیلم با بازی او بودند که در میان پنج فیلم پرتماشاگر سال داشتند. اکبر عبدی با دو فیلم کمدی «اجاره‌نشینها» و «ماموریت» نام خود را سر زبان‌ها انداخت و چهره‌هایی همچون فریماه فرجامی، عبدالرضا اکبری، مهدی هاشمی، بیژن امکانیان، مجید مظفری و... هم کسانی بودند که نقش‌های اصلی فیلم‌های پرفروش و پرتماشاگر سال بودند.

انتهای پیام/۴۱۷۳/پ