آیا هنر مدرن اسلامی وجود دارد؟ | حکمت هنر اسلامی از منظر هنری کربن

به گزارش خبرنگار گروه استان‌های خبرگزاری آنا از یزد، نخستین پیش‌همایش ملی حکمت اسلامی و تعالی هنر از سلسه برنامه‌های اجرایی کمیسیون‌های تخصصی همایش اصلی حکمت اسلامی و علوم انسانی در قالب چهار پنل به میزبانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد برگزار شد.

پنل اول افتتاحیه این مراسم با سخنرانی معصومه طباطبایی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی یزد به صورت رسمی آغاز شد و در ادامه برنامه ابوالفضل داودی، دبیر کمیسیون تخصصی پیش‌همایش ملی حکمت اسلامی و تعالی هنر و دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد به سخنرانی پرداخت.

در ادامه این همایش حجت‌الاسلام عبدالحسین خسروپناه معاون علوم اسلامی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی و ولی‌الله شالی مدیر دفتر مطالعات برنامه‌ریزی و تعالی علوم هنری دانشگاه آزاد اسلامی به سخنرانی پرداختند.

در پنل دوم سخنرانی‌های علمی ترویجی ان‌شاءالله رحمتی، استاد فلسفه دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، اسماعیل بنی‌اردلان، دانشیار پژوهش هنر دانشگاه هنر و رضا ابوئی، دانشیار مرمت معماری شهری دانشگاه یزد به سخنرانی پرداختند.

تفکر فلسفی در همه شاخه‌های هنر وجود دارد

در پنل سوم کرسی علمی ترویجی هم محمدرضا شریف‌زاده، دانشیار فلسفه هنر دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی با موضوع «آیا هنر مدرن اسلامی وجود دارد؟» به سخنرانی پرداخت.

پنل چهارم میزگرد پیش‌همایش ملی حکمت اسلامی و تعالی هنر با موضوع «نظریه‌پردازی زیبایی شهر اسلامی» با حضور محمدرضا شریف‌زاده، محمد جواد مهدوی‌نژاد، استاد معماری دانشگاه تربیت مدرس و طاهره نصر، دانشیار شهرسازی دانشگاه آزاد اسلامی شیراز انجام شد.

دبیر کمیسیون تخصصی پیش‌همایش ملی حکمت اسلامی و تعالی هنر در افتتاحیه این پیش‌همایش گفت: نخستین همایش علوم انسانی و حکمت اسلامی سال ۱۳۹۹ به پیشنهاد حجت‌الاسلام خسروپناه در رشته‌های ذکر شده آغاز به کار کرد و در این راستا ۱۰۱ چکیده مقاله توسط هیئت داوران پذیرفته گشت و داوری نهایی مقالات در حال انجام است.

داودی افزود: در عالم اسلام، علمی مدون و آموزه‌ای مستقل که مباحث هنر در آن بگنجد به وجود نیامده؛ با این وجود با توجه به تعالیم حکمت اسلامی می‌توان این خلأ را پر کرد. هنر اسلامی که آیینه تمام‌نمای جهان اسلام و فرهنگ و تمدن اسلامی بوده، دارای مبانی نظری و معنوی مهمی است.

معاون علوم اسلامی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی هم درباره حکمت هنر گفت: رابطه حکمت و هنر، عرفان و هنر، فلسفه هنر و حکمت هنر دینی چند سالی است که در جامعه مطرح شده و در مصادیق مختلف هنری ظهور و بروز پیدا کرده است و تفکر فلسفی در همه شاخه‌های هنر اعم از تجسمی، سینمایی، ادبیات، تئاتر و ... جریان دارد.

خسروپناه افزود: گوهر هنر بر دو عنصر است؛ یکی اسطوره و دیگری زیبایی. این اسطوره و زیبایی است که از طریق عاطفه بر احساس و تخیل و تعقل اثر می‌گذارد. از هویت هنرمند سرچشمه می‌گیرد و بر مخاطب تأثیر می‌گذارد.

وی یادآور شد: امروز گرفتار یک جنگ شناختی از طریق هنر هستیم و حاصل پژوهش‌های علمی می‌تواند در آثار هنری دیده شود و هنرمندان تبینی دینی، فلسفی، معنوی و یا هویتی داشته باشند تا در جامعه تأثیرگذار باشند.

استاد فلسفه دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی هم با عنوان «حکمت هنر اسلامی از منظر هنری کربن» به اهمیت شخصیت هانری کربن و جایگاه او در مباحث فلسفه هنر اسلامی پرداخت و گفت: در مباحث فلسفه و حکمت هنر اسلامی مدیون نویسندگان سنت‌گرا مانند شوان‌، گنون و سید حسین نصر هستیم‌؛ بر مبنای اندیشه‌های کربن اکثراً تصور می‌شود، کربن متفکری سنت‌گراست، اما باید توجه داشت که او سنت‌گرا نیست و اندیشه‌ای مستقل دارد.

هنر اسلامی را می‌توان با هدف خلّاق درونی از سایر هنرها تشخیص داد

رحمتی تبیین کرد: در مبحث حکمت هنر اسلامی دو ویژگی در نظریه کربن وجود دارد که در اندیشه سنت گرایان نیست، اسلام شیعی و اسلام ایرانی. به طور کلی وقتی در مورد نظریه هنر اسلامی مباحثه می‌کنیم، پنج حوزه فلسفی پیش روی ما قرار دارد.

وی افزود: نویسندگان نسبت‌گرا بیشتر از همه در هنر و حکمت اسلامی تأثیر داشته‌اند و در ایران هم حکمت هنر براساس اندیشه‌های سنت‌گرایان کار شده است.

استاد فلسفه دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی تأکید کرد: کربن نسبت‌گرا نیست و اندیشه مستقل دارد، به نسبیت‌گرایان نزدیک است، اما به‌معنای منتقد نیز بوده و کربن متفکر مدرن است. هایدیگر و یونگ و الهیدانان پروتستان از متفکران مدرنی هستند که بر کربن اثر داشته‌اند.

رحمتی در ادامه مطرح کرد: حتی دکتر نصر نیز به‌طور خاص در مورد ایران و تشیع کار نکرده، اما کربن اسلام ایرانی، اسلام تشیع، حوزه‌های معنوی و دینی ما و شاهکار اصلی خود را ایران اسلام نامیده و با ژرفای خاص آنچه مربوط به ایرانیان بوده را کاویده است.

وی در بررسی نظریه هنر اسلامی اینگونه بیان کرد که باید به چهار مکتب مکتب مشرقی سینا، اشراقی سهروردی، مکتب اصفهان و مکتب عرفان تصوف یپردازیم که پیوسته هستند و در عین کثرت وحدت دارند.

به گزارش آنا، مکتب مشاء، مکتب حکمت اشراق سهروردی، مکتب حکمت مشرقی ابن سینا، مکتب اصفهان و مکتب عرفان و تصوف مباحثی بود که در این همایش مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

دانشیار فلسفه هنر دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی هم سخنان خود را با موضوع «آیا هنر مدرن اسلامی وجود دارد؟» آغاز کرد و گفت: یکی از مهم‌ترین دغدغه‌هایی که در سال‌های اخیر میان پژوهشگران در زمینه هنر و حکمت اسلامی وجود دارد، آن است که آیا می‌توان هنر اسلامی را به هنری بروزرسانی شده تبدیل کنیم یا از هنر اسلامی صرفاً به‌عنوان گونه‌ای کلاسیک برای برداشت‌های تصویری می‌توان استفاده کرد؟

شریف‌زاده با بیان اینکه مفهوم هنر مدرن دلالت بر شکستن سنت برای دستیابی به بیشترین تفسیر شخصی از واقعیت خواهد بود، متذکر شد: هنر اسلامی را می‌توان با هدف خلاق درونی و نه خصوصیات خارجی از هر نوع هنر دیگر تشخیص داد.

وی تبیین کرد: هدف خلّاق درونی برای هنر اسلامی را در گفته محقق مشهور هنر اسلامی، تاتیانا استاردوب، می‌توان این چنین خلاصه کرد: «خلّاقیت هنرمند اسلامی معطوف به خداست‌، نه به یک فرد» بر این اساس هنر صرفاً یک الگوی بصری نیست، بلکه هنر الگویی است که به حوزه‌های مختلف چون جامعه‌شناسی‌، معرفت‌شناسی‌، روانشناسی‌ واقتصاد تأکید دارد، یعنی برای ماهیت ارتباطی توانایی آن برای افزایش شناخت شخصی و تشویق رشد فردی و توانایی به چالش کشیدن پیش فرض‌ها وجود دارد.

دانشیار فلسفه هنر دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی ادامه داد: اینکه عده‌ای اعتقاد دارند، هنر اسلامی هنری است که نمی‌تواند رشد و ترقی بر اساس زمان و مکان داشته باشد، می‌توانند به کتاب خالد عزام مراجعه کنند، بر این اساس به نمایش چندین نمونه اثر پرداخته شد که در طیف، زمینه، تاریخ و حوزه‌های متعددی قرار داشتند که نشان‌دهنده نمونه‌هایی از یک هنر اسلامی با یک فرمت سنتی است که به یک اثر در حوزه هنر مفهومی تبدیل می‌شود بدون آنکه تغییری در ماهیت پیشینی آن ایجاد کند.

انتهای پیام/۴۰۷۸/