آسیب‌های فعلی حوزه زنان و خانواده چیست؟/ راهکارهای قدیمی پاسخگوی حل مشکلات فضای مجازی نیست
گروه استان‌های خبرگزاری آنا، دانشگاه آزاد اسلامی، دفتر امور زنان و خانواده را ۲۷ شهریور ۱۳۹۷ -که تا قبل از آن با عنوان «شورای زنان فرهیخته» فعالیت داشت- تشکیل داد و نفیسه فیاض‌بخش با حکم دکتر محمدمهدی طهرانچی رئیس دانشگاه به‌عنوان مشاور ریاست دانشگاه در امور زنان و خانواده و رئیس کارگروه ویژه این امور منصوب شد تا دانشگاه با هدف تبیین جایگاه شایسته زن تراز اسلام در راستای پیشبرد منویات مقام معظم رهبری مبنی بر حفظ و تقویت بنیان خانواده برای هدایت و حمایت از سرمایه‌های ارزشمند گامی مؤثر و سازنده بردارد.
دفتر امور زنان و خانواده دانشگاه آزاد اسلامی چهار هدف عمده؛ مسئله‌شناسی زنان در جامعه ایران، پژوهش در حوزه زنان و خانواده، تربیت کادر بانوان متخصص و مورد نیاز جامعه در راستای تحقق دانشگاه اسلامی و توسعه و تعالی کشور و تبیین وضعیت زنان ایرانی و تحولات آینده را دنبال می‌کند و در چشم‌اندازی ۵ ساله وظایف و اهداف خود را بر مبنای آموزه‌های اسلامی و با توجه به راهبرد سند دانشگاه اسلامی پایه‌گذاری کرده و بر همین اساس به‌دنبال بازیابی هویت و جایگاه اصلی یک زن تراز اسلام در ابعاد مختلف فردی، خانوادگی، معنوی، اجتماعی و علمی بوده و از طرف دیگر وظایف اصلی یک زن را به‌عنوان کانون حیاتبخش جامعه فراموش نکرده است.
نفیسه فیاض‌بخش مشاور رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در امور زنان و خانواده و رئیس کارگروه ویژه این امور هم سال گذشته به‌منظور برداشتن گام‌های مؤثر در زمینه زن و خانواده، نمایندگان استان‌های دانشگاه آزاد اسلامی را به‌عنوان مسئول دفتر امور زنان و خانواده در هر استان منصوب کرد.
بیشتر بخوانید:
نبود خودباوری و اعتمادبه‌نفس مقابل مسئولیت‌های اجتماعی در زنان
۶ آسیب اساسی حوزه زنان و خانواده
تأخیر در تشکیل خانواده از مهم‌ترین چالش‌ها در حوزه بانوان است
چالش‌های زنان و خانواده در جامعه امروز | از فشارهای روانی بالا تا تغییرات مداوم فرهنگی اجتماعی
لزوم وضع قوانین تسهیل‌گرا در راستای تحکیم بنیان خانواده/ خانه‌داری بانوان شغل محسوب شود
نقش محوری خانواده در سیاست‌گذاری‌های کشور مغفول مانده است
گروه استان‌های خبرگزاری آنا به‌منظور پیگیری اهداف دفاتر امور زنان و خانواده دانشگاه آزاد اسلامی در استانها و تشریح ظرفیت‌ها و فعالیت‌های حوزه زنان و خانواده با مسئولان مربوط گفت‌وگو کرده است که در این سلسله گفت‌وگوها و در این شماره گفت‌وگو با خاطره شاهین‌فرد مسئول دفتر امور زنان و خانواده دانشگاه آزاد اسلامی استان چهارمحال و بختیاری را می‌خوانیم.
آنا: آسیب‌ها و چالش‌های حوزه زنان و خانواده در جامعه کنونی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
شاهین‌فرد: آسیب‌های حوزه زنان و خانواده، امروزه بیشتر از محیط واقعی و کف جامعه به محیط مجازی کشانده شده و با فضایی با ساختارها و معادلات جدید روبه‌رو هستیم که با تجربیات ما در گذشته فرق دارد. راهکارهای حل مشکلات و چالش‌های قدیم برای این فضا پاسخ‌گو نیست و ابهام زیادی وجود دارد. اکنون مهم‌ترین آسیب‌های حوزه زنان و خانواده در محیط مجازی زمان‌گیربودن فضای مجازی برای زنان بوده که فکر و سبک زندگی جدیدی را برای ما رقم‌زده است.
حضور در فضای مجازی مانند چاقوی دو سر است که می‌تواند مفید واقع و باعث رشد فکری، علمی و اعتقادی زنان شود. از دیگر فواید فضای مجازی این است که امکان بروز استعدادهای درخشان را با صرف هزینه کمتر و بازده بیشتر فراهم می‌کند، آموزش‌هایی که قبلاً مستلزم حضور در جامعه و اتلاف وقت بود، اکنون راحت‌تر و آسان‌تر در اختیار زنان قرار گرفته و با حفظ حضور پررنگ‌تر زن در خانه و خانواده، می‌تواند رشد و پیشرفت در زمینه‌های علمی، فرهنگی و اعتقادی را به همراه داشته باشد.
فضای مجازی بر اساس سبک زندگی ایرانی اسلامی نیست
اما لبه دیگر حضور در فضای مجازی، تغییر سبک زندگی را به همراه دارد؛ زیرا بیشتر فضای مجازی بر اساس سبک زندگی ایرانی اسلامی نیست و محیط بازی از بیرون و طبق ساختارهای غرب تعبیه‌شده و می‌تواند خطرات زیادی داشته باشد که تغییر سبک زندگی سنتی و برداشته شدن برخی حریم‌ها مانند حریم ارتباط با نامحرم، شیوه‌های مدرن کشف حجاب، ایجاد روحیه خودنمایی، ایجاد روحیه نمایش غیرعادی داشته‌ها و ترویج فرهنگ مصرف و چشم‌وهم‌چشمی در اسباب غیرضروری زندگی، به‌وجودآمدن ارزش‌های جدید و ضد ارزش نشان‌دادن بعضی ارزش‌ها و هنجارهای سنتی، مذهبی و بومی برخی از مهم‌ترین این خطرات است.
در مواجهه با مشکلات معمولاً چند مرحله برخورد داریم، نخست انکار واقعیات، دوم تلاش با حذف صورت‌مسئله و برخورد چکشی و سوم به‌مرور زمان مشکل را می‌پذیریم و در آن منفعلانه حل می‌شویم.
آنا: راهکارها و پیشنهادهای شما برای رفع مشکلات و معضلات حوزه زنان و خانواده چیست؟
شاهین‌فرد: شاید بتوان گفت مهم‌ترین عامل چالش‌ها و آسیب‌های فعلی در حوزه زنان و خانواده منفعل بودن بانوان به پدیده‌های نوظهور در فضای مجازی است که به‌دلیل تلاش برای همراهی با این فضا، منجر به آسیب‌هایی در ارتباط با همسران، والدین و فرزندان شده و مرزهای دینی و سنتی جامعه کم‌رنگ و به‌جای آن سبک زندگی جدیدی مطرح‌شده که منطبق با جامعه جهانی بوده و طبق آن ساختارها پایه‌ریزی و عملیاتی می‌شود.
اگر کانال‌ها و گروه‌های اشتغال، کارآفرینی و تولید برای زنان راه‌اندازی کنیم که درآمد داشته باشند ۹۰ درصد مشکلات حوزه زنان و خانواده حل می‌شود.
تغییر دیگر در فکر بانوان و تلاش در راستای منطبق شدن با الگوهایی بوده که در این محیط ارائه می‌شود، یعنی بانوان به‌عنوان قشر آسیب‌پذیر جامعه، تلاش می‌کنند که از سرعت قطار تکنولوژی مجازی جا نمانند و به محض بروز پدیده جدید در فضای مجازی، نخستین گروه که تلاش کرده از این فضا استفاده کنند، معمولاً بانوان در رده سنی مختلف هستند که معمولاً چندان در پی ریشه‌یابی پدیده نیستند و در نقش مصرف‌کننده و دنبال‌رو و مقلد کورکورانه آن پدیده عمل می‌کنند. همان روشی که در برخورد با ماهواره داشتیم، نخست انکار اهمیت و جذابیت بعد برخورد چکشی با ماهواره، مانند جمع‌آوری ماهواره و اعمال جریمه و اکنون کاملاً در محیط ماهواره زندگی می‌کنیم و مجبور به پذیرش سبک زندگی هستیم که ماهواره به جامعه و ما تحمیل کرده است.
باید کمی جلوتر از ورود و بروز مشکل پیش‌بینی کرده و تلاش کنیم به‌جای موضع تدافعی (که همیشه معمولاً حمله که شد ما دفاع می‌کنیم) موضع تهاجمی بگیریم. اولاً باید تلاش کرد که از فرصت فضای مجازی به نفع رواج ارزش‌های خودمان استفاده کنیم به مانند فرمایش مقام معظم رهبری که می‌فرمایند: «در مسائل زنان ما از دنیا طلبکار هستیم» این یعنی مطرح کردن ادبیات تهاجمی این کار با کمک ابزار رسانه و هنر و تا حدی ادبیات و کتاب می‌شود. ارائه الگوی زنان موفق در حوزه مادری و تلاش در قهرمان جلوه دادن نقش مادری یعنی باید زنان موفقی که در حوزه‌های علمی، اقتصادی و اجتماعی موفق بودند، در حوزه همسرداری و مادری را نشان جامعه داد و به‌عنوان الگو و قهرمان مطرح کرد به‌جای سلبریتی‌هایی که در جامعه الگو شده‌اند.
راهکاری برای حل ۹۰ درصد از مشکلات زنان
یکی از دلایل آسیب‌پذیر بودن بانوان در فضای مجازی، داشتن وقت آزاد و نداشتن برنامه است. شاید با پرکردن اوقات فراغت، بانوان از طریق آموزش کسب‌وکارهای درآمدزا و درگیرکردن ذهن و توان جسمی آنان در تولید، بتوان به رشد اقتصادی کشور و حل مشکلات و آسیب‌های بانوان کمک کرد؛ اگر بتوانیم کانال‌ها و گروه‌های اشتغال، کارآفرینی و تولید برای زنان راه‌اندازی کنیم که درآمد داشته باشند ۹۰ درصد مشکلات حل می‌شود.
پیشنهاد دیگری که می‌توان مطرح کرد باید نقش مادری را قهرمانانه جلوه داد که در آن صورت می‌توانیم در فضای مجازی، آموزش نویسندگی، فیلم‌نامه‌نویسی و طرح نویسی و... را برای مادران و زنان خانه‌دار برگزار کرد تا از تفکر آنان استفاده کنیم. خیلی از خانم‌های خانه‌دار و مادران به‌دلیل رویارویی مستقیم با مشکلات و آسیب‌ها، فکر و حتی راهکارهای عملیاتی دارند؛ اما به علت نداشتن سواد رسانه‌ای و نداشتن تسلط به راهکارهای ارائه فکر خود، عملاً راهکارهای آنان حذف می‌شود. با آموزش این قشر، می‌توانیم از ظرفیت عظیم و تجربه آنان استفاده کنیم.
آنا: برنامه‌ها و فعالیت‌های دفتر امور زنان و خانواده استان چهارمحال و بختیاری خود را برشمارید.
شاهین‌فرد: شناخت وضعیت و قابلیت‌های زنان عضو هیئت علمی، کارکنان و دانشجویان واحدها و مراکز دانشگاهی در زمینه‌های مختلف، زمینه‌سازی برای انجام تحقیقات و پژوهش‌های بنیادی، راهبردی و کاربردی، حمایت از زنان فرهیخته و توانمند دانشگاهی هر استان و رفع موانع و فراهم آوردن بستر لازم برای ارتقای جایگاه آنان در عرصه‌های مدیریتی و نظارت بر حسن اجرای سیاست‌ها و برنامه‌های کلان شورای راهبردی زنان قزهیخته دانشگاه در استانها شکل گرفته تا به اهداف تعیین‌شده در این آیین‌نامه دست پیدا کند.
ایجاد بانک اطلاعات از زنان عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، تألیفات، متون ترجمه‌شده، ابداعات، اختراعات، نشریات علمی و پژوهشی بانوان و پیشنهاد و برنامه‌ریزی برای برگزاری نمایشگاه‌ها و جشنواره‌های استانی، ارائه طرح‌های بومی نوآورانه و کاربردی در راستای اهداف شورای استانی به‌منظور اجرایی شدن و شناسایی زنان فرهیخته و توانمند واحدها و مراکز استانی برای حضور در عرصه‌های علمی، مدیریتی و اجرایی و معرفی به شورای راهبردی زنان فرهیخته دانشگاه از عمده وظایف این آیین‌نامه بوده و رصد وضعیت و بررسی فرصت‌ها و چالش‌های پیش روی زنان در استان چهارمحال و بختیاری، ارائه یک‌سری پیشنهادهای کاربردی و ارتباط با مشاوره زنان و خانواده سازمان مرکزی، حمایت از برگزاری کرسی‌های آزاداندیشی و نظریه‌پردازی در حوزه زنان از دیگر برنامه‌هاست.
نقش زنان در اقتصاد خانواده
یکی دیگر از فعالیت‌هایی که در امور زنان و خانواده دانشگاه در حال پیگیری هستیم این است که با توجه به منویات مقام معظم رهبری و اصلی‌ترین شعار امسال یعنی، تولید، پشتیبانی‌ها و مانع‌زدایی‌ها و ظرفیت‌هایی که در چهارمحال و بختیاری وجود دارد به تهیه بانک جامع اطلاعاتی بانوان دانشجو و توانمند و کارآفرین در حوزه صنایع‌دستی و مهارت‌های هنری اقدام کردیم.
با توجه به اینکه زن مولد فرزند بوده و مولد زندگی، تربیت و مولد اخلاق است، می‌تواند مولد اقتصاد خانواده هم باشد در واقع زنی که بتواند در محیط خانواده تولید اقتصادی داشته باشد، می‌تواند محیط خانواده را اداره کند و تنش‌های موجود در جامعه را وارد خانه نکرده و محیط خانه را آرام کند. در این باره امیدواریم بتوانیم با همکاری جهاد دانشگاهی استان در زمینه طرح توسعه مشاغل خانگی و اشتغال فراگیر در راستای تحقق اقتصاد مقاومتی و جهش تولید به توانمندسازی دانشجویان کمک کنیم.
آنا: نقش دانشگاه آزاد اسلامی در بالابردن سطح علمی زنان جامعه چگونه بوده است؟
شاهین‌فرد: دانشگاه آزاد اسلامی به‌عنوان یکی از ثمرات ارزشمند انقلاب اسلامی نقش بی‌بدیلی در ارتقای آموزشی و فرهنگی کشور ایفا می‌کند. با توجه به اینکه زنان بخش قابل توجهی از ظرفیت‌های علمی این دانشگاه را به خود اختصاص داده‌اند، سیاست‌های دانشگاه برای هدایت و حمایت از این سرمایه‌های ارزشمند در راستای پیشبرد منویات مقام معظم رهبری مبنی بر حفظ و تقویت بنیان خانواده و نیز اولویت دادن به پذیرش بومی دانشجویان و تقویت ارتباط دانشگاه با خانواده و اهتمام بر اصل خانواده محوری و ترویج و تسهیل ازدواج دانشجویی و تبیین موازین دینی و اخلاقی ارتباط مشروع حسب شرایط و مقتضیات در راستای رفع نیازهای معقول و واقعی دانشجویان است.
آنا: درباره ظرفیت زنان و خانواده در استان چهارمحال و بختیاری و نقش دانشگاه آزاد اسلامی بگویید.
شاهین‌فرد: بر اساس سرشماری سال ۹۵ چهارمحال و بختیاری دارای ۹۴۷ هزار و ۳۵۶ نفر جمعیت بوده که از این تعداد ۴۸۲ هزار و ۳۵۶ نفر مرد و ۴۶۵ هزار و ۴۰۷ نفر زن هستند. زنان چهارمحال و بختیاری ظرفیت‌ها و توانمندی‌های بسیاری دارند که علاوه بر اشتغال زنان در حوزه گیاهان دارویی، در مباحث کارآفرینی، تولید علم و پژوهش‌های کاربردی، فناوری‌های نوین، اصلاح و گسترش نظام آموزش در سیستم اداری فعالیت می‌کنند. جایگاه زنان استان در عرصه‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و ... به‌صورت بارز نمایان بوده و در این سال‌ها نقش خوبی را ایفا کرده‌اند و بی‌شک نقش ارزنده دانشگاه آزاد اسلامی در راستای تعالی و بالابردن این ظرفیت‌ها قابل انکار نیست.
در این راستا دفتر امور زنان و خانواده دانشگاه آزاد اسلامی چهارمحال و بختیاری با همکاری بانوان فعال فرهنگی استان در قرارگاه فرهنگی سازمان تبلیغات و بانوان سازمان فضای مجازی سراج، پروژه شناسایی بانوان کارآفرین و موفق استان را اجرایی کند و در نظر دارد رویدادهای استعدادیابی کارآفرینی استان را در قالب اطلس تدوین و در اختیار دستگاه‌های اجرایی و سایر نهادهای مرتبط قرار دهد که هدف از اجرای این طرح تکمیل بانک اطلاعاتی بانوان کارآفرین و شناسایی مجموعه‌های کوچک و بزرگ و معرفی آنان به دیگر سازمان‌های اجرایی و استفاده از ظرفیت این مجموعه‌ها در حوزه‌های مختلف است.
آنا: ارزیابی شما از طرح تعالی درس دانش خانواده در دانشگاه آزاد اسلامی چیست؟
شاهین‌فرد: خانواده، نخستین نهاد اجتماعی است که فرد در آن پا به عرصه زندگی می‌گذارد و نخستین پایه‌های تربیت و تعلیم در آن شکل می‌گیرد. امروزه خانواده رکن اساسی اجتماع و زیربنای تربیت، اخلاق، آداب و سنن جامعه و به‌عنوان اساسی‌ترین نهاد اجتماعی محسوب می‌شود که این مهم در اسلام از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است؛ بنابراین موفقیت و استحکام خانواده سبب موفقیت و توسعه جامعه و مقابل ناکامی و تزلزل خانواده باعث ایجاد بسیاری از معضلات و بحران‌های اجتماعی می‌شود.
بر اساس مصوبه شورای برنامه‌ریزی آموزش عالی در اسفند ۱۳۹۱، دو واحد درس عمومی اجباری «دانش خانواده و جمعیت» از نیمسال اول سال تحصیلی ۹۳ -۱۳۹۲ جایگزین درس «جمعیت و تنظیم خانواده» در دانشگاه‌ها شد. که هدف از ایجاد این درس، ارائه مدلی برای تربیت جنسی دانشجویان بر مبنای آموزه‌های دینی، ارتقا و تعالی درس دانش خانواده و مشاوره و مدیریت کشوری، ایجاد شبکه استاد مربی برای ارتباط مؤثر با دانشجویان، شکوفاکردن استعدادهای بالقوه دانشجویان پس از شناسایی آنها، ارتقای مبانی فکری و معرفتی دانشجویان ورودی جدید و شناسایی و به‌کارگیری نیروی توانمند برای تشکیل شبکه دانشجویی اندیشه‌ورز از میان دانشجویان ورودی فعال و دغدغه‌مند توسط استادان دانش خانواده که امیدواریم دانشگاه آزاد اسلامی با ارائه این درس به این مهم دست یابد.
انتهای پیام/۴۱۲۱/۴۰۶۲/
انتهای پیام/