فناوری ساعت زیستی بدن انسان را تغییر می‌دهد/ صفحه‌نمایش‌های خواب خراب‌کن!
به گزارش خبرنگار گروه علم و فناوری خبرگزاری آنا، ما تا قبل از زمان اختراع لامپ در سال ۱۸۷۹ به نور طبیعی خورشید وابسته بودیم. اما امروزه همه‌چیز کاملاً متفاوت است؛ بسیاری از مردم بیشتر روز را فقط در اتاق‌هایی با نور مصنوعی لامپ‌های ال‌ای‌دی می‌گذرانند، علاوه بر این به صفحه‌نمایش گوشی‌های هوشمند، کامپیوتر، تبلت و تلویزیون نیز نگاه می‌کنند. اخیراً این نگرانی ایجاد شده که نگاه به صفحه‌نمایش‌های روشن در هنگام شب می‌تواند ساعت زیستی بدن انسان را که چرخه خواب‌وبیداری ما را تنظیم می‌کند، آشفته کند.
ما فرض می‌کنیم این بدان معنی است که نگاه کردن به صفحه‌نمایش قبل از خواب ممکن است، خوابیدن را دشوار کند. برای این مشکل، علاوه بر اینکه گوشی‌های هوشمند به فیلتر نور آبی مجهز شده‌اند، همچنین محصولات زیادی وجود دارد که می‌توانید برای فیلتر کردن نور آبی صفحه‌نمایش خود بخرید، تا چشمان شما اذیت نشود و کیفیت خواب شما پایین نیاید. اما آیا این محصولات به‌واقع تأثیرگذارند؟ آیا نور صفحه ساعت زیستی بدن ما را تغییر می‌دهد و آیا این امر خوابیدن را دشوارتر می‌کند؟ داستان کاملاً پیچیده‌ای است.
ساعت زیستی یا ساعت بیولوژیک بدن یکی از عجیب‌ترین یافته‌های کشف‌شده قرن اخیر است. ساعت زیستی بدن از هزاران سلول عصبی ساخته شده است و در هیپوتالاموس مغز قرار دارد و مانند یک ساعت مرکزی عملکرد دیگر اعضای بدن را هماهنگ می‌کند. این ساعت همچنین فعالیت‌هایی مانند برنامه خواب، اشتها، دمای بدن، سطح هورمون، هوشیاری و فشارخون را نیز تنظیم می‌کند. البته دراین‌بین عوامل خارجی می‌توانند بر ریتم‌های زیستی تأثیر بگذارند. برای مثال مصرف داروها و کافئین می‌تواند بر روی برنامه خواب فرد تأثیر بگذارد.
ساعت زیستی بدن چگونه کار می‌کند؟
ریتم شبانه‌روزی ساعت بدن ذات و غریزه‌ای است که در اشکال مختلف زندگی گیاهان، قارچ‌ها و حیوانات وجود دارد. در انسان ساعت بدن در هیپوتالاموس یافت می‌شود. (هیپوتالاموس غده‌ای است در مغز، که دستگاه عصبی را با کمک غدهٔ هیپوفیز به دستگاه غدد درون‌ریز متصل می‌کند). هیپوتالاموس هورمونی به نام ملاتونین آزاد می‌کند. ملاتونین اغلب به‌عنوان «هورمون خواب» شناخته می‌شود زیرا سطح آن در شب زیاد است اما درست قبل از اینکه صبح بیدار شویم کاهش می‌یابد. ساعت زیستی بدن دارای ریتم ذاتی است، اما می‌تواند در واکنش به نور نیز تنظیم شود.
پروفسور جان آکسلسون، متخصص تحقیقات خواب از موسسه کارولینسکا توضیح می‌دهد که ساعت اصلی دارای ریتم ذاتی نزدیک ۲۴ ساعته بوده و نسبت به نور غروب و طلوع آفتاب بسیار حساس است تا از این طریق ساعت سیستم زیستی به‌صورت دقیق تنظیم شود. این امر اجازه می‌دهد سیستم زیستی بدن پویا باشد و با تغییرات فصلی در طول روز و شب سازگار باشد.
آیا فناوری ریتم ساعت زیستی بدن ما را تغییر می‌دهد؟
بسیاری از جنبه‌های فناوری مدرن، از لامپ پایه گرفته تا جدیدترین گوشی‌های لمسی، نور ساطع می‌کنند. پروفسور جیمی زیتزر از دانشگاه استنفورد می‌گوید: نور به‌طور عمده دو کار را با ساعت انجام می‌دهد؛ زمان را تنظیم می‌کند و دامنه یا قدرت ساعت را تغییر می‌دهد. همان‌طور که ساعت زیستی ما میزان ملاتونین را تغییر می‌دهد، می‌توانیم از سطح این هورمون خواب استفاده کنیم تا ببینیم چه چیزی بر ساعت بدن ما تأثیر می‌گذارد. چندین مطالعه نشان داده است که نور مصنوعی روشن(مانند نور گوشی هوشمند)، تولید ملاتونین را در انسان سرکوب می‌کند. جالب اینجاست که نور مصنوعی بسیار روشن درواقع به‌عنوان درمان (فتوتراپی) استفاده می‌شود تا به افرادی که ساعت بیولوژیکی بسیار تأخیری دارند، کمک کند بیدار شوند و زودتر بخوابند.
شدت نوری که برای فتوتراپی استفاده می‌شود بسیار بیشتر از آن است که در هر صفحه‌نمایش یا لامپ استفاده می‌شود. یک مطالعه در سال ۲۰۱۴ یک سناریوی واقعی‌تر را بررسی کرد؛ مقایسه سطح ملاتونین و کیفیت خواب افرادی که قبل از خواب یک کتاب عادی یا یک کتاب الکترونیکی می‌خوانند. آنها دریافتند افرادی که با گوشی خود کتاب مطالعه می‌کنند، میزان ملاتونین را کاهش داده‌اند.
تأثیر ملاتونین بر الگوی خواب
درحالی‌که می‌دانیم ملاتونین تأثیرات زیادی در بدن داشته و با چرخه خواب‌وبیداری ارتباط دارد، اما ما دقیقاً نمی‌دانیم که چه مقدار ملاتونین کاهش‌یافته، بر کیفیت خواب ما اثر می‌گذارد. مطالعات بی‌شماری وجود دارد که به استفاده از فناوری و کیفیت خواب یا مدت‌زمان خوابیدن می‌پردازد. اگرچه بسیاری از اینها ارتباطی بین زمان نگاه کردن به صفحه‌نمایش و خواب پیدا می‌کنند، این ارتباطات اغلب ضعیف هستند و نشان نمی‌دهند که افزایش زمان استفاده از صفحه‌نمایش باعث مشکلات خواب می‌شود. به‌عنوان‌مثال، مطالعه ۲۰۱۴ نشان داد که به‌طور متوسط شرکت‌کنندگانی که کتاب‌های چاپ‌شده را می‌خوانند، ۱۰ دقیقه قبل از خوانندگان کتاب الکترونیکی به خواب می‌روند. مطالعات دیگر افرادی را مقایسه کرد که نور آبی صفحه‌نمایش آنها فیلتر شده بود. این بررسی تنها ۳ الی ۴ دقیقه اختلاف زمانی را که برای خوابیدن لازم است، پیدا کرد.
ازآنجایی‌که خواب تحت تأثیر بسیاری از موارد قرار دارد، اغلب اطمینان از اینکه تنها صفحه‌نمایش روی خواب اثر می‌گذارد دشوار است.
عارضه دیگری توسط دکتر ریچاردسون بررسی شده که می‌گوید یک رابطه دوطرفه بین استفاده از فناوری و خواب وجود دارد. به این معنی که استفاده از فناوری ممکن است به‌مرور بر خواب تأثیر بگذارد، اما افرادی که مشکل خواب دارند ممکن است متعاقباً استفاده از فناوری خود را افزایش دهند. (به تماشای تلویزیون یا گوشی هوشمند بپردازند).
نکته پایانی
فناوری، به‌ویژه نور مصنوعی، ساعت زیستی ما را تغییر می‌دهد. این امری روشن است؛ چراکه پس از مدتی نگاه کردن به صفحه‌نمایش می‌توانیم اختلافات را در سطح ملاتونین مشاهده کنیم. اینکه این موضوع چه تأثیری روی خواب ما دارد، خصوصاً زمان لازم برای به‌خواب‌رفتن، هنوز مشخص نیست.
انتهای پیام/۴۱۱۲/پ
انتهای پیام/