لزوم استفاده از پلتفرم‌های بومی برای حفظ امنیت ملی/ حرف و عمل مسئولان یکی نیست!
گروه علم و فناوری خبرگزاری آنا- علیرضا باجلان؛ آمارهای رسمی و غیررسمی نشان می‌دهد با وجود اهمیت استفاده از پلتفرم‌های داخلی جمعیت زیادی از کاربران در سراسر کشور از پیام‌رسان‌های خارجی برای ارتباطات روزانه خود استفاده می‌کنند. نکته قابل توجه این است که در چند سال گذشته کاربران فضای مجازی در ایران از پیام‌رسان‌های خارجی بیش از پلتفرم‌های داخلی استقبال کرده و این در حالی است که شبکه‌های اجتماعی بیگانه هیچ گونه دفتر یا نمایندگی رسمی در خاک ایران ندارند.
بیشتر بخوانید:
هدف شبکه ملی اطلاعات قطع ارتباط با جهان نیست/ نظارت بیشتر بر فعالیت پیام‌رسان‌های خارجی در ایران
کارشناسان فناوری معتقدند پیام‌رسان‌های ملی علاوه بر افزایش سطح ایمنی کاربران در فضای مجازی شرایط لازم برای توسعه فناوری‌های بومی را نیز فراهم می‌کند. از همین رو با مهدی انجیدنی مدیرعامل یکی از پیام‌رسان‌های ایرانی و کارشناس فضای مجازی گفت‌وگو کردیم. در ادامه مشروح این گفت‌وگو را مشاهده می‌کنید:
آنا: شرایط کنونی فضای مجازی کشور و گرایش مردم در پیام‌رسان‌ها را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ چه اتفاقی در کشور رخ می‌دهد که پیام‌رسان‌های خارجی بیش از نمونه‌های ایرانی مورد توجه قرار می‌گیرند؟
انجیدنی: معمولاً در جوامع مختلف مردم برای انتخاب پلتفرم‌های تابع قوانین، سیاست‌گذاری‌های کلان و عملکرد مسئولان هستند البته این به معنای این نیست که تمام مردم فقط باید از شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌های مشخصی استفاده کنند. متأسفانه در چند سال اخیر مسئولان هیچ اهتمام و افتخارورزی به پیام‌رسان‌های ایرانی نداشته‌اند. اکنون مشاهده می‌کنیم که تقریباً تمامی مسئولان با هر گرایش سیاسی در پیام‌رسان‌های خارجی حساب کاربری دارند و از این برنامه‌ها استفاده می‌کنند.
عدم اهتمام مسئولان به پیام‌رسان‌های ایرانی
از نظر بنده مشکل کنونی کشور در بحث فضای مجازی انتخاب‌های نادرست مسئولان است. مدیران نهادهای دولتی در انتخاب پیام‌رسان‌های خارجی به مسئله امنیت ملی توجه نمی‌کنند. در بسیاری از کشورهای دنیا مسئولان برای ارتباط با یکدیگر از پیام‌رسان‌های بومی استفاده می‌کنند اما در ایران حتی پیام‌های کاری و نامه‌های اداری نیز در پلتفرم‌های خارجی ارسال می‌شود. در چند مورد کارمندان برای دریافت اسناد به ادارات مختلف مراجعه کرده ولی به جای تحویل مدارک کاغذی در پیام‌رسان غیرایرانی اسناد را ارسال کردند و این یعنی سطح سواد رسانه‌ای و آگاهی مسئولان نسبت به طبقه‌بندی امنیتی داده‌ها کافی نیست.
مشکلات فضای مجازی کشور با فیلترینگ حل نمی‌شود و باید تصمیمات ریشه‌ای اتخاذ گردد. به عنوان مثال در کشور ترکیه پس از مشاهده شیطنت‌های عوامل بیگانه در پیام‌رسان‌های خارجی تعدادی پلتفرم بومی معرفی شد و به مردم توصیه کردند از این اپلیکیشن‌ها استفاده کنند.
هرچه به انتخابات ریاست جمهوری نزدیک‌تر می‌شویم مردم شاهد هستند که بین نامزدهایی نوعی رقابت در پیام‌رسان‌های خارجی وجود دارد و هرکدام از این افراد می‌کوشند توجه‌های بیشتری را در پلتفرم‌های غیرایرانی جلب فعالیت‌های خود کنند. گروه‌های کثیری از مردم به مسئولان در انتخاب اپلیکیشن‌های مورد استفاده خود نگاه و از آن‌ها الگوبرداری می‌کنند. اکنون بسیاری از کاربران از خود می‌پرسند وقتی همه مسئولان در پیام‌رسان خارجی حضور دارند چرا مردم باید از نرم‌افزار ایرانی استفاده کنند. حرف و عمل مسئولان یکی نیست و در حقیقت همین موضوع عامل گرایش کمتر مردم به پیام‌رسان داخلی است.
آنا: باتوجه به صحبت‌هایی که بیان کردید اکنون باید به چه مسائلی در توسعه پیام‌رسان‌های ایرانی توجه کنیم؟
انجیدنی: بارها به این موضوع اشاره کرده‌ام که مشکلات فضای مجازی کشور با فیلترینگ حل نمی‌شود و باید تصمیمات ریشه‌ای اتخاذ گردد. به عنوان مثال در کشور ترکیه پس از مشاهده شیطنت‌های عوامل بیگانه در پیام‌رسان‌های خارجی تعدادی پلتفرم بومی معرفی شد و به مردم توصیه کردند از این اپلیکیشن‌ها استفاده کنند. پیش از استقبال عمومی نیز خود مسئولان حساب‌های کاربری‌شان را در این پیام‌رسان‌های داخلی ایجاد کردند. هم اکنون دو پیام‌رسان بومی در ترکیه وجود دارد که بیش از 100 میلیون کاربر فعال دارند. این پیام‌رسان‌ها از مرزهای ترکیه نیز فراتر رفته و در کشورهای همسایه مورد توجه کاربران قرار گرفته‌اند.
از نظر فنی مشکلی برای توسعه پیام‌رسان‌های ملی در کشور وجود ندارد
استقرار پیام‌رسان بومی در یک کشور نه از نظر فنی و نه از منظر عملیاتی کار مشکلی نیست بلکه آنچه رسیدن به هدف را سخت و حتی غیرممکن می‌کنند عدم صداقت مسئولان و عملکرد متفاوت آن‌ها نسبت به مردم است. در ایران مشکلی از نظر فنی و زیرساخت برای توسعه پیام‌رسان‌های بومی وجود ندارد. البته این به معنای این نیست که هیچ کاری نیز تاکنون انجام نشده و نباید نادیده بگیریم که شرایط حال حاضر کشور از لحاظ ایجاد زیرساخت‌ها بسیار بهتر از چند سال گذشته است.
اگر در فروشگاه مجازی گوگل و اپ استور جست‌وجویی ساده انجام دهیم به راحتی بیش از چند ده هزار پیام‌رسان نمایش داده می‌شود و بسیاری از کشورها دیگر تنها از پیام‌رسان‌های بومی خودشان استفاده می‌کنند. سازمان‌های اقتصادی بین‌المللی بارها به دولت‌ها توصیه کرده‌اند برای اینکه بتوانند از ظرفیت کامل اقتصاد دیجیتال در کشور خود بهره‌مند شوند از پلتفرم‌های ملی استفاده کنند. وجود پلتفرم‌های ملی می‌تواند به طرز چشمگیری موجب توسعه فناوری چه در حوزه اقتصاد و چه در حوزه‌های دیگر شود. نمونه بارز آن در همین دوران کرونا در بسیاری از کشورهای جهان مانند کره، نیوزلند و استرالیا مشاهده شد. به تازگی مقاله‌ای در کره جنوبی منتشر شده است با این مضمون که «چگونه با فناوری اطلاعات کرونا کنترل می‌شود؟» در همین مقاله توضیح داده شده است که چطور کره‌ای‌ها با اعتماد به فناوری ملی خود توانسته‌اند بیماری همه‌گیری مانند کرونا را کنترل کنند.
آنا: از نظر شما پیام‌رسان‌های خارجی نباید به هیچ عنوان مورد استفاده کاربران قرار گیرد؟
انجیدنی: تا زمانی که تنها برای ارتباطات عادی روزانه از پیام‌رسان‌های غیرایرانی استفاده می‌کنیم خطری کشور را تهدید نمی‌کند ولی اگر دامنه استفاده از این پلتفرم‌ها به کسب‌وکارها و سیستم‌های اداری برسد مشکلات عدیده‌ای ایجاد خواهد شد. اکنون در اتحادیه اروپا هرکدام از اعضا موظف هستند که زیرساخت‌های ارتباطی را در کشور خود توسعه داده و از پیام‌رسان‌های ملی حمایت کنند. مسئولان با فیلتر کردن تلگرام این نگرش را در مردم به وجود آوردند که باید از پیام‌رسان داخلی استفاده کنند. حالا نتیجه آن اجبار برای حضور در پلتفرم ایرانی قابل مشاهده است. دانش فنی بالایی برای توسعه هرنوع فناوری در کشور وجود دارد و باید چنین توانایی را در مسیر درست به‌کارگیری کرد.
آنا: اگر پیام‌رسان‌هایی نظیر اینستاگرام و واتس‌اپ در ایران دفاتر نمایندگی راه‌اندازی کنند و همکاری لازم با دستگاه‌های متولی امر در کشور صورت گیرد پلتفرم‌های داخلی توان رقابت با آن‌ها را دارند و یا دچار مشکل می‌شوند؟
انجیدنی: حتی اگر چنین اتفاقی نیز رخ بدهد موضوع اپلیکیشن خارجی با پیام‌رسان داخلی متفاوت است. اینکه مسئولان ارتباطی در کشور با پیام‌رسان‌های مطرح خارجی مذاکره کرده و آن‌ها را راضی کنند که در ایران نمایندگانی داشته باشند اتفاق بسیار خوبی است اما نباید فراموش کرد دفاتر نمایندگی شبکه اجتماعی اینستاگرام در کشورهای مختلف تنها خدمات پایه را ارائه می‌دهد و سیاست‌های کلان از شرکت مرکزی در آمریکا ابلاغ و در سراسر دنیا اجرا می‌شود.
در برخی از کشورها خدماتی ارائه می‌شود که عرضه آن‌ها در پیام‌رسان خارجی به هیچ عنوان امکان‌پذیر نیست زیرا پلتفرم‌های غیربومی با فرهنگ و زبان مردم هر منطقه هماهنگی لازم را ندارند. قطعاً هیچ پیام‌رسان خارجی خدمات خود را با نیازهای مردم کشورهای مختلف هماهنگ نمی‌کند. چنین موضوعی عجیب نیست زیرا سازندگان آن برنامه شناخت لازم را از مردم آن کشور ندارند. بنابراین نباید مسیر پیام‌رسان‌های بومی و بین‌المللی را باهم یکی بدانیم.
انتهای پیام/4144/
انتهای پیام/