مقایسه قدرت نرم رسانه‌ای ایران و قطر/ چه معیارهایی عملکرد الجزیره را از رسانه‌های برون مرزی ایران متفاوت می‌کند؟

به گزارش خبرنگار حوزه رسانه گروه فرهنگ خبرگزاری آنا - علی ترابی، شبکه الجزیره بی شک یکی از مولفه‌های قدرت نرم و چه بسا مهم ترین آنها برای دولت قطر است. بی توجه به جهت گیری‌ها و اهدافی که موجب شده تا آن رسانه تاسیس شود، باید اذعان کرد که این تلویزیون مورد حسادت عربستان سعودی، امارات، مصر و بحرین قرار دارد. بهار سال ۱۳۹۶ قطر توسط همین چهار کشور عربی مورد تحریم کامل زمینی، هوایی قرار گرفت، آنها روابط خود را قطع و تهدید کردند که اگر دولت دوحه شروط این کشورها را نپذیرد، اقدام به محاصره دریایی و حتی حمله نظامی می‌کنند. اگر نبود کمک ایران که مانع محاصره قطر شد، احتمال سقوط دولت دوحه کاملا محتمل می‌نمود.

شکست عربستان در برابر قدرت نرم قطر

یکی از مهم ترین شروط عربستان سعودی این بود که دوحه باید الجزیره را متوقف کند؛ اما قطر نه تنها این شرط را نپذیرفت، بلکه از همین مولفه قدرت نرم بیشتر استفاده کرد تا متحدان دیروز و دشمنان امروز را زمین بزند. اکنون در ظاهر هم که شده، همان چهار کشور که شمشیر را از رو بسته بودند، با قبول ناکامی، روابط خود با قطر را به حالت سابق بازگرداندند بدون آنکه هیچ یک از ۱۳ شرط آنها تحقق یابد. درعین حال قطر خواستار غرامت رفتار آنها هم هست. شکست عربستان سعودی و متحدانش در برابر قطر در حالیست که الجزیره ای که روزی در کنار عربستان بود، در سه سال گذشته علیه ریاض فعالیت کرد.

موفقیت قطر در شکست عربستان مصداق بارز اهمیت قدرت نرم در عرصه بین الملل است. اما باید نکاتی بسیاری را هم در نظر داشت؛  چهار دولت فوق تنها دشمنانی برای قطر بودند که الجزیره باید با آنها مقابله می‌کرد و هرگز تحریم یا کارشکنی امریکا را در مسیر فعالیت خود نداشت.

درهای باز خزانه دولت قطر به روی الجزیره موجب شده تامین مالی الجزیره عربی و چند کانال آن (به ترکی، بالکان، انگلیسی) به حدی گسترده انجام پذیرد که بودجه یک سال این تلویزیون بیش از مجموع چند سال همه شبکه‌های متعدد رادیویی و تلویزیونی برون مرزی ایران بوده است.

یک مقایسه مختصر/ بودجه کمتر برای وظایف بیشتر

در ایران بودجه بخش رسانه‌های برون مرزی، باید برای چند ده رادیو به زبان‌های گوناگون و تلویزیون هایی به زبان‌های عربی، انگلیسی، اسپانیولی، کردی، آذری، بالکانی و اردو هزینه شود. آن هم نه فقط در بخش خبر بلکه در عرصه فرهنگی و سرگرمی نیز ایران باید در میانه کارزار باشد و بنابراین مجموعه شبکه‌های آی فیلم به (چهار زبان) را هم پوشش می‌دهد.

همه این موارد در حالیست که چالش‌های دولت قطر تنها با همسایگان عربش بود، حال آنکه شبکه‌های برون مرزی ایران به علت گستردگی سرزمینی کشورمان باید با مولفه‌های متفاوتی از عناصر چالش برانگیز در عرصه‌های گوناگون مقابله کنند.

هیچ یک از رسانه‌های غربی از انگلیس، اروپا و امریکا علیه قطر موضع گیری نمی‌کنند که نیاز به رویارویی یا افشاگری الجزیره داشته باشد؛ اما ایران در چهل سال گذشته همواره آماج فشارهای رسانه‌های غرب بوده و بازهم خواهد بود. اکانت‌های الجزیره و کارکنانش از فضای مجازی حذف نمی‌شوند؛ اما سانسور شدید علیه همه شبکه‌های برون مرزی از پرس تی وی تا العالم توسط غرب اعمال می‌شود. مسدود کردن فعالیت آنها در همه پلتفرم‌های فضای مجازی تا ممنوعیت پخش ماهواره ای، و شرکت‌های کابلی و .... فقط علیه رسانه‌های ایران که آلترناتیو هستند، دیده می‌شود و هیچ کدام از این ممنوعیت‌ها علیه الجزیره اعمال نشده است.

از همه این موارد مهم تر اینکه قطر هدف خاصی از نظر معنوی ندارد که خشم تل آویو، لندن و واشنگتن را برانگیزد. حال آنکه رسانه‌های برون مرزی ایران ماموریت دارند تا از حقوق پایمال شده مردم از آسیا تا آفریقا دفاع کنند، با اشغالگران صهیونیست در فلسطین بجنگند و دسیسه‌های انگلیس و آمریکا را برای استیلا بر کشورهایی مانند عراق، سوریه و یمن افشا کنند. علاوه براینکه باید از مبارزات ضد استکباری مردم منطقه آمریکای لاتین در ونزوئلا، کوبا، بولیوی، نیکاراگوئه و ... هم حمایت کنند که هیچ یک از این موارد در عملکرد الجزیره هرگز وجود نداشته است.

همچنین الجزیره از ابتدا با کمک شبکه دروغ پراکنی سلطنتی انگلیس متولد شد؛ اما شبکه‌های برون مرزی ایران بعد از انقلاب اسلامی تنها از فکر و فعالیت نیروهای بومی خود بهره مند بودند و هیچ کمک تخصصی از خارج دریافت نمی کردند.

یک بام و دو هوای الجزیره در موضع‌گیری‌های بین المللی

مواضع الجزیره اگرچه در سه سال قبل به این علت که علیه دولت عربستان سعودی است، قابل تقدیر است؛ اما در دو دهه گذشته فاقد استحکام بنیادی بوده و نوعی سرگردانی در مدیریت راهبردی آن را به وضوح می‌توان درک کرد. الجزیره در هر زمانی به گونه ای تغییر می‌کند؛ گاهی ۱۸۰ درجه وارونه می‌شود؛ برای مثال در ابتدای حمله دولت سعودی به یمن، الجزیره هم ضد مردم یمن و همراستا با اشغالگران عربستانی موضع می‌گرفت. دقیقا برعکس در سه سال گذشته الجزیره در چرخشی آشکار،عربستان را اشغالگر نامید و عامل ویرانی یمن.

اگر به سال‌های قبل نگاه کنیم، این شبکه تنها رسانه ای بود که نوارهای صوتی سپس ویدئوهای بن لادن تروریست را منتشر می‌کرد تا زمینه برای حمله آمریکا به افغانستان در سال ۱۳۸۰ فراهم شود. دو سال بعد روابط خوب الجزیره با رژیم صدام شگفت انگیز بود. همین شبکه الجزیره، ده سال قبل همراه با العربیه ( که متعلق به آل سعود است) علیه کشور ما به ویژه در مورد بحران سوریه جریان سازی می‌کرد.

حال آنکه شبکه‌های برون مرزی ایران در تمام روزهای همه سال‌های چهار دهه گذشته در برابر دشمن مشترک مسلمانان که ائتلاف رژیم صهیونیستی، امریکا و انگلیس هستند، فعالیت کرده اند و در عین حال تا حد امکان با همان بودجه اندک خود علیه امپریالیزم متجاوز غربی هم موضع گرفته اند و روندی کاملا با ثبات و بدون لغزش را پیموده اند.

انتهای پیام/۴۱۳۹/