مجازات قانونی فحاشی چیست؟/ از فحش دادن به همسر تا فحاشی مجازی

به گزارش خبرنگار حقوقی و قضایی گروه اجتماعی خبرگزاری آ‌نا،‌ «زبان سرخ سر سبز می‌دهد به باد»، «زبانت را نگه می‌داشتی که تنبیه نمی‌شدی»، «اول فکر کن بعداً سخن بگو»؛ اینها جملاتی هستند که از دیرباز در فرهنگ ما وجود داشته و تأکیدی است بر کنترل زبان در زمان عصبانیت و هیجان. اما با این حال گاهی انسان‌ها درگیر هیجاناتی می‌شوند که کنترل آن برایشان دشوار است و آن زمان است که ممکن است اختیار زبان خود را از دست بدهند و  کلمات و عباراتی را بگویند که بعداً آن ها را به دردسر بیندازد.

برای حفظ حقوق کسی که مورد فحاشی یا توهین قرار می‌گیرد و جلوگیری از این صفت اخلاقی نامناسب،‌ قانونگذار  عباراتی را تحت عنوان توهین یا فحاشی به صورت عام مشخص و جرم‌انگاری کرده است. مجازات فحاشی در قانون مجازات ایران درجات و سطوح مختلف و متفاوتی دارند.

جرم فحاشی آن است که شخصی نسبت به شخص یا اشخاص دیگر الفاظ رکیک و زشت به کار ببرد. فحاشی از مصادیق توهین است و طبق ماده ۶۰۸ قانون مجازات اسلامی، فحاشی و به کار بردن الفاظ رکیک، به مجازات فحاشی مرتکب و تا ۷۴ ضربه شلاق یا 50 هزار تا یک میلیون ریال جزای نقدی محکوم می‌شود.

در شرایط فعلی جامعه که آستانه تحمل مردم پایین آمده و زود از کوره در می‌روند، کوچک‌ترین کلمه‌ای ممکن است مصداق توهین محسوب شود و فرد با استناد به چنین ادعایی بخواهد اعاده حیثیت کند و فرد توهین کننده را مورد پیگرد قانونی و حقوقی قرار دهد.

خطاب کردن افراد با الفاظ نادرست و نام حیوانات جرم است

مطابق با قانون،‌ خطاب کردن افراد با الفاظ نادرست و نام حیوانات جرم است و فرد مرتکب باید مجازات قانونی را طی کند. در مقابل خطاب کردن افراد با نام حیوانات هم اگر به قصد توهین باشد از مصادیق بارز توهین محسوب می‌شود و ملاک در تحقق توهین انجام عملی است که موجب تحقیر و سخیف شدن فرد شود.

فحاشی ناموسی

فحاشی ناموسی یعنی اگر فحاشی به نحوی باشد که شخص به کسی یا کسانی از خانواده شاکی عناوین ناروا نسبت دهد، به ۸۰ ضربه شلاق محکوم خواهد شد؛ همچنین اگر فقط به لفظ توجه داشته باشد و نه به‌معنای آن کلمات، فقط به مجازات مقرر برای فحاشی و توهین محکوم می‌شود که طبق ماده ۶۰۸ قانون مجازات اسلامی به مجازات شلاق تا ۷۴ ضربه و یا جزای نقدی از ۵۰ هزار ریال تا یک میلیون ریال محکوم می‌شود.

تنها گفتن فحشی که متضمن نسبت ناموسی ناروا باشد، قذف نیست. قانون می‌گوید چنانچه افرادی نزد مراجع قضایی به عنوان شاهد زنا یا لواط دیگران حاضر شوند، اما شهادت آنها مستند به مشاهده نباشد یا تعدادشان به حد نصاب لازم برای شهادت نرسد، عمل آنها نیز قذف و مستوجب مجازات ۸۰ ضربه شلاق خواهد بود. نکته پایانی آن که قذف محدود به گفتن فحش ناموسی نیست، نوشتن آن یا درج الکترونیک (نظیر انتشار در اینترنت یا ارسال ایمیل) نیز طبق قانون جدید مجازات اسلامی جرم انگاشته شده است.

فحاشی پیامکی و مجازات آن

طبق ماده ۶۴۱ قانون مجازات اسلامی اگر از طریق لوازم مخابراتی ایجاد مزاحمت شود، علاوه بر اجرا مقررات خاص شرکت مخابرات مرتکب به حبس از یک تا شش ماه محکوم خواهد شد؛ چنانچه از طریق پیامک فحاشی انجام شود مرتکب، به مجازات مزاحمت تلفنی نیز محکوم می‌شود.

توهین به مقامات رسمی و حقوقی

توهین به وکلای دادگستری، شهرداری، رؤسای قوای سه‌گانه، معاونان رئیس جمهور و وزرا، نمایـندگان مـجلس، اعضا شورا نگهبان، قضات، اعضا دیوان محاسبات یا کارمندان دولت در حین انجام وظیفه ۳ تا ۶ ماه حبس یا ۵۰ هزار یا یک میلیون ریال جزای نقدی خواهد داشت.

توهین و فحاشی به بانوان و اطفال

توهین و فحاشی به بانوان و اطفال در معابر عمومی جرم بوده و طبق قانون مجازات فرد به حبس از ۲ تا ۶ ماه و تـا ۷۴ ضربه شلاق محکوم خواهد شد.

مجازات فحاشی ناموسی به همسر

چون لفظ توهین عام است به موجب قانون یاد شده (839 مجازات اسلامی) فحاشی و استعمال الفاظ رکیک به افراد نیز، جز مصادیق توهین و اهانت است و اینکه مخاطب فحاشی با الفاظ رکیک و ناموسی، همسر باشد یا اشخاص دیگر تفاوتی ندارد.

به عنوان مثال فردی که اولین بار مرتکب بزه توهین و فحاشی به اشخاص شود،‌ با اجازه از سایر مقررات قانون مجازات اسلامی, قاضی دادگاه می‌تواند تخفیف لازم در میزان مجازات را اعمال کند. مانند تعلیق در مجازات یا به جریمه اندک وی را محکوم کند.

مجازات تکرار جرم توهین

در صورتی که فردی تبهکار باشد و سابقهٔ کیفری در زمینهٔ توهین و هتک حرمت به افراد را داشته باشد،‌ دادگاه می‌تواند مجازات وی را به حداکثر مجازات مندرج در ماده ۶۰۸ که شامل 74 ضربه شلاق یا پنجاه هزار یا یک میلیون ریال جزای نقدی است, محکوم کند.

موارد تشدید مجازات توهین

گاهی ممکن است گفتار و رفتار توهین‌آمیز کسی نسبت به دیگری به‌گونه‌ای باشد که به‌جای آنکه صرفاً موجب تخفیف شخصیت و تحقیر او شود ارتکاب عمل مجرمانه‌ای را به‌طور صریح به وی نسبت دهد که این نوع گفتار و رفتار موجب تشدید مجازات مرتکب در مقایسه با توهین ساده خواهد شد.

مجازات فحاشی به مرده‌ها

برخی معتقدند توهین به اشخاصی که در قید حیات نیستند نیز مشمول ماده ۶۰۸ می‌شود. به‌نظر می‌رسد واژه «افراد» در ماده فوق به انسان‌های زنده اشاره دارد و در نتیجه توهین به مردگان تنها در صورتی می‌تواند مشمول ماده قانونی توهین قرار گیرد که عرفاً توهین به بازماندگان تلقی شود و در واقع آنان بزه دیده محسوب می‌شوند. این موضع در تبصره ۲ ماده ۳۰ از قانون مطبوعات مصوب سال ۱۳۶۴ نیز پذیرفته شده است که به موجب آن هرگاه انتشار مطالب مذکور در ماده فوق راجع به شخص متوفی بوده ولی عرفاً هتاکی به بازماندگان وی به حساب آید هر یک از ورثه قانونی می‌تواند از نظر جزایی یا حقوقی طبق ماده و تبصره فوق اقامه دعوی کند.

تحقق جرم توهین حتی در صورت عدم حضور مخاطب

جز در مواردی که در قانون به آن اشاره شده است، علنی بودن توهین شرط تحقق آن محسوب نمی‌شود. در واقع اگر کسی هم در یک مکان خصوصی و بدون حضور شاهد به دیگری توهین کند مرتکب جرم می‌شود، حتی حضور مخاطب توهین هم شرط تحقق نیست، ممکن است شخصی به کسی که در میان جمعی حضور ندارد توهین کند. حال آیا منظور از حضور، حضور فیزیکی است بلکه همین که شخص مخاطب، مثلاً از طریق تلفن، الفاظ توهین‌آمیز را می‌شنود یا از طریق ارتباط اینترنتی حرکات توهین آمیز را مشاهده کند کفایت می‌کند.

بنابراین می‌توان نتیجه گرفت جرم توهین مقید به نتیجه نیست و در واقع یک جرم مطلق است. اگر مخاطب روحیه بالایی هم داشته باشد حتی اگر در عمل از توهین ناراحت نشود باز هم مجازات فحاشی، به صرف موهن بودن رفتار مرتکب از نظر عرف، محقق شده است.

 راه فرار از مجازات

مرتکب در ارتکاب عمل خود باید عامد باشد یعنی در حالت خواب و هیپنوتیزم و مستی نباشد و کلاً برای اینکه توهین جرم محسوب شود باید بدون اراده مرتکب صورت گیرد و همچنین مرتکب از موهن بودن رفتار خود اطلاع داشته باشد، برای مثال برخی تفاوت‌های فرهنگی یا زبانی باعث عدم اطلاع وی نباشد.بنابراین اگر بتوان اثبات کرد که جرم توهین یا فحاشی با وجود هر یک از شرایط ذکر شده اتفاق افتاده است جرم توهین محقق نمی‌شود.

انتهای پیام/4159/پ