پروژه پایان‌نامه دوران دانشجویی تا کسب رتبه در پنجمین جشنواره نانو دانشگاه آزاد اسلامی

گروه استان‌های خبرگزاری آنا، فعالیت علمی اینجانب در ارتباط با موضوع خودتمیز شوندگی (Self-cleaning) از سال 1386 با پروژه پایان‌نامه دکتری آغاز شد و سپس با تعریف پروژه‌های مختلف دانشجویی تا سال 1397 ادامه یافت. از آن پس نیز در قالب هسته و سپس واحد فناور، تاکنون ادامه دارد. سوسن صمدی عضو هیئت علمی گروه شیمی واحد یادگار امام خمینی (ره) شهرری است که در پنجمین جشنواره نانو دانشگاه آزاد اسلامی حائز رتبه شد که برای آشنایی با فعالیت‌های علمی که داشته با وی گفتگو کردیم که مشروح آن در ادامه می‌آید.

آنا: نخست درباره هسته فناور متبوع خود و زمینه کاری آن توضیحات کاملی را ارائه کنید؟ (معرفی دقیق، نحوه ایجاد و نوع فعالیت)

صمدی: هسته فناور باتیس نانوزیست با هدف تولید و تجاری‌سازی ترکیب‌های نانوزیستی با قابلیت استفاده در صنایع مختلف کار خود را در سال 1397 آغاز کرده و نخستین محصول خود را اسپری آبگریز کننده سطوح است  را تولید کرد، سپس این هسته موفق به تولید سل شفاف خود تمیزکننده آبگریز بر پایه تیتانیا شد و در سال 1398 به واحد فناور ارتقا یافت. این واحد فناور در سال 1399 موفق به ثبت اختراع سل شفاف خود‌تمیزکننده آبگریز بر پایه تیتانیا با داوری سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی کشور شد و در حال حاضر اقدام به اخذ تائیدیه علمی آن نیز کرده که البته در مرحله داوری است، با توجه به ثبت شرکت یاور نانوزیست در سال 1399، توسط اینجانب و دکتر علی پارسا، همکار بنده  در این پروژه، نام این واحد فناور به "یاور نانوزیست" تغییر پیدا کرده است.

آنا: از چه زمانی فعالیت خود را آغاز کردید و تاکنون چه موفقیت‌هایی در مسیر طی شده حاصل شده است و چه دستاوردهایی داشته‌اید؟

صمدی: فعالیت علمی اینجانب در ارتباط با موضوع خودتمیز شوندگی (Self-cleaning) از سال 1386 با پروژه پایان‌نامه دکتری آغاز شد و سپس با تعریف پروژه‌های مختلف دانشجویی تا سال 1397 ادامه یافت. از آن پس نیز در قالب هسته و سپس واحد فناور، تاکنون ادامه دارد. در این دو سال اخیر با کمک همکارم دکتر پارسا، توانسته‌ایم دو محصول را ساخته و در قالب اسپری ارائه دهیم.

آنا: درباره این محصول توضیح می‌دهید؟

صمدی: محصول اسپری آبگریز‌کننده سطوح با پاشیدن روی سطوح مختلف از جمله شیشه، سنگ، سرامیک و آجر، پوشش شفافی را ایجاد می‌کند که آبگریز است.

منظور شما از آبگریزی چیست؟

صمدی: به معنای این است که قطره‌های آب به‌صورت گویچه‌های ریز از روی سطح غلطیده و جدا می‌شوند به عبارتی سطوحی که در مجاورت این نانو‌پوشش قرار می‌گیرد مرطوب نمی شود؛ مثلا وقتی بشقابی چرب است و روی آن آب ریخته می شود آب جذب نشده و به صورت گویچه می‌ریزد، اما وقتی با مایع همان بشقاب شسته می‌شود آب به صورت قبل نیست.

محصول دیگرمان «سل شفاف خود تمیزکننده آبگریز بر پایه تیتانیا» است که این محصول  برای نخستین بار به روشی نو، که دارای هر دو ویژگی آبگریزی و خود تمیزکنندگی است. در سنتز فوق، سل شفاف و بلورینی از تیتانیا سنتز می‌شود که می‌تواند بر سطوح مختلف مانند شیشه، سرامیک، آجر و سنگ اسپری شود و فیلمی شفاف بر روی سطوح تشکیل شود.

آنا: به چه صورت عمل می‌کند؟

صمدی: فعالیت فوتوکاتالیزوری فیلم شفاف ایجاد شده، از ترکیب تیتانیای دوپ شده با دو یون نیتروژن و فلوئور (برای انجام فعالیت فوتوکاتالیزوری در محدوده مرئی) ناشی می‌شود، فعالیت فوتوکاتالیزوری فیلم شفاف باعث تجزیه و حذف آلاینده‌های آلی از سطح پوشش داده شده می‌شود و با خاصیت آبگریزی، آب از سطح جاری و مانع از ایجاد لک‌های سطحی ناشی از رطوبت می‌شود.تحقیقات مختلفی برای تهیه، به‌کارگیری و ایجاد پوشش‌های خود تمیزشونده و خودتمیزکننده از ترکیب‌های محدود و خاصی صورت گرفته و گزارش‌های متعددی نیز منتشر شده است که بررسی این گزارش‌ها نشان می‌دهد که استفاده از این پوشش‌ها در هر شرایط و در هر مکانی ممکن نیست.

آنا: چرا؟

صمدی: چون این پوشش‌ها پس از تهيه به روش سل- ژل و يا محلول دارای محدودیت‌هایی هستند.

آنا: در مورد این محدودیت‌ها توضیح دهید؟

صمدی: محدودیت این پوشش‌ها به این صورت است که لازم است در خط تولید روی سطح مورد نظر، پوشش اعمال شود و برای شکل‌گیری نهایی پوشش، سطح پوشش داده شده در دمای بالایی برای مدت زمان خاصی قرار گیرد، در برخی موارد نیاز به فشار برای تثبیت پوشش بر روی سطح است که امکان استفاده از آن را خارج از خط تولید بسیار محدود می‌کند، علاوه بر این فیلم ایجاد شده به وسیله پوشش در بسیاری از موارد شفاف نیست و مهم‌تر از همه در پوشش‌های شفاف حاصل از اسپری شدن فقط ویژگی آبگریزی وجود دارد.

در اغلب روش‌های ساخت ترکیبات خود‌تمیزکننده بر پایه تیتانیا، نیاز به عملیات حرارتی است تا TiO2 آمورف ساخته شده به فاز بلورین آناتاز تبدیل شود.  این امر کاربرد پوشش‌های آن را محدود به بسترهایی می‌کند که تا چند صد درجه سانتیگراد تحمل گرما را داشته باشند. ضمن آنکه پخت مجدد قطعه پوشش داده شده، امکان استفاده از آن را محدود به کارخانه و خط تولید می‌کند.

آنا: استفاده از این پوشش برای پاک‌کنندگی نیاز به نظافت در فواصل زمانی دارد؟

صمدی: بله، تأکید می‌کنم که خاصیت تمیزکننده‌گی و یا پاک‌کننده‌گی به این معنا نیست که سطوح نیاز به تمیز‌کردن ندارند بلکه فواصل زمانی نظافت سطوح و به‌همراه آن مدیریت در حفظ و نگهداری سطوح افزایش می‌یابد که برای برخی مکان‌های خاص مانند آثار باستانی، مجسمه‌ها و نمادهای در سطح شهر، ساختمان‌های شیشه‌ای بلند در مراکز شهر و  اتوبوس‌های شهری و بین‌شهری، قطارهای بین‌شهری، تابلوها و علائم راهنمایی و رانندگی از اهمیت بسزایی برخوردار است.

آنا: درباره ویژگی‌ها و مزیت‌های این محصول توضیح دهید؟

صمدی: ایجاد سل شفافی که پس از اسپری بر روی سطوح مختلف به‌ویژه انواع شیشه فیلم شفافی را بر روی آنها تشکیل می‌دهد، فیلم شفاف ایجاد شده همزمان خاصیت آبگریزی و فوتوکاتالیستی را از خود نشان می‌دهد، تهیه سل شفاف با روشی ساده و به نسبت ارزان انجام می‌گیرد و تهیه تیتانیا در ابعاد نانو عملکرد آنرا بهبود می‌بخشد. شرایط نگهداری و ذخیره‌سازی آن آسان است و کاربرد آسان محصول نهایی برای کاربر از ویژگی‌های بارز آن محسوب می‌شود.

آنا: مورد استفاده از این محصول را به طور مفصل‌تر بیان کنید.

صمدی: سطح شیشه‌ها و چراغ‌های وسایل نقلیه (ماشین، اتوبوس و قطار) را با این سل شفاف می‌توان پوشش داد و فیلم شفافی بر روی آنها ایجاد کرد و در ساختمان های بلند، پس از نظافت شیشه‌ها، برای ماندگاری تمیزی (که به طرق خاصی انجام می‌شود)، می‌توان از این خودتمیزکننده به شیشه‌ها اسپری کرد. با این محصول می‌توان دکل‌های برق که در مجاورت گرد‌و‌غبار هستند در فواصل زمانی خاص اسپری شوند، تا از قطع برق و خسارات ناشی از آن جلوگیری شود. سطح تابلوها، چراغ‌های راهنمایی و رانندگی، شب‌نماها، گارد ریل‌ها و جدول‌بندی‌ها که در مناطقی با شرایط آب و‌هوایی مختلف قرار دارند و به طرق متعدد آلوده می‌شوند، می‌توانند با این خودتمیزکننده پوشانده شوند و برای مدت بیشتری تمیز و با توجه به اهمیت آنها، عاری از کثیفی باشند و وضوح خود را حفظ کنند. محافظت و نگهداری آثار باستانی و بناهای تاریخی پس از بازسازی و مرمت می‌تواند با این پوشش خود تمیزکننده صورت گیرد و دیوارهای خارجی مکان‌های قدیمی در سطح شهر که در مجاورت با محیط بیرونی هستند می‌توانند با این پوشش خود تمیزکننده، پوشیده شوند.
آنا: زمینه فعالیت و نوع محصول و خدمات واحد یا شرکت فناور و دانش بنیان شما چیست؟
صمدی: تولید و تجاری‌سازی ترکیب‌های نانوزیستی با قابلیت استفاده در صنایع مختلف

آنا: آیا هسته فناور شما در کسب درآمدهای غیرشهریه‌ای دانشگاه نقشی داشته است؟ و دانشگاه سهمی از فعالیت شما دارد؟

صمدی: متأسفانه تاکنون خیر. اما تلاش است که بتوان مشتری جذب و درآمد کسب کرد. به جرئت می‌توان گفت اگر حمایت دانشگاه، و روشن‌بینی دکتر سعید قاضی مغربی رئیس دانشگاه نبود امکان گسترش فعالیت تا این حد مقدور نمی‌شد و در حد پروژه‌های دانشجویی باقی می‌ماند.

آنا: بحران کرونا چه تأثیری در فعالیت  شما داشته و آیا در زمینه مقابله با کرونا هم محصول یا خدماتی داشته‌اید؟

صمدی: متأسفانه بحران کرونا و محدودیت‌های رفت‌و‌آمد سبب شد تا حدود هشت‌ماه از کار در آزمایشگاه دور بمانیم،  اما خوشبختانه حدود دو ماه است که با عقد قرارداد جدید با مرکز رشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد یادگار امام(ره) شهرری، مجدداً وارد آزمایشگاه شده و با قدرت و انگیزه بیشتری مبادرت به تحقیق کرده‌ایم.

آنا:  چنانچه نکته قابل ذکری هست که در سوالات مطرح نشده است تشریح کنید؟

صمدی: تحقیق و تفحص علمی تنها راه پیشرفت یک کشور بوده و حمایت‌های مالی و تجهیزاتی برای پیشبرد این هدف اجتناب‌ناپذیر است، امیدوارم که مسئولان محترم، بیش از پیش حامی محققین عزیز خانواده بزرگ دانشگاه آزاد اسلامی باشند تا شاهد شکوفایی هرچه بیشتر در بخش توسعه و تحقیق باشیم.

آنا: شما در پنجمین جشنواره نانو دانشگاه آزاد اسلامی نیز حضور داشتید در مورد جشنواره که به صورت مجازی برگزار شد چه نظری دارید؟

صمدی: به نظر من برگزاری جشنواره به‌صورت مجازی کار بسیار دشواری است که با تلاش بسیار با موفقیت برگزاری شد، موضوع‌هایی که به‌صورت کارگاه ارائه شده بود بسیار عالی و مفید بودند، در مجموع به سهم خود از تلاش مسئولان برگزاری جشنواره قدردانی می‌کنم.

انتهای پیام/4117/