نوشیدنی دارویی «کامبوجا» تولید شد/ محصولی پروبیوتیک برای رفع ناراحتی معده یا سوءهاضمه

گروه استان‌های خبرگزاری آنا، دانشگاه آزاد اسلامی در دهه ۸۰ بعد از حدود دو دهه فعالیت به این نتیجه رسید که اگر امور تحقیقاتی را به فعالیت‌های علمی خود اضافه نکند به برخی موفقیت‌ها نمی‌رسد و رسالت دانشگاه تحقق نمی‌یابد؛ بنابراین سال ۸۵ مجوز نخستین مرکز تحقیقاتی در زمینه آب به یکی از واحدهای دانشگاهی داده شد.

اکنون در مجموع بیش از ۲۰۰ مرکز تحقیقاتی در دانشگاه آزاد اسلامی فعالیت می‌کنند. ۱۶۴ مرکز تحقیقاتی از این مراکز در زمینه‌های تحقیقاتی غیرپزشکی از جمله فنی، مهندسی، کشاورزی و ... و ۳۹ مرکز تحقیقاتی در زمینه پزشکی فعال هستند.

استان خراسان‌رضوی با توجه به طبیعت بکر دارای ذخایر زیستی گونه‌های متنوع گیاهان دارویی است. با این ویژگی استان، مرکز تحقیقات گیاهان دارویی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد نیشابور شکل گرفت و اکنون فعالیت‌های پژوهشی در این زمینه با همکاری سایر واحدهای دانشگاهی در حال انجام است.

خبرنگار خبرگزاری آنا به همین مناسبت و برای آشنایی بیشتر با فعالیت‌ها، دستاوردها و برنامه‌های مرکز تحقیقات گیاهان دارویی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نیشابور با سعید بختیاری رئیس این مرکز تحقیقاتی گفتگو کرده است که در ادامه می‌آید.

آنا: درباره چگونگی و چرایی ایجاد مرکز تحقیقاتی گیاهان دارویی در دانشگاه آزاد اسلامی نیشابور توضیح دهید.

بختیاری: مرکز تحقیقات گیاهان دارویی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نیشابور به‌دلیل قدمت تاریخی شهرستان نیشابور و به اعتبار فردی به نام عطار نیشابوری، راه‌اندازی شد، این مؤلفه‌ها نشان می‌دهد که وجود گیاهان دارویی در شهرستان نیشابور قدمت دیرینه دارد.

شهرستان نیشابور که 800 کیلومتر مربع مساحت دارد، تنوع آب و هوایی و طبیعت  کوهستان، کویر، مرتع و گیاهان دارویی زیادی دارد. از سوی دیگر در مسیری هستیم که رفت و آمد و تجارت گیاهان دارویی است. شرق کشور مانند تربت‌ جام یا افغانستان و حتی چین، گیاهان دارویی دارد که به نیشابور کشیده می‌شود، یعنی مردم نیشابور با گیاهان دارویی ناآشنا نبوده‌اند.

از طرف دیگر دانشگاه آزاد اسلامی واحد نیشابور رشته کشاورزی، صنایع غذایی، شیمی و رشته بیوشیمی داشت که این رشته به کشت‌و‌کار گیاهان دارویی برمی‌گردد، دو تا سه نفر از همکاران دانشگاه رشته‌ تحصیلی‌شان گیاهان دارویی است، وجود  آزمایشگاه‌های مجهز و حضور همکارانی که می‌توانند در این زمینه و تأثیر گیاهان دارویی روی میکروارگانیسم‌ها، باکتری‌ها، ویروس‌ها و یا ساختار موجودات زنده  فعالیت و تحقیقات کنند، همه این عوامل در کنار هم باعث شد مرکز تحقیقات گیاهان دارویی در این واحد دانشگاهی در سال 96 راه‌اندازی شود.

آنا: چه مأموریت یا مأموریت‌هایی برای این مرکز تعریف شده و آیا اکنون در انجام مأموریت‌ها فعال است.؟

بختیاری: مرکز تحقیقات گیاهان دارویی زیر نظر یک کنسرسیوم علمی با این موضوع با محور دانشگاه آزاد  اسلامی واحد همدان فعالیت می‌کند. در این کنسرسیوم بخشی از وظایف به واحدهای دانشگاهی محول شده است، بخشی هم که ما باید زیر نظر مرکز تحقیقات باشیم که در مجموع اختیاراتی در رابطه با شهرستان و استان داریم و اینکه  هماهنگی با گروه (کنسرسیوم)  داریم که هرچه لازم باشد به لحاظ ادوات، تخصص، تهیه و توزیع، همکاری داریم و با هم می‌توانیم این کارها را انجام دهیم.

آنا:  تاکنون چه فعالیت‌هایی در این مرکز تحقیقاتی صورت گرفته و دستاورد یا دستاوردهای ایجاد این مرکز از ابتدا تاکنون چه بوده است.

بختیاری: این مرکز تحقیقاتی فعالیت‌های گسترده‌ای داشته است. بخشی از تازه‌ترین فعالیت‌های این مرکز تحقیقاتی درباره نوشیدنی دارویی کامبوجا (نوشیدنی سنتی شرقی از ژاپن) بوده که فرآیند تولیدش را در چند ماه گذشته آغاز کرده‌ایم و می‌توانیم آن را گسترش داده و از این محصول به‌طور گسترده استفاده کنیم.

این محصول پروبیوتیک (نوشیدنی) با کمک میکروارگانیسم‌ها، فلور معده و دستگاه گوارش را تغییر داده و برای کسانی که ناراحتی معده یا سوءهاضمه دارند، مفید است. می‌توانیم با ابتدایی‌ترین وسایل این کار را انجام دهیم، قارچ و باکتری که با هم هم‌زیستی دارند، می‌توانند اسیدهای آمینه ضروری مورد نیاز مرکز را بسازند، بر همین اساس روی این طرح سرمایه‌گذاری کردیم و در مرحله پایلوت (نمونه‌سازی) جواب داد و در صحبتی که با دانشگاه شد، فروش نخستین محصول مرکز حاصل از این طرح را میان همکاران با قیمتی مناسب آغاز کردیم.

با بخش غذا و داروی شهرستان نیشابور صحبت کرده‌ایم و در حال اخذ مجوز بسته‌بندی گیاهان دارویی از جمله تی‌بگ یا دم‌نوش‌های متفاوت هستیم، حدود سه ماه است که قبول مسئولیت کرده‌ام و فعالیت‌های برنامه‌ریزی‌شده با شیوع کرونا همزمان شده که دشواری‌های کار طبیعی است، با این‌حال در حال انعقاد تفاهمنامه با دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک برای تولید جلبک هستیم تا بتوانیم با هماهنگی این مسئول را تولید کرده و به بازار  ارائه دهیم.

آنا: درباره مأموریت‌هایی که به مرکز تحقیقات گیاهان دارویی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نیشابور واگذار شده توضیح دهید.

بختیاری: مأموریت مرکز در درجه نخست شناسایی و فرآوری گیاهان دارویی منطقه نیشابور است؛ زیرا اقلیم اجازه نمی‌دهد ما هر گیاه دارویی را داشته باشیم یا تولید کنیم، در نیشابور گیاهان دارویی خاصی داریم که مخصوص شرق کشور هستند، ازجمله یک رقم به نام «پونسای نیشابوری» که یک رقم پونه است و در رشته کوه‌های بینالود در شرق کشور می‌روید و خواصی خوبی دارد. یا بعضی از گیاهان دارویی مانند انواع زیره که در شرق بهتر کشت می‌شود و سابقه دیرینه دارد.

در مجموع با تقسیم‌بندی انجام‌شده مأموریت مرکز این است که گیاهان دارویی بومی را شناسایی و لیست کنیم؛ گیاهانی که به‌طور معمول در طبیعت وجود دارد و می‌توانیم از آنها استفاده کنیم، بعضی‌ از این گیاهان را باید به‌طور مصنوعی کشت کنیم؛ زیرا اقلیم اجازه می‌دهد که زراعت آنها را انجام دهیم.

آنا: تعامل نهادها و مراکز مرتبط با فعالیت مرکز تحقیقاتی شما چگونه است؟

بختیاری: در سطح داخلی دانشگاه بسیار عالی است، همه همکاران و گروه‌های آموزشی آماده‌اند و مصمم هستند کاری کنیم که درآمد خارج از شهریه برای دانشگاه فراهم کنیم و دانشگاهیی الگو باشیم و خودمان هم به‌تدریج  وارد تجارت و بازار شویم.

در بخش استانی هم راضی هستیم و حقیقتاً تا همین الان هرچه درخواست داشته‌ایم، کمک و لطف کرده‌اند و سعی بر این بوده که مشکلات را برطرف کنند. در سطح کشوری هم با حضور این مرکز تحقیقات احساس شد که مسئولیت فعالیت در بخش شمال شرق کشور را به دانشگاه آزاد اسلامی واحد نیشابور داده‌اند.

آنا: پایان‌نامه‌های دانشجویی و طرح‌های پژوهشی اعضای هیئت علمی در مرکز تحقیقاتی شما چه جایگاهی دارد؟

بختیاری: با تجهیزاتی که در دانشگاه آزاد اسلامی واحد نیشابور داریم، حتی به تمام اعضای دبیرخانه کنسرسیوم مواد غذایی نامه نوشته‌ایم که چنانچه دانشجویی بخواهد کار کرده و احساس کند در واحد خودش یا واحدهای هم‌جوار دستگاهی، گلخانه‌ای یا مزرعه‌ای نیست، تمام‌قد در خدمت‌شان هستیم، به‌دنبال سوق‌دادن دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد نیشابور به این سمت‌و‌سو هستیم که اگر پایان‌نامه‌ای هست، جدا از مقاله علمی و دستاورد علمی، دستاوردی هم داشته باشد که بتوانیم تجاری‌سازی و وارد بازار کنیم.

آنا: فعالیت این مرکز را چگونه ارزیابی می‌کنید و آیا می‌تواند به فعالیت خود ادامه دهد تا دچار لغو مجوز نشود؟

بختیاری: رؤسای قبلی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نیشابور برای شکوفایی این مرکز تحقیقاتی کم‌کاری نکردند؛ اما مشغله کاری زیادی داشتند و نشد که روی کار و فعالیت این مرکز تحقیقات تمرکز کنند، خوشبختانه از وقتی که قبول مسئولیت کرده‌ام با تجربه‌ای که در مرکز وجود داشت و علاقه‌ای که خودم داشتم، در حال فعالیت هستیم و گزارش کار هم به‌صورت ماهانه آماده است.

پیش‌تر عرض کردم نخستین محصول‌مان 30 لیتر نوشیدنی «کامبوجا» بود که برآورد قیمت کرده و به بازار دادیم و پیش‌بینی کرده‌ایم ماهانه مقدار یک هزار لیتر قابلیت تولید و فروش داریم. بسته‌بندی محصولات و تی‌بگ‌های متفاوت از دیگر فعالیت‌های مرکز است. نیشابور حدود 550 هکتار سبزی‌کاری دارد و قطب سبزی‌کاری کشور است. شرکتی به اسم تیار در نیشابور فعالیت دارد که با مدیرعامل آن صحبت کردیم و به‌دلیل مشغله زیادی که دارند به بخش گیاهان دارویی ورود نکرده‌اند، قرار مذاکره برای همکاری گذاشتیم و به عبارتی برای ورود به دنیای تجارت در این زمینه در حال برنامه‌ریزی هستیم، اگر چنانچه فعالیت اقتصادی داشته و بتوانیم کار اقتصادی کنیم و درآمد خارج از شهریه کسب کنیم، مانعی برای ادامه فعالیت مرکز تحقیقات وجود نخواهد داشت.

آنا: و سخن پایانی....

بختیاری: واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی بابت شهریه و کاهش شدید دانشجو در تنگنای مالی هستند، درآمدهای غیر‌شهریه‌ای دیگری مانند استخر در واحد نیشابور داشتیم که به‌دلیل کرونا تعطیل شده است و طبیعتاً باید ردیف بودجه در نظر گرفته شود.

قبلاً برای طرح‌های پژوهشی بودجه‌ای در نظر گرفته و خیلی از طرح‌های پژوهشی فقط کتابچه‌ شده و در کتابخانه دانشگاه بایگانی می‌شد؛ اما اگر به مراکز تحقیقات کمک و همیاری کنند، قول می‌دهیم دستاوردهای خیلی خیلی بهتری خواهیم داشت.

انتهای پیام/4117/4062/