«دستگاه هشداردهنده خونریزی پس از زایمان» تجاری‌سازی می‌شود/ اتفاقات تلخی که به یک اختراع بین‌المللی منجر شد
گروه استان‌های خبرگزاری آنا - مجتبی آزادیان؛ اختراع بین‌المللی دستگاه تشخیص‌دهنده و هشداردهنده خونریزی پس از زایمان توسط طاهره فتحی‌نجفی عضو هیئت علمی گروه مامایی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد به ثبت رسید.
این دستگاه در مرحله نمونه‌سازی بوده و از دو قسمت جمع‌کننده خون و مدار الکترونیکی هشداردهنده تشکیل شده است و با ویژگی‌هایی مانند تخمین دقیق خون ازدست‌رفته و سیستم هشداردهنده برای تیم پزشکی و مامایی در اتاق زایمان قادر خواهد بود تا از بحرانی‌شدن اوضاع مادران پس از زایمان پیشگیری کند.
خبرنگار خبرگزاری آنا به همین مناسبت با طاهره فتحی‌نجفی مخترع و عضو هیئت علمی گروه مامایی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد درباره جرقه و ایده اولیه و دلایل تلاش برای ثبت این اختراع، کارایی‌ها و کاربردهای آن و ... گفتگو کرده است که مشروح آن را می‌خوانید.
آنا: دلایلی که موجب شد برای این اختراع تلاش کنید، چه بود؟
فتحی‌نجفی: حدود سه دهه هست که وارد حرفه مامایی شده‌ام. از مقطع فوق‌دیپلم در سال 67 تا اکنون که دکتری تخصصی را گرفته‌ام. محیط زایمان محیط دلچسب و شادی‌آوری است؛ اما گاهی حوادث تلخ مانند مرگ یک مادر که پس از زایمان به‌دلیل خونریزی رخ می‌دهد، شیرینی کار را به کام انسان زهر می‌کند.
سال 73 در شهرستان سرخس در مقطع کارشناسی مشغول انجام طرح بودم، خبر دادند که یک خانم در روستا زایمان کرده و خونریزی دارد، شب برفی و سردی بود و به اتفاق یکی از دوستان با آمبولانس به روستا رسیدیم. روستایی که برق نداشت، تلفن نداشت و این مادر به‌دلیل خونریزی فوت کرد. شب بسیار تلخی بود و این خانم پیش از رسیدن ما فوت شده بود و ما با جنازه سرد و بی‌رمقش مواجه شدیم.
نتوانستم کاری کنم؛ اما ذهنم مشغول بود تا اینکه چند سال بعد به‌عنوان مربی هیئت علمی کارشناسی ارشد در بیمارستان مشهد مشغول آموزش بودم و یک روز که برای آموزش به بیمارستان رفتم، فهمیدم شب قبل مادری بر اثر خونریزی پس از زایمان فوت کرده است. روز قبل همسر و پسر چهارساله این خانم را در راهروی بیمارستان دیده بودم، وقتی از همکاران ماما در زایشگاه شرایط کامل را پرسیدم، یاد چهره منتظر همسر و فرزند کوچک این خانم افتادم که هیچگاه فراموش نخواهم کرد.
ذهنم برای شناسایی حجم خون ازدست‌رفته مشغول بود؛ اما کار به نتیجه نرسید. سال 90 دانشجوی دکتری شدم و فرصتی پیش آمد تا با بقیه دوستانم در این مورد مشورت کنم. ابتدا از مدل ریاضی (خانم دکتر دادی) برای شناسایی حجم خون ازدست‌رفته روی پدهای پس از زایمانی کار کردیم؛ ولی به نتیجه نرسید؛ چراکه ترکیب پدها از نظر نفوذپذیری خون متفاوت بود و نمی‌شد مدل یکسانی را استفاده کرد. سپس تصمیم گرفتم از ترکیبات نانو استفاده کنم که در این زمینه با یکی از همکاران (خانم دکتر نامور) که روی ترکیبات نانو کار کرده بوند، مشورت کردم؛ اما بعد از مدتی کار نیز با بن‌بست مواجه شد و عملاً از این طریق هم انجام نگرفت.
به‌منظور آپدیت‌شدن در کارگاه خونریزی پس از زایمان کنگره فیگو سال 2018 برزیل شرکت کردم، با خود گفتم شاید آنجا سیستم‌ها و دستگاه‌هایی برای این مورد تدوین شده باشد؛ اما در این کنگره بین‌المللی که هر سه سال برگزار می‌شود و بزرگ‌ترین کنگره زنان و مامایی دنیاست، باز هم از مقیاس چشمی برای حدس میزان خونریزی استفاده شد. اینجا بود که تصمیم جدی گرفتم و تلاش کردم و در هفته پژوهش سال 97 در نمایشگاه دستاوردهای پژوهشی با یک مهندس برق (آقای عبداللهی) صحبت کردم و ایده خودم را با وی درمیان گذاشتم که این طرح از همان زمان شکل جدی و واقعی خود را پیدا کرد.
آنا: کارایی‌ها و کابربردهای این اختراع چیست؟
فتحی‌نجفی: این اختراع که اکنون در مرحله نمونه‌سازی است، دو قسمت دارد، یک قسمت جمع‌کننده خونریزی حین و پس از زایمان و قسمت دوم تشخیص‌دهنده حجم واقعی خونریزی و هشداردهنده به تیم درمانی است که نه‌تنها برای وضعیت حجم دقیق خون پس از زایمان به کار می‌رود؛ بلکه می‌تواند برای هر عمل جراحی در اتاق‌های عمل هم استفاده شود.
قسمت دوم دستگاه که کیت الکترونیکی بوده و دارای سنسور حساس به وزن است و پدها و گازهای آغشته به خون را نیز محاسبه می‌کند و در صورت بروز خونریزی بیش از حد به‌دلیل اینکه مجهز به سیستم هشداردهنده است، کارکنان مرکز درمانی را مطلع می‌کند.
آنا: برنامه‌های‌تان برای ادامه کار چیست؟
فتحی‌نجفی: یکی از مهم‌ترین اهدافم به‌عنوان ماما، اعتلای سلامت مادران و زنان است. برنامه‌ام رسیدن به اهداف توسعه هزاره سوم و رسیدن ایران به سند چشم‌انداز 1404، کم‌کردن میزان مرگ و میر مادران است.
سودمندی هر اختراعی زمانی مشخص می‌شود که بتواند وارد بازار شود، هر روزی که این دستگاه زودتر ساخته شود و بتواند از مرگ ناشی از خونریزی پس از زایمان جلوگیری کند، هدف نهایی بنده را رقم زده است.
شایع‌ترین دلیل مرگ زنان باردار در کشورهای در حال توسعه خونریزی پس از زایمان است
آنا: آیا این اختراع به مرحله تجاری‌سازی خواهد رسید؟
فتحی‌نجفی: اگر شرکت‌های سرمایه‌گذاری داخلی ساخت تجهیزات پزشکی طبق یک قرارداد عادلانه وارد این مرحله شوند، قطعاً تجاری‌سازی صورت خواهد گرفت. علاقه‌مند به ساخت این دستگاه در کشور هستم. این دستگاه کاربرد بسیار مناسبی برای کشورهای در حال توسعه خواهد داشت؛ چراکه شایع‌ترین دلیل مرگ زنان باردار در کشورهای در حال توسعه، خونریزی‌ها در بارداری و به‌ویژه خونریزی پس از زایمان است.
آنا: برای تولید انبوه این اختراع هم برنامه‌ای دارید؟
فتحی‌نجفی: تمام کشورهایی که برای کاهش مرگ و میر زنان به‌دلیل خونریزی پس از زایمان تلاش می‌کنند، مشتریان نهایی این روش خواهند بود؛ بنابراین تولید انبوه هم اتفاق خواهد افتاد.
آنا: آیا این اختراع نمونه مشابه خارجی هم دارد؟ و آیا با تولید انبوه موجب صرفه‌جویی ارزی در واردات خواهد شد؟
فتحی‌نجفی: براساس حضورم در کنگره فیگو سال 2018 که جدیدترین شیوه‌ها برای شناسایی خونریزی پس از زایمان در آنجا تدریس می‌شد و براساس جستجو در سایت گوگل پتنت که آخرین دستاوردهای علمی در هر رشته‌ای در آنجا ثبت می‌شود، این دستگاه نمونه مشابه خارجی ندارد و از شیوه‌های دیگری برای ارزیابی حجم خونریزی استفاده می‌شود. مواردی مانند مقیاس چشمی، یا تخمین براساس وزن پدها و شیت‌های مصرفی در اتاق زایمان و مقیاس‌های آزمایشگاهی و این سیستم براساس داده‌هایی که گفتم در نوع خود منحصربه‌فرد است.
انتهای پیام/4103/4062/
انتهای پیام/