تأثیر شبکه‌های اجتماعی بر تعاملات اجتماعی

به گزارش خبرنگار حوزه علم، فناوری و دانش‌بنیان گروه فناوری خبرگزاری آنا، شیوع ویروس کرونا تعاملات اجتماعی را تحت تأثیر قرار داده و بسیاری از قوانین را تغییر داده است. ادارات و مدارس بسته شدند، اجتماعات ممنوع شد، و از طرفی استفاده از شبکه‌های اجتماعی بسیار افزایش یافت تا شکاف‌های ایجاد‌شده را پُر کند.

اما همچنان که ما تلاش می‌کنیم با محدودیت‌های این ویروس کنار بیاییم، باید به‌ یاد داشته باشیم که شبکه‌های اجتماعی شِکر تعاملات اجتماعی است. همان‌گونه که تولید یک کاسه گرانول سفید به معنی از بین بردن مواد معدنی و ویتامین‌های گیاه نیشکر است، شبکه‌های اجتماعی نیز بسیاری از بخش‌های ارزشمند و بعضاً چالش‌برانگیز ارتباطات انسانی را از بین می‌برند.

اساساً، رسانه‌های اجتماعی نکات ریز و ظریفی که در برخورد با یک شخص اتفاق میفتد، مانند زبان بدن، لحن صوت و سرعت بیان، را حذف و نشان نمی‌دهند. بی‌واسطه بودن و گمنامی شبکه‌های اجتماعی همچنین چالش‌های سالم توجه‌کردن، پردازش صحیح اطلاعات و پاسخگویی مؤدبانه را از بین می‌برد.
رسانه‌های اجتماعی راهی آسان و سریع برای برقراری ارتباط هستند. گرچه رفع پیچیدگی مطمئناً راحت است، اما بررسی‌ها نشان می‌دهد عادت کردن به برقراری ارتباطات از طریق شبکه‌های اجتماعی تأثیر مخربی بر سلامت جسمی و عاطفی افراد دارد.

افزایش اضطراب و افسردگی نیز از عوارض جانبی شناخته‌شده هستند. همچنین تصمیم‌گیری بر اساس منابع ساده یا فیلترشده اطلاعات پیامدهایی دارد. ممکن است هنگام ارزیابی چنین اطلاعاتی درک کمتری داشته باشیم و با تأمل بسیار کمتری واکنش نشان دهیم. برای مثال وقتی یک توئیت را در برنامه توئیتر می‌بینیم، بلافاصله توسط آن تحریک می‌شویم و روی ما اثر می‌گذارد، درست مانند تأثیری که شیرینیِ یک شکلات دارد.

انواع پیچیده‌تر ارتباطات می‌طلبد افراد پیچیدگی‌های تعامل رودررو را بشناسند، یاد بگیرند و با آنها درگیر شوند، چراکه شبکه‌های اجتماعی نشانه‌های غیرکلامی ارتباطی مانند زبان بدن را از بین می‌برد. این نشانه‌ها حتی ممکن است به این دلیل وجود داشته باشند که ما از ابتدا و پیش از اینکه شبکه‌های اجتماعی این‌قدر همه‌گیر شوند، در کنار دیگران بودیم و با آنها کار کردیم. به‌عنوان‌مثال هورمون اکسی توکسین را در نظر بگیرید که به اعتمادبه‌نفس و کاهش سطح استرس مرتبط است و هنگامی فعال می‌شود که به‌طور فیزیکی با دیگران در ارتباط باشیم.

شاخص دیگر اعتماد و تعامل این است که ضربان‌های قلب گروهی هنگام فعالیت در کنار یکدیگر، هم‌زمان می‌شوند، اما دستیابی به چنین ریتم ارتباطی نیازمند تلاش، مهارت و تمرین است.

یک تکنیک جالب در برخی رشته‌های ورزشی وجود دارد که به‌عنوان «چشم آرام» شناخته می‌شود. این تکنیک به لحظه مکث کوتاه فوتبالیست قبل از پنالتی زدن برای تمرکز روی دروازه اشاره دارد. به نظر می‌رسد افرادی که تعامل اجتماعی و فن بیان خوبی دارند نیز این مکث را چه در یک سخنرانی و چه در مکالمه خود انجام می‌دهند؛ این نیز لحظه‌ای است که در هجوم رسانه‌های اجتماعی از دست رفته است.

البته نمی‌توان گفت رسانه‌های اجتماعی اساساً اشتباه است.آنها همانند یک تکه کیک در یک موقعیت خاص، می‌تواند یک خوراکی لذت‌بخش باشند. اما مشکلات وقتی ظاهر می‌شوند که شکل اصلی ارتباط ما هدف قرار می‌گیرد. این باعث می‌شود انسان ضعیف شود و در شرایط چالش‌برانگیز کمتر قادر به پیشرفت باشد.
شیوع ویروس کرونا به معنای این است که زمان بیشتری از زندگی مردم در اینترنت سپری می‌شود. اما حتی جلسات و گردهمایی‌های تصویری آنلاین (گرچه از یک توئیت یا پست در شبکه‌های اجتماعی صمیمی‌تر هستند) نیز محدودیت‌هایی دارند و منجر به خستگی می‌شوند.
ازنظر فیزیولوژیکی، بخشی از دلیل چالش‌برانگیز بودن این تجربیات این است که انسان‌ها باید شخصاً با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. افراد می‌توانند تعاملات مختلفی مانند مکالمات ناراحت‌کننده یا خرسندانه و احساسی داشته باشند.

انسان بدون روابط و تعاملات اجتماعی ازنظر جسمی و احساسی رنج می‌برد. این را می‌توان در سطح انرژی، سلامت کلی و ثبات ذهنی مشاهده کرد. در واقع، محققان بیش از یک دهه است اثبات کرده‌اند که تنهایی باعث مرگ می‌شود. آنچه هنوز تحقیقات نشان نداده، این است که آیا رسانه‌های اجتماعی این مسئله را کاهش می‌دهند یا خیر.

جلسات مجازی ذاتاً اشتباه نیستند، اما ازنظر فیزیولوژیکی برای انسان کافی نبوده تا آنچه را که پس از سال‌ها تکامل به آن دست یافته، بتواند حفظ کند.

حتی در روزهای قبل از شیوع ویروس کرونا، رسانه‌های اجتماعی در حال تبدیل شدن به یک وسیله ارتباطی غالب برای بسیاری از افراد بودند. در واقع این ابزاری سریع و آسان، اما زودگذر است که تأثیرات مثبتی در انسان ایجاد نمی‌کند.
با بررسی نحوه کارکرد رسانه‌های اجتماعی ازنظر فیزیولوژی، می‌توان بین رسانه‌های اجتماعی با سایر ارتباطات چالش‌برانگیز، تعادل برقرار کرد و ارتباط رضایت‌بخشی داشت. و همچنین اینکه روش‌های ارتباطی مجازی را طوری طراحی کنیم که بیشتر فیزیولوژی ارتباط اجتماعی موردنیاز ما را دربر بگیرد و به پیشرفت ما کمک کند.

انتهای پیام/4112/