ایران در صورت تلاش آمریکا یا اروپا برای برگشت قطعنامه‌ها باید از ان‌پی‌تی خارج شود/رأی ممتنع اروپا به قطعنامه تمدید تحریم تسلیحاتی فریبکارانه بود
ابراهیم کارخانه‌ای، کارشناس مسائل هسته‌ای که سابقه ریاست کمیته هسته‌ای مجلس نهم را در کارنامه دارد، در گفتگو با گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا گفت در صورت تلاش آمریکا یا اروپا برای احیای قطعنامه‌های تحریمی شورای امنیت ضد ایران، تهران باید از پیمان ان‌پی‌تی خارج شود تا «ریشه فتنه» قطع شود.
مشروح این گفتگو در ادامه آمده است:
آنا: ارزیابی شما از تلاش آمریکا برای تشدید فشار بر ایران و طرح موضوع تمدید تحریم‌های تسلیحاتی چیست؟
کارخانه‌ای: مناقشه هسته‌ای ایران از ابتدا حاصل یک اتهام ساختگی علیه جمهوری اسلامی ایران بود که با اهداف سوء مطرح شد. هدف اصلی آمریکا از ایجاد مناقشه هسته‌ای، متوقف کردن موتور حرکت انقلاب اسلامی در منطقه بود. پس از سالها کشمکش، درنهایت روند مناقشه هسته‌ای به جایی رسید که طرفین وارد گفتگو شدند و توافق هسته‌ای منعقد شد.
آمریکایی‌ها وقتی توانستند پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران را متوقف کنند و خیالشان راحت شد که پیشرفت هسته‌ای ایران تحت کنترل آنها درآمده است، بلافاصله تلاش کردند با قدرت موشکی و نفوذ منطقه‌ای ایران مقابله کنند.
البته دولت ترامپ اولین دولتی نبود که با قدرت موشکی و نفوذ منطقه‌ای ایران مقابله کرد. در دولت اوباما نیز تلاش برای کاهش قدرت موشکی و منطقه‌ای ایران وجود داشت، ولی ترامپ در این زمینه تندتر عمل کرد. ترامپ شرط و شروطی برای تضعیف قدرت طرف مقابل مطرح کرد، اما جمهوری اسلامی ایران زیر بار نرفت چرا که هیچ کشور آزاده‌ای خود را تسلیم دشمن نمی‌کند.
بیشتر بخوانید:
کارخانه‌ای: تبعات اجرای برجام بدون رعایت شروط رهبری بر عهده نظام نیست
در ادامه آمریکا از برجام خارج شد، با اطمینان از اینکه اروپایی‌ها برجام را حفظ می‌کنند و محدودیت‌های هسته‌ای ادامه پیدا می‌کند. به‌این‌ترتیب سناریوی پسابرجام از این قرار بود که آمریکا بر ایران فشار حداکثری اعمال کند و اروپایی‌ها شروع به چانه‌زنی با ایران بر سر مسائل موشکی و منطقه‌ای کنند.
این سناریو که به برجام اروپایی معروف شد حدوداً دو سال با عملیات هماهنگ آمریکا و اروپا ادامه داشته است. در حقیقت اروپایی‌ها به جای ایستادگی در برابر تحریم‌ها، خود آنها را اجرا می‌کنند و حلقه فشار آمریکا را تکمیل می‌کنند.
آنا: فکر می‌کنید آمریکا بتواند تهدید خود مبنی بر فعال کردن مکانیسم ماشه را عملی کند؟
کارخانه‌ای: مسئله رفع تحریم‌های تسلیحاتی یکی از معدود امتیازات باقیمانده برجام برای ایران است. آمریکایی‌ها در ماه‌های اخیر شروع به رایزنی با کشورهای مختلف کرده‌اند تا نظر مثبت آنها به‌منظور رفع نشدن تحریم تسلیحاتی را جلب کنند. اما چون آمریکایی‌ها به‌طور رسمی از برجام خارج شده‌اند، حرف آنها در جهان خریداری ندارد.
در جلسه اخیر شورای امنیت شاهد بودیم اروپایی‌ها هم به قطعنامه پیشنهادی آمریکا رأی ممتنع دادند. علت این بود که اگر آنها رأی موافق می‌دادند، باز چین یا روسیه قطعنامه را وتو می‌کردند. اما اروپا در صورت اعلام موافقت با قطعنامه آمریکا، دیگر نمی‌توانست با فریبکاری خود را حامی برجام معرفی کند و عملا هم‌ردیف آمریکا قرار می‌گرفت. رای موافق اروپا جز توقف کامل موتور حرکت برجام عایدی دیگری برای جبهه مقابل نداشت.
حالا بعدازاین جریان دوباره آمریکایی‌ها با بی‌شرمی تمام تهدید می‌کنند از مکانیسم ماشه تعبیه‌شده در برجام استفاده می‌کنند. بندهای 36 و 37 برجام می‌گویند اگر یکی از طرف‌های برجام از نحوه اجرای توافق شکایت داشته باشد، می‌تواند حتی بدون ارائه دلیل قانع‌کننده شکایت را به شورای امنیت ببرد و شش قطعنامه تحریمی قبلی که درنتیجه تصویب قطعنامه 2231 معلق شدند را احیا کند. بند 10 قطعنامه 2231 نیز به صراحت می گوید که اعضای برجام می توانند از مکانیسم ماشه استفاده کنند. اما چون آمریکا عضو برجام نیست، نه از طریق خود توافق و نه از طریق قطعنامه 2231 نمی‌تواند از مکانیسم ماشه استفاده کند.
ممکن است آمریکا پای اروپایی‌ها را وسط بکشند و از آنها بخواهند از مکانیسم ماشه استفاده کنند. اما اروپایی‌ها هم می‌دانند که هم خودشان و هم آمریکایی‌ها ناقض درجه‌یک برجام هستند. اکنون تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی ایران در بالاترین سطوح توسط اروپایی‌ها در حال اعمال است، تحریم‌هایی که براساس نص صریح برجام باید به‌طور‌کلی حذف می‌شدند. اکنون ایران نمی‌تواند نفت صادر کند، در‌حالی‌که براساس مفاد برجام باید بتواند. چرا اروپایی‌ها که قبلاً نفت ایران را می‌خریدند، الان یک قطره نفت نمی‌خرند؟
اروپایی‌ها با چه منطقی می‌خواهند بگویند که جمهوری اسلامی به تعهداتش عمل نکرده است؟ به‌طور حتم استفاده آمریکا و اروپا از مکانیسم ماشه مشروعیتی ندارد، چون جهان استدلال آنها را نخواهد پذیرفت.
آنا: فرض کنیم آمریکا به هر نحو موفق شود مکانیسم ماشه را فعال کند و قطعنامه‌های تحریمی احیا شوند. آیا ممکن است قدرت‌هایی مثل چین و روسیه به علت نپذیرفتن استدلال آمریکا این قطعنامه‌ها را اجرا نکنند؟
کارخانه‌ای: چین و روسیه قبل از برجام قطعنامه‌های تحریمی را وتو نمی‌کردند، اما اکنون موضع متفاوتی دارند. این دو کشور و بعضی کشورهای مستقل دیگر مخالف بازگشت تحریم‌ها هستند و ممکن است شاهد تقابل با آمریکا در سطح بین‌المللی باشیم.
آمریکا هم آن نفوذ و جایگاه بین‌المللی که در زمان تصویب برجام داشت را از دست داده است. اگر آمریکا دارای هیمنه سیاسی قبلی بود، پس از چند ماه تلاش برای تمدید تحریم تسلیحاتی لااقل چند کشور باید با او همراه می‌شدند. این آمریکا با مشکلات داخلی عدیده مواجه است و جایگاه آن در معادلات سیاسی جهانی افت کرده است. کشورهای جهان دیگر مثل قبل مجری سیاست‌های آمریکا نیستند.
آنا: غربی‌ها غیر از موضوع تمدید تحریم تسلیحاتی، می توانند بهانه دیگری برای تشدید فشار بر ایران جور کنند؟
کارخانه‌ای: به نظر من آمریکا و اروپا روی همراهی آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای حساب کرده‌اند. آژانس اخیراً بر اساس اطلاعاتی که صهیونیست‌ها ارائه داده بودند خواهان دسترسی به دو مکان در ایران شد. ایران با این درخواست مخالف کرد، چون مطابق قوانین داده‌های دستگاه‌های جاسوسی نباید مبنای اقدامات آژانس قرار بگیرد.
اما غربی‌ها ادعای عدم تمکین ایران از آژانس را در شورای حکام مطرح کردند و قطعنامه‌ای ضد‌ایرانی تصویب شد. ممکن است غربی‌ها در آینده بخواهند این موضوع را به شورای امنیت ببرند. در این صورت توطئه جدیدی متوجه ایران خواهد شد و دیگر بحث ان‌پی‌تی مطرح است، نه برجام.
آنا: فکر می‌کنید ایران چه واکنشی باید در قبال این توطئه‌ها نشان دهد؟
کارخانه‌ای: جمهوری اسلامی ایران باید قدرتمندانه بایستد و هوشمندانه واکنش نشان دهد. واقعیت این است معادلات تصمیم‌سازی سیاسی اروپا متأثر از فشار آمریکا است. اروپایی‌ها منتظرند ببینند چه چیزی به نفع آمریکا و اروپاست تا تصمیم بگیرند. در بحث تحریم تسلیحاتی رأی ممتنع به نفع هر دوی آنها بود.
اگر اروپایی‌ها تصمیم بگیرند با استفاده از مکانیسم ماشه پرونده ایران را به شورای امنیت ارجاع دهند، خواهند توانست تحریم‌ها را بازگردانند چون استمرار لغو تحریم‌ها به رأی گذاشته می‌شود و وتوی چین و روسیه نیز کارساز نیست. در صورت حرکت اروپایی‌ها به این سمت، ایران باید ریشه فتنه را که ان‌پی‌تی و بعدازآن برجام است، قطع کند.
آنچه باعث شده این اتهامات علیه ما مطرح شود عضویت ایران در ان‌پی‌تی است. اصلاً آنها براساس این اتهام که ایران مفاد ان‌پی‌تی را زیر پا گذاشته، پرونده ما را به شورای امنیت کشاندند. ماده 10 ان‌پی‌تی به‌صراحت می‌گوید هر کشوری که امنیت آن درخطر قرار بگیرد، می‌تواند درخواست خروج از این پیمان را بدهد و ظرف مدت 6 ماه از آن خارج شود.
برجام نیز بیش از آنکه برای ما آورده داشته باشد، ضرر دارد و چیزی جز یک کاغذپاره از آن باقی نمانده است. در صورت از بین رفتن برجام، بسیاری از محدودیت‌هایی که بر ما اعمال شده کنار می‌روند؛ اما تحریم‌ها تقریباً مثل قبل باقی خواهند ماند.
ایران می‌تواند با پیگیری دیپلماسی فعال، تمهیدات لازم را در جهت مقابله با جبهه مقابل پیش‌بینی و اجرا کند. اقدام آمریکا و اروپا در شورای امنیت بیش از هر چیز به خود آنها ضرر خواهد رساند.
انتهای پیام/4106/پ
انتهای پیام/