تبادل علمی و مهارتی دانشگاه آزاد اسلامی تبریز با کشورهای ترکیه و ایتالیا

گروه استان‌های خبرگزاری آنا؛ محمدمهدی طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی خرداد سال جاری در بخشنامه‌ای «آیین‌نامه دیپلماسی علمی دانشگاه آزاد اسلامی» را به معاونان، رؤسای مراکز و مدیران کل سازمان مرکزی و رؤسای استان‌ها، واحدها و مراکز آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی ابلاغ کرد.

بیشتر بخوانید:

آیین‌نامه دیپلماسی علمی دانشگاه آزاد اسلامی ابلاغ شد

دکتر طهرانچی این بخشنامه را در راستای پیاده‌سازی راهبردهای نظام فرهنگی-تربیتی، نظام آموزشی، نظام پژوهش و فناوری، نظام مدیریتی و ... تحقق اهداف اسناد بالادستی کشور در حوزه علم و فناوری مانند سند جامع روابط علمی بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی و سیاست‌های کلان دانشگاه در حوزه علم و فناوری و دیپلماسی علمی ابلاغ کرده است.

دیپلماسی عمدتاً به قواعد و قوانینی اطلاق می‌شود که روابط بین‌الملل را از طریق دیدار و گفتگوهای دیپلمات‌های رسمی برقرار می‌کند. به عبارت ساده‌تر دیپلماسی مجری سیاست خارجی در چارچوب قوانین و چشم‌اندازهای سیاست خارجی هر کشور است. در واقع به این قوانین دکترین سیاست خارجی گفته می‌شود که از طریق رئیس هر حکومت یا وزیر امور خارجه اعلام می‌شود و دیپلماسی باید در خدمت این دکترین قرار بگیرد.

دیپلماسی علمی قرار است از طریق سازوکار دیپلماسی بین دولت‌ها، مؤسسات، متخصصان و مردم ارتباط و تعامل هدفمند ایجاد کند. بی‌شک اگر کشوری به دنبال ایجاد فرصت برای توسعه علمی، فناوری و نوآوری باشد، تنها راه دستیابی به آن، دیپلماسی علمی است.

بهره جستن از ظرفیت‌های علم و فناوری برای تحقق اهداف سیاست خارجی دولت‌ها و همچنین بهره‌گیری از ابزارهای دیپلماتیک و سیاست خارجی برای ارتقای علم و فناوری در درون کشورها را نیز می‌توان از دیگر نتایج دیپلماسی علمی نام برد.

خبرنگار آنا به همین مناسبت با عزیز جوانپور رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان آذربایجان شرقی و واحد تبریز به گفتگو نشسته است که در ادامه می‌خوانیم.

آنا: دیپلماسی علمی چه کمکی به پیشرفت در حوزه فناوری و ارتقای علمی کشور می‌کند؟

جوانپور: دیپلماسی علمی از عناصر دیپلماسی عمومی است. موضوع اصلی دیپلماسی علمی استفاده از ظرفیت‌های علم برای تحقق اهداف سیاست خارجی بوده و علم زبانی بین‌المللی محسوب می‌شود که از هرگونه تعصبات به دور است. علم و روابط بین‌المللی عواملی هستند که بر یکدیگر تأثیر می‌گذارند و می‌توانند همدیگر را بهبود ببخشند.

در واقع علم و فناوری به‌عنوان یکی از عرصه‌های دیپلماسی، فضای مناسبی را برای گفتگو میان دولت‌ها فراهم می‌کنند. جذابیت‌های فراوانی در علم وجود دارد که سبب می‌شود، دیپلماسی به دنبال به خدمت گرفتن آن باشد. ازجمله جذابیت‌ها می‌توان به قدرت‌زایی و ثروت‌زایی، هسته اصلی توسعه بودن، قابلیت تجزیه‌پذیری به لایه‌های مختلف و ورود به همه ابعاد زندگی انسان اشاره کرد. وجود چنین ظرفیتی موجب ایجاد عرصه جدیدی به نام «دیپلماسی علمی» شده است.

توسعه و تقویت شبکه‌های ارتباطات ملی و فراملی میان دانشگاه‌ها، مراکز علمی، دانشمندان، پژوهشگران، بنگاه‌های توسعه علمی و فناوری داخلی و خارجی و گسترش همکاری‌ها در سطوح دولتی و نهادهای مردمی با اولویت کشورهای اسلامی از نتایج مثبت دیپلماسی علمی است.

گسترش همکاری و تعامل سازنده و الهام‌بخش در حوزه علم و فناوری با سایر کشورها و مراکز علمی و فنی منطقه‌ای به‌ویژه جهان اسلام، توسعه صنایع و خدمات مبتنی بر علوم و فناوری جدید و حمایت از تولید و صادرات محصولات دانش‌بنیان و متکی بر فناوری‌های بومی و دارای ویژگی مزیت و ظرفیت بالا، اهتمام بر انتقال فناوری و کسب دانش، طراحی، ساخت و تولید محصولات کشور، استفاده از ظرفیت ایرانیان مقیم خارج از کشور و جذب متخصصان و محققان برجسته سایر کشورها به‌ویژه کشورهای اسلامی از دیگر نتایج مثبت دیپلماسی علمی است.

اسفند سال ۹۶ شورای عالی انقلاب فرهنگی سند جامع روابط بین‌الملل جمهوری اسلامی ایران را تصویب کرده که آن هم مبتنی بر دو سند بالادستی، تکلیف توسعه دیپلماسی علم و فناوری را مشخص کرده است.

آنا: به نظر شما پرداختن به دیپلماسی علمی چه ضرورتی برای جامعه علمی و دانشگاهی دارد؟

جوانپور: بین وجوه مختلفِ دیپلماسی که شامل دیپلماسی فرهنگی، ورزشی، علمی و دیپلماسی رسانه است، دیپلماسی علمی به این دلیل که هدف آن نخبگان و تصمیم‌گیرندگان آینده کشورها هستند، دارای اهمیت و تأثیر مضاعفی است.

از آنجا که اغلب نخبگان سیاسی از میان دانشگاهیان برگزیده می‌شوند، گسترش اعطای بورس‌های بین‌المللی و پذیرش دانشجویان خارجی به‌منزله نوعی معرفی فرهنگ و جامعه خود به رهبران سیاسی و مدیران ارشد آینده کشورهای جهان است و روابط دانشگاهی می‌تواند موجب استحکام روابط سیاسی و اقتصادی میان دولت‌ها شود.

آنا: پژوهش‌های مشترک علمی و فناوری چگونه موجب ارتقای علمی دانشگاه‌ها می‌شود؟

جوانپور: پژوهش‌های مشترک علمی؛ تعداد دانشجویان، استادان و پژوهشگران، تعداد دوره‌های مطالعاتی، برنامه‌ها و مدارک تحصیلی، ارائه برون‌مرزی برنامه‌های تحصیلی، شبکه‌ها و کنسرسیوم‌های بین‌المللی، فعالیت‌های فوق‌برنامه‌ای تحصیلی با عناصر بین‌المللی و چندفرهنگی، تمایل کشورها برای پذیرش دانشجویان خارجی، تعداد مدرک‌های مشترک، همکاری‌ها، نمایندگی‌ها و پردیس‌های تابع برون‌مرزی و بنیان نهادن سازمان‌های ملی جدید برای تمرکز بر آموزش بین‌المللی را افزایش می‌دهد و سیاست‌ها و برنامه‌های دولتی جدید در سطح منطقه‌ای و ملی که از جابه‌جایی دانشگاهی و سایر اقدامات بین‌المللی حمایت می‌کنند، فزونی می‌یابد.

آنا: به اشتراک گذاشتن تجربیات علمی کشورها چه تأثیری بر شکوفایی علمی نخبگان دانشگاهی دارد؟

جوانپور: لازمه فعال شدن کشورها در دیپلماسی علمی، فعال شدن دانشگاه‌ها در این زمینه است. در واقع سکان‌دار هدایت دیپلماسی علمی کشورها، دانشگاه‌ها هستند. پیش‌شرط فعال‌شدن دانشگاه‌ها در عرصه دیپلماسی علمی نیز بین‌المللی شدن آنهاست.

بین‌المللی‌شدن یعنی مجموعه فعالیت‌های مربوط به گسترش همکاری‌ها و ارتباط علمی و دانشگاهی بین‌المللی -که هدف از آن فراهم‌کردن محیط آموزشی و پژوهشی در دانشگاه‌هاست - و باید به نحو واقعی در ارتباط با چشم‌اندازها و پیشرفت‌های جهانی باشد.

دانشگاه آزاد اسلامی تبریز در این باره تفاهم‌نامه همکاری در جذب دانشجو با دانشگاه کرکوک عراق بسته و دوره‌های کوتاه‌مدت برای دانشجویان پزشکی و پیراپزشکی برگزار کرده و تبادل دانشجو با کشورهای همسایه ازجمله فعالیت‌های این دانشگاه است.

آنا: حرکت دانشگاه آزاد اسلامی را برای تحقق دیپلماسی علمی چگونه ارزیابی می‌کنید؟

جوانپور: دانشگاه آزاد اسلامی اکنون با ابلاغ دیپلماسی علمی از سوی دکتر محمدمهدی طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی مسیر مشخصی را برای دیپلماسی علمی مشخص کرده که در راستای اهداف تدوین‌شده و با مدیریت وی ازنظر دیپلماسی علمی در سطح خوبی ظاهر خواهیم شد.

آنا: آیا مأموریت مطالعاتی اعضای هیئت علمی و دانشجویان دکتری با اولویت طرح پایش انجام می‌شود؟ 

جوانپور: با توجه به واگذاری طرح پایش چرم و کفش از سوی سازمان مرکزی به دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز در همین راستا فرصت‌های مطالعاتی برای استادان هیئت علمی و دانشجویان دکتری ایجاد کردیم که به‌منظور تبادل علمی و مهارتی به کشورهای ترکیه و ایتالیا اعزام شوند.

آنا: دیپلماسی علمی به چه میزان می‌تواند در رفع چالش‌های کشور مؤثر واقع شود؟

جوانپور: یکی از جنبه‌های «دیپلماسی علمی و آکادمیک» آشنایی با منظرها، روش‌ها و سبک‌های آموزش و پژوهش در دیگر کشورهاست. حتی بزرگ‌ترین و شناخته‌شده‌ترین دانشگاه‌ها در جهان، بخشی از اعتبار خود را مدیون فضای چندفرهنگی و مبادلات دانشجویی هستند و با وجود داشتن بالاترین استانداردها از همکاری و تشکیل تیم‌های مشترک پژوهشی استقبال می‌کنند، طرح‌های مبادله دانشجو را به کار می‌گیرند و بورسیه‌های تحصیلی برای دانشجویان توانا فراهم می‌کنند.

با روش‌های گفته شده چالش‌های اقتصادی و تبادل علمی و مهارتی بین کشورها به‌ویژه کشورهای اسلامی زمینه‌های لازم برای رفع مسائل و مشکلات کشور خواهد شد.

انتهای پیام/4121/4062/