آزمون سخت «شبکه ملی اطلاعات» پس از اغتشاشات اخیر/ اینترنت ملی یعنی خداحافظی با اینترنت جهانی؟

گروه علم، فناوری و دانش بنیان خبرگزاری آنا- سعید پیرزاده؛ دی ماه سال 92 سندی تحت عنوان «ضرورت تبیین الزامات شبکه ملی اطلاعات» در شورای عالی فضای مجازی تصویب و به وزارت ارتباطات به عنوان مجری شبکه ملی اطلاعات ابلاغ شد. در این سند بر ایجاد شبکه‌ای متشکل از زیرساخت‌های ارتباطی با مدیریت مستقل کاملاً داخلی، شبکه‌ای حفاظت‌شده نسبت به اینترنت و شبکه‌ای با امکان عرضه انواع محتوا و خدمات ارتباطی سراسری برای آحاد مردم با تضمین کیفیت، تأکید شده است.

شبکه ملی اطلاعات با تفاسیری که دارد، جمهوری اسلامی ایران را در صدر کشورهای جهان اول که شبیه این شبکه عمل کرده‌اند، قرار خواهد داد؛ امروزه کشورهایی همچون چین و روسیه از اینترنت داخلی بهره می‌برند تا بتوانند از گزند دشمنان خود در امان بمانند.

اینترنت داخلی در دنیای امروز بیش از گذشته مورد توجه کشورهای جهان قرار گرفته، به نحوی که حتی کشورهای اروپایی مثل آلمان نیز به دنبال این تکنولوژی هستند؛ دلیل این اتفاق جاسوسی‌های بی‌پایان آمریکا از افرادی همچون مرکل است که آلمان را خواهان ایجاد اینترنت داخلی کرده است.

تسلط بیگانگان بر فضای مجازی اکیدا ممنوع

تسلط بیگانگان بر فضای مجازی امری غیرقابل قبول است که هیچ کشوری نمی‌تواند آن را بپذیرد؛ برای مثال می‌توان از پیام‌رسان‌ها نام برد؛ تلگرام که در کشور ما این روزها بیشترین مخاطب را از آن خود کرده است، در کشورهای اروپایی و آمریکایی مخاطبی ندارد؛ در برخی کشورها مانند آلمان تلگرام یک پیام‌رسان داعشی معرفی می‌شود و در کشوری همچون انگلیس هم به خاطر عدم تطابق قوانین این کشور با فعالیت تلگرام، مورد استقبال قرار نمی‌گیرد. اینکه یک پیام‌رسان در کشوری فعالیت کند، مستلزم وجود سرورهایی در داخل کشور است، وگرنه اجازه فعالیت نخواهد داشت. دلیل هم مشخص است؛ سوءاستفاده کشورهای دیگر از اطلاعات مخاطبان پیام‌رسان می‌تواند یک کشور را به ویرانی سوق دهد. در ابتدا ذائقه‌سنجی و بعد ذائقه‌سازی آن هم بر اساس خواسته کشور مهاجم، می‌تواند هر کشور میزبانی را تسلیم کند.

حال در کشور ما اتفاقی عجیب رخ می‌دهد؛ تلگرام بدون حضور سرورهایش یکه‌تازی می‌کند و پیام‌رسان‌های داخلی در گوشه‌ای دست و پا می‌زنند تا یک درصدی مخاطب جذب کنند. در نگاه اول شاید حضور تلگرام منفی تلقی نشود اما کافی است به فعالیت 4 سال اخیر این پیام‌رسان خارجی نگاهی انداخت؛ از محتواهای غیراخلاقی که در اختیار قشر نوجوان قرار می‌گیرد تا اخبار دروغی که یک‌طرفه به خورد مخاطب داده می شود. نتایج همین دو مورد و ذائقه‌سازی که توسط این پیام‌رسان می‌شود می‌تواند برای کشور بی‌نهایت خطرآفرین باشد.

کوتاهی در اجرای شبکه ملی اطلاعات

برای جلوگیری از این رخداد و تبدیل شدن به یک کشور مستقل در فضای مجازی و اینترنت باید بیش از گذشته به شبکه ملی اطلاعات بها داد؛ اهمیت شبکه ملی اطلاعات در حدی است که مقام معظم رهبری نیز بارها بر لزوم ایجاد شبکه ملی اطلاعات تأکید داشته‌اند و کوتاهی در این خصوص را گوشزد کرده‌اند. ایشان در بخشی از سخنانشان با بیان اینکه «فضای مجازی خیلی مهم است و آنچه از همه مهم‌تر است، مسئله شبکه ملی اطلاعات است»، تأکید کردند: «امروز فضای مجازی مخصوص ما نیست و همه دنیا با فضای مجازی درگیرند و کشورهایی که شبکه ملی اطلاعات درست کرده و فضای مجازی را به نفع خودشان و ارزش‌های موردنظر خودشان کنترل کرده‌اند، یکی دوتا نیستند. متأسفانه در زمینه شبکه ملی اطلاعات در کشور کوتاهی شده و کاری که باید انجام گیرد، انجام نگرفته است.»

آخرین خبرها از گزارش پیشرفت شبکه ملی اطلاعات

خرداد ماه امسال بود که آذری جهرمی وزیر ارتباطات در خصوص شبکه ملی اطلاعات گزارشی به نمایندگان مجلس شورای اسلامی ارائه کرد و از محقق شدن 80 درصدی این شبکه خبر داد. هر چند این خبر از سوی شورای عالی فضای مجازی تأیید نشد اما امیدها بر محقق شدن و اجرای شبکه ملی اطلاعات بیش از پیش زنده شد.

بعد از انتشار این گزارش عباس آسوشه، معاون مرکز ملی فضای مجازی در گفتگویی با اشاره به اینکه خیلی از مجموعه‌ها شبکه ملی اطلاعات را با کل فضای مجازی یکی می‌دانند، گفت: به همین دلیل وقتی شما شبکه ملی اطلاعات را نه به عنوان زیرساخت ارتباطی، بلکه به عنوان کل فضای مجازی بدانید، آن زمان کل خدمات دولت الکترونیک نیز جزئی از شبکه ملی اطلاعات می‌شود. در حالی که این خدمات روی بستر شبکه ملی اطلاعات باید ارائه شود. متأسفانه در گزارش اولیه‌ای که وزارت ارتباطات ارائه کرده است؛ گاهی دیده می‌شود که اقدامات مربوط به بحث دولت الکترونیک نیز در این گزارش وجود دارد و راجع به آن نیز بحث شده است. احتمال می‌دهیم اشتباهاتی در این زمینه صورت گرفته که باید اصلاح شود.

در روزهای گذشته نیز رضا تقی‌پور، عضو شورای عالی فضای مجازی با اشاره به ادعای مطرح شده، اظهار کرد: مرکز ملی فضای مجازی، گروهی را مسئول ارزیابی شبکه ملی اطلاعات کرد و این گروه، ادعای پیشرفت ۸۰ درصدی شبکه ملی اطلاعات را کارشناسی‌‌شده و موجه ندانست و کاستی‌هایی را مشخص کرد و رقم بسیار کمتر از ۸۰ درصد است.

احساس ضعف در شبکه ملی اطلاعات در هفته اخیر

در روزهای اخیر و اغتشاشاتی که بعد از ماجرای سهمیه‌بندی بنزین رخ داد، قطع اینترنت جهانی ضربه‌های شدیدی به کسب‌وکارهای اینترنتی داخلی زد؛ شبکه ملی اطلاعات در روزهای اخیر شاید برای اولین بار بود که به مرحله اجرا در سطح کشور رسید و همان‌گونه که مشاهده شد ضعف‌های بسیاری داشت. توفیقی اجباری در روزهای اخیر بر پیکره این شبکه، نتیجه‌ای جز عیان شدن اشکالات فراوانش نداشت.

در تعریف ساده‌تر باید گفت شبکه ملی اطلاعات نمی‌خواهد اینترنت و ارتباط جهانی را قطع کند بلکه اینترنت یکی از خدمات اصلی این شبکه است و مهم‌ترین موضوع در شبکه ملی اطلاعات، حفظ استقلال است. شبکه ملی اطلاعات مجموعه‌ای از طرح‌های اقماری ازجمله موتور جستجو، شبکه‌های اجتماعی، دولت الکترونیک، به‌روزرسانی قوانین و وضع قوانین جدید است که باید به‌طور هم‌زمان رخ دهد تا بتواند پاسخگوی نیازها باشد.

با تمامی این تفاسیر و قطع اینترنت در هفته اخیر نشان داد که شبکه ملی اطلاعات باید بیشتر از گذشته موردتوجه قرار گیرد و با برطرف شدن مشکلاتش بتواند به نیازهای افراد و مخصوصاً کسب‌وکارهای اینترنتی پاسخ مناسبی دهد.

البته نباید از نکات مثبت این شبکه چشم‌پوشی کرد؛ بعد از قطع اینترنت جهانی، شبکه ملی اطلاعات نشان داد که می‌تواند به‌طور نسبی نیازهای اساسی مردم اعم از حوزه ارتباطات، بانکداری، حمل‌ونقل و ... را پوشش دهد. شاید اساسی‌ترین مشکلی که در روزهای اخیر احساس شد عدم ارائه خدمات موتور جستجوگر با کیفیت بالا و بعضی الزامات دیگر بود که با میدان دادن به جوانان ایرانی می‌توان در فرصت کوتاهی این نواقص را حل کرد.

انتهای پیام/پ