چالش تکنیک‌های نقاشی پشت شیشه غافلگیرم کرد

به گزارش خبرنگار حوزه هنرهای تجسمی گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا، نقاشی پشت‌شیشه به عنوان یکی از سبک‌های نقاشی، در چند سال اخیر طرفداران خاص خود را در بین علاقه‌مندان هنر در ایران پیدا کرده است. نوشین طاهران‌پور فارغ‌التحصیل کارشناسی ارشد در رشته پژوهش هنر از سال 1374 به صورت حرفه‌ای تدریس و تلاش در زمینه هنری را آغاز کرده و از سال 1393 با تکنیک نقاشی پشت شیشه آشنا شده است. وی با علاقه‌ای که به سبک نقاشی پشت شیشه داشته توانسته است در مدت کمی در این رشته پیشرفت قابل ملاحظه‌ای داشته باشد.

دوازده سال تدریس در دانشگاه و هفده سال سابقه در طراحی گرافیک در کنار برگزاری کلاس های آموزشی متعدد در طول این سال‌ها بخشی از کارنامه کاری طاهران‌پور است. شرکت در نمایشگاه‌های گروهی وصل گل، طره طبیعت، قاب های شیشه‌ای، شیشه نگاره‌ها، شیشه‌های رنگی و شیشه‌های سرخ به همراه گروه «نقاشان پشت شیشه» نیز از فعالیت‌های هنری وی محسوب می‌شود.

طاهران‌پور در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری آنا از چگونگی شروع به کار در این رشته هنری و برخی معضلات پیش روی هنرمندان نقاشی می‌گوید.

آغاز فعالیت هنری

از سنین دبستان در کلاس‌های خوشنویسی انجمن خوشنویسان و کلاس‌های نقاشی و طراحی شرکت می‌کردم. با این حال در مجموع نمی‌دانستم که به کدام هنر بیشتر گرایش پیدا خواهم کرد. در آزمون ورودی دانشگاه در دو رشته نقاشی و گرافیک قبول شدم. به تشویق خانواده رشته گرافیک را انتخاب کردم، در آن سال‌ها گرافیک رشته پولسازی بود و خانواده نگران درآمد آینده من نبودند و در نتیجه من رشته گرافیک را ادامه دادم اما نقاشی همواره به عنوان یک دغدغه همیشه همراه من است.

نقاشی همواره به عنوان یک دغدغه همیشه همراه من است

سال 1393 بود که با سعید رضاخان و تکنیک نقاشی پشت شیشه آشنا شدم و برای اولین بار فهمیدم که موزه نقاشی پشت شیشه در تهران وجود دارد. با آشنایی با استاد رضاخان و دیدن آثار وی در این زمینه به تکنیک نقاشی پشت شیشه علاقه مند شدم، زیرا از دوران کودکی آموزش دیده بودم که روی بوم نقاشی بکشم و ابتدا آسترکشی و در ادامه جزئیات را بکشم تا نقاشی به اتمام برسد. وقتی متوجه شدم در نقاشی پشت شیشه از انتها به ابتدای کار می‌رسیم بسیار هیجان‌زده شدم. در این تکنیک دقیقاً همه چیز معکوس بود؛کنترل رنگ به صورت معکوس تبحر خاصی می‌خواست و از این چالش واقعاً ذوق‌زده و غافلگیر شده بودم.

هنر و تحصیلات دانشگاهی

تحصیلات دانشگاهی در رشته هنر تا اندازه‌ای در شکل گرفتن شخصیت هنری یک هنرمند مؤثر است البته خیلی از اساتید به‌نام و برجسته رشته‌های مختلف هنری، فاقد هر گونه تحصیلات آکادمیک هستند اما آثار هنری قابل تحسینی را ایجاد کرده‌اند. در هنر، بیشترین چیزی که یک فرد به آن نیاز دارد، استعداد، ذوق و سلیقه و پشتکار است. البته کتاب‌های هنری زیادی به چاپ رسیده است که علاقه‌مندان می‌توانند از این کتاب‌ها نیز استفاده کنند.

 سعید رضاخان و نقاشی پشت شیشه

زمانی که با نقاشی پشت شیشه آشنا شدم،درباره ماهیت این از سبک نقاشی تحقیق کردم. راستش نقاشی پشت آینه دیده بودم اما نحوه کشیدن و اجرای آن را نمی‌دانستم. با توضیحات آقای رضاخان و شرکت در کلاس های آموزشی ایشان در کنار تماشای برخی آثار موزه‌ها و البته مطالعه مقالاتی درباره نقاشی پشت شیشه به زیبایی‌های این سبک از نقاشی پی بردم. از سوی دیگر متوجه شدم که آقای رضا خان در عین جوانی، هنرمند با استعدادی است که مسئولانه تمام وقت خود را وقف این هنر کرده است. وی تلاش دارد تا این هنر گمنام و از یاد رفته را دوباره بازسازی کرده و به نسل جدید هنرجویان نقاشی معرفی کند. به نظر من لقب پدر معنوی نقاشی پشت شیشه برازنده ایشان هست.

نقاشی و معیشت هنرمند

برای فروش آثار هنری، همیشه باید شرایط خاصی وجود داشته باشد، ابتدا اینکه کشور در شرایط نرمالی از لحاظ اقتصادی باشد که مردم و مخاطبان دغدغه های هزینه‌های روزمره را نداشته باشند و بتوانند به سایر علایقشان نیز فکر کنند. در این صورت انگیزه خرید و آموزش این حرفه را نیز در خود احساس کنند و همچنین نهادهای دولتی و خصوصی نیز از لحاظ اقتصادی باید شرایطی داشته باشند که بتوانند از هنر و هنرمند حمایت کنند به هر حال خرید آثار نقاشی در هر سبک و تکنیکی جزو واجبات اولیه زندگی مردم نیست؛ در نتیجه ابتدا باید از لحاظ اقتصادی کشور در حد متعادلی باشد و فرهنگ‌سازی برای آشنایی مخاطب عام و مخاطب خاص با تکنیک‌ها و سبک‌های نقاشی به‌وجود بیاید تا بستر لازم برای فروش آثار هنری ایجاد شود.

در ایران، فقط تعداد محدودی مخاطب خاص نقاشی پشت شیشه را می‌شناسند و در نتیجه فروش قابل توجهی ندارد. چنانچه هنرمند فقط بر روی نقاشی پشت شیشه تمرکز داشته باشد از لحاظ اقتصادی تأمین نخواهد شد.

در ایران، تعداد محدودی مخاطب خاص نقاشی پشت شیشه را می‌شناسند

ایجاد انجمن‌ها نوعی دلگرمی برای نقاشان پشت شیشه ایجاد می‌کند به شرطی که افرادی که انجمن‌ها را تأسیس می‌کنند هدفمند باشند و به وعده‌هایی که ابتدا می‌دهند پایبند باشند و به هیچ وجه غرض‌ورزانه با سایر هنرمندان برخورد نکنند و بصورت یک حامی واقعی فعالیت کنند.

راهکار بهبود وضعیت نقاشی پشت شیشه 

اکثر آثاری که با تکنیک نقاشی پشت شیشه کشیده می‌شوند، کپی از یک هنرمند یا اثر خاص قدیمی است. این به معنای مرگ هنرمند است چرا که در این صورت هنرمند در یک سیکل معیوب در حال دور زدن خودش و کپی کاری از آثار قدما خواهد بود. هنرمندان باید موضوع و تکنیک های جدید خود را داشته باشند نه اینکه همیشه در حال تکرار باشند. برای مثال یکی از کارهایی که نگارگران و نقاشان پشت شیشه انجام می‌دهند استفاده از گل‌های شاه عباسی و نقوش هندسی است. تعدادی از این آثار از لحاظ شباهت دقیقاً مانند یکدیگر هستند و این در هنر نقاشی پشت شیشه کار جالبی نیست. اگر هنرمند می‌خواهد الگوبرداری کند، نقوش هندسی در آثار و ابنیه تاریخی ما در دوران مختلف، بسیار متنوع‌اند؛ در حالی که همه در حال تکرار یک نوع هندسه نقوش هستند. اینها به مرور زمان هنرمندان جوان را دلزده می‌کند.

 افراد دیگری هم فکر می‌کنند نقاشی پشت شیشه کپی برداری محض است. بهتر است اساتید بعد از آموزش تکنیک و کپی از کار بزرگان، انگیزه نوآوری و خلاقیت را در هنرجویان جوان ایجاد کنند تا این هنر متنوع‌تر شود. وقتی این هنر متنوع شود سفارشات گوناگونی به هنرمندان تکنیک نقاشی پشت شیشه خواهند داد و در نهایت رونق اقتصادی در این خصوص ایجاد می‌شود.

اهمیت آمادگی روحی هنرمند

همانند سایر هنرهای دیگر باید هنرمند از لحاظ روحی روانی آمادگی خلق اثر را داشته باشد، بعضی از هنرمندان با شنیدن موسیقی مورد علاقه خویش یا حتی مدیتیشن قبل از شروع کار این موقعیت را ایجاد می‌کنند. خود من در ابتدا مثل هر کار و فعالیت هنری دیگر، اتود می‌زنم شاید اتودهای اولیه فقط ذهنی باشند اما در اولین فرصت آنها را بر روی کاغذ ثبت می‌کنم. پس از بازبینی اتودها، بررسی می‌کنم که چه تکنیکی با موضوع انتخابی من هماهنگی دارد و پس از آن اتود خود را به پشت شیشه منتقل کرده و بصورت برعکس از جزئیات به کلیات با لایه های متعدد نقاشی را به اتمام می‌رسانم.

گاهی وقت‌ها برای تثبیت جزئیات باید چند روزی از رنگ‌های اولیه بگذرد تا کاملاً رنگ‌ها بر روی شیشه خشک شوند تا کار تمیز و دقیق اجرا شود به همین دلیل ممکن است برای ایجاد یک اثر هنری روزهای متمادی طول بکشد تا به اتمام برسد.

در انتخاب سبک تابع قاعده نیستم

شیشه در واقع نوعی بوم یا کاغذ است و اجرای یک اثر مراحل خاص خودش را دارد که حتما موقع نقاشی کشیدن باید رعایت شود که آن اثر، نقاشی پشت شیشه شود اما در انتخاب سبک (مکتب) و موضوع دلیلی ندارد فقط مانند موضوعات و مکتب نقاشی های قهوه‌خانه، سقاخانه و یا هندسه نقوش باشد، ممکن است هنرمند بخواهد با تکنیک نقاشی پشت شیشه یک اثر سورئال یا یک اثر با سبک کوبیسم و یا آبستره بکشد. چه مانعی دارد. روحیه هنرمند، او را وادار می‌کند که موضوع و سبک را با روحیاتش یکسان کند اما موقع اجرا همانند قدما، لایه‌لایه و از جزئیات به کلیات در پشت شیشه اثر باید خلق شود.

ما فقط در فرمول های هندسه و ریاضی یکسری بایدها و قانونهای اثبات شده داریم و هنر نقاشی به حدی سیال و روان هست که قانونی اجباری برای انتخاب موضوع، انتخاب مکتب (سبک) نداریم و فقط برای اینکه بتوانیم بصورت تکنیک پشت شیشه اجرا کنیم باید قوانین را رعایت کنیم.

مخاطبان نقاشی پشت شیشه

به دلیل گروهی بودن نمایشگاه و تنوع موضوعات، مخاطب به یک گروه سنی یا اجتماعی محدود نمیشود، زیرا نقاشی پشت شیشه در حال احیای مجدد و نمایش و شناسایی به مردم است. حال تعدادی مخاطب خاص در میان علاقه‌مندان، حامیان، نقاشان پشت شیشه و سایر هنرمندان وجود دارد و یکسری مخاطبان عام که شامل سایر بازدیدکنندگان هستند که تازه با تکنیک و نوع نقاشی پشت شیشه آشنا می‌شوند.آن‌ها از نمایشگاه‌ها بازدید می‌کنند و جالب اینکه هنرمندان علاقه‌مند به هنر پشت شیشه از شهرهای دیگر نیز با گروه نقاشان پشت شیشه همکاری کرده و آنها نیز آثارشان را در گروه قرار می‌دهند و حتی زمینه برگزاری نمایشگاه‌های متعدد در شهرهای مختلف کشور را برایمان ایجاد کرده‌اند.

نقاشی پشت شیشه در حال احیای مجدد و نمایش و شناسایی به مردم است

برنامه آینده گروه نقاشان پشت‌شیشه

کارهای زیادی در این زمینه توسط گروه نقاشان پشت‌شیشه ایران انجام شده است که با توجه به شرایط فعلی کشور ممکن است کمی با تأخیر انجام پذیرد البته اخبار نمایشگاه‌های خارج از کشور هم بزودی اعلام خواهد شد و گروه نقاشان پشت شیشه به سرپرستی سعید رضاخان سال 1398 را سال بی‌نظیری با همراهی پیشکسوتان و حامیان این هنر، پیشرو دارد.

انتهای پیام/4072/4104/