کرسی آزاداندیشی بازخوانی نظام علمی و آموزشی در ایران برگزار شد

به گزارش خبرنگار حوزه اندیشه و کرسی‌های آزاداندیشی گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، اخیراً به همت پژوهشکده مطالعات اجتماعی و انقلاب اسلامی کرسی مناظره با عنوان بازخوانی نظام آموزشی در ایران، اهداف و خاستگاه‌ها بین موسی اکرمی استاد فلسفه دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات و قنداقی دبیر کمیتهٔ فرادستگاهی کرسی‌های نظریه‌پردازی با مدیریت سیدحاتم مهدوی‌نور عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی در سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی برگزار شد.

پرسش‌های مناظره بازخوانی نظام آموزشی ایران، موضوعاتی همچون «نظام علمی آموزشی جدید در چه فضایی شکل گرفته است؟» «اهداف اصلی نظام علمی آموزشی کشور چه بوده است؟» «نظام علمی آموزشی کشور تا چه حد در رسیدن به اهداف خود موفق بوده است؟» و «اگر موفق نبوده است دلایل آن چیست؟» بود.

همچنین مواردی نظیر «نظام علمی آموزشی کشور تا چه حد در رفع نیازهای جامعه موفق بوده است و اگر موفق نبوده است دلایل آن چیست؟» و «مهم‌ترین نقاط قوت و ضعف نظام علمی آموزشی کشور چیست؟» نیز به عنوان سؤال مطرح شد.

مناظره با پرسش از قنداقی آغاز شد. وی در پاسخ به پرسش نظام علمی آموزشی جدید در چه فضایی شکل گرفته است، بیان کرد: برای پاسخ به این پرسش لازم است به شکل‌گیری دولت مدرن پرداخته شود. غربی‌ها خود را به عنوان دولت مرکزی و سایر کشورها را به عنوان حاشیه‌ای و پیرامونی تعریف کردند. ویژگی دولت‌های مرکزی خودمرکزبینی یا به عبارت دیگر خودبرتربینی است و در نتیجه می‌خواهند دولت‌های دیگر در راستای منافع آنان فعالیت کنند.

وی ادامه داد: نظام علمی آموزشی جدید در چنین فضایی که ذکر شد، شکل گرفت و ویژگی‌هایی مانند مصرف‌کننده بودن، وابسته بودن، تقلیل‌گرا بودن را داشت و دنبال‌کننده اهداف دولت مرکزی بود.

اکرمی در ادامه مناظره در پاسخ به قنداقی اظهار کرد که دیدگاه بدبینانه‌داشتن به شکل‌گیری آموزش عالی در ایران صحیح نیست و افزود: دانشگاه جندی‌شاپور اولین دانشگاه جهان به معنای امروزی آن است که در زمان انوشیروان تأسیس شد و ثبت جهانی شده است. نظامیه‌ها در دوران اسلامی آموزش دینی را به عهده داشتند؛ علت شکل‌گیری آموزش عالی به شکل کنونی شکست ایران در زمان قاجار از روسیه بود.

وی خاطرنشان کرد: عباس‌میرزا علت شکست‌های ایران را مسلط نبودن به دانش امروزی می‌دانست و افرادی را برای یادگیری علوم جدید به غرب فرستاد. تلاش برای کسب دانش جدید در کشور ادامه یافت و منجر به تأسیس دارالفنون شد. میرزا حسن رشدیه مدارس ابتدایی را تأسیس کرد و شوکت‌الملوک دبیرستان را بنا نهاد. دانشگاه در چنین فضایی که نیاز به علم جدید بود، تأسیس شد و خدمات زیادی به کشور کرده است.

در نقد صحبت‌های اکرمی، قنداقی تصریح کرد: غرب، علم را در انحصار خود دارد و اجازه پیشرفت به کشورهای پیرامونی نمی‌دهد. علوم را می‌توان به علوم معطوف به هدایت، علوم معطوف به ابزار و علوم معطوف به روش تقسیم کرد و علوم معطوف به هدایت در انحصار آنان است. از نشانه‌های این که محصولات دانشگاه برای دولت‌های مرکزی است این مورد است است که ۷۰ درصد مقالات آی‌اس‌آی معطوف به نیازهای کشور نیست و ۹۳ درصد مقالات در حوزه علوم اجتماعی فاقد ارزش است و عملاً تولید علمی صورت نمی‌گیرد. علت چیست؟

در ادامه مناظره اکرمی ضمن تأیید آمار تولید علم که قنداقی ارائه کرد، چندین عامل نظیر را از عوامل عدم تولید علم برشمردند. وی اشاره کرد که ساختارهای آموزشی و ارتقای اعضای هیئت علمی آنان را به سمت نوشتن مقاله‌های بی‌کیفیت سوق می‌دهد و فضای بسته‌ای که وجود دارد اجازهٔ کار در حوزه‌های علمی را نمی‌دهد.

وی ادامه داد: مسئولان آموزش عالی خواهان تولید علم در زمینه‌های خاص هستند و ارتباط مناسب با مجامع علمی وجود ندارد و اعضای هیئت علمی و پژوهشگران در مرز دانش حرکت نمی‌کنند و کمیت‌گرایی و شعارزدگی بر محیط علمی حاکم شده است و افراد برای تولید علم تربیت نشده‌اند.

قنداقی در پاسخ بیان کرد که می‌توان رویکردهای تعلیمی، تقلیدی، ترویجی و تولیدی در مواجهه با علم داشت. نظام‌های وابسته سه رویکرد تعلیمی، تقلیدی و ترویجی دارد و آنان اجازهٔ ورود کشورهای پیرامونی به بعضی رشته‌ها را نمی‌دهند.

با توجه به این که همه پرسش‌ها پاسخ داده نشدند مقرر شد جلسات مناظره ادامه یابد.

انتهای پیام/4113/ 4007/