پایه‌های فکری جمهوری اسلامی توسط امام خمینی(ره) مطرح شد

به گزارش خبرنگار حوزه اندیشه و کرسی‌های آزاد اندیشی گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، علیرضا شجاعی‌زند در نشست چالش‌های انقلاب اسلامی در دهه پنجم با محور جمهوریت که در سالن حکمت پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد، گفت: باید بین دو تفکری که انقلاب اسلامی را بازگشت به گذشته و سنت‌ها می‌داند یا سرعت و عمق بخشیدن به مدرن شدن، تفاوت قائل شد.

وی افزود: بعضی‌ از متفکرین غربی هم در پاسخ به این سؤالات به انقلاب اسلامی توجه کردند که میشل فوکو از جمله این اندیشمندان بود که بازخوانی دیدگاه‌های این اندیشمندان جالب توجه است.

این استاد دانشگاه ادامه داد: جمهوری اسلامی یک ترکیب برای موازنه مثبت و شعاری برای اتحاد مبارزان علیه رژیم شاه نبود بلکه پایه فکری مستقلی دارد که توسط امام خمینی طرح شد.

شجاعی‌زند با اشاره به ریشه‌های مفهوم جمهوری اسلامی در دیدگاه‌های امام خمینی(ره) بیان کرد: شعار نه شرقی و نه غربی مفهومی است که مرزبندی جمهوری اسلامی ایران را با دیدگاه‌های مرسوم به جمهوریت بر هم زد.

وی ادامه داد: جمهوری اسلامی ریشه در آموزه‌های اسلامی دارد و ارتباط و ترکیب آموزه‌های اسلام با مفهوم جمهوری اسلامی می‌تواند آشکار کند که جمهوری اسلامی یک مفهوم برگرفته از غرب و مدرنیسم نیست.

این استاد دانشگاه اظهار کرد: بعضی از صاحب‌نظران بیان می‌کنند که جمهوری اسلامی به‌هم‌آوردن سنت و مدرنیسم بود و تجربه انقلاب در ایران یک تجربه مدرن است که در بستر سنت شکل گرفت اما این تعریف دارای دو اشکال اساسی بود.

شجاعی زند تصریح کرد: قرار دادن دین و سنت در مقابل همدیگر یک اشتباه است چون دین و سنت را به گذشته وصل می‌کنیم اما دین یک امر ایستا در گذشته نیست. هرچند در طول تاریخ ادیان مختلفی ظهور کرده و وجود داشته‌اند اما دین در گذشته متوقف نشده است.

این استاد دانشگاه افزود: اشکال دیگر بر تحلیل یادشده این است که جمهوریت را پدیده‌ای مدرن قلمداد می‌کنند اما جمهوریت و دموکراسی یک پدیده مدرن نیست، هرچند در ادوار تاریخ، تفکر غالب نبود ولی جمهوریت در دیدگاه افلاطون نیز بیان شده است. پس می‌توان گفت که جمهوریت پیش از بحث مدرنیسم به وجود آمده است.

شجاعی‌زند اعلام کرد: اگر به این سؤال پاسخ دهیم که جمهوریت در انقلاب اسلامی چگونه و توسط چه کسی وارد شد، باید پاسخ دهیم که امام خمینی(ره) اولین کسی بود که برای رژیم پهلوی یک بدیل و جایگزین جدید معرفی کرد.

وی ادامه داد: معمولاً در انقلاب‌ها فلسفه سیاسی حاکم زیر سؤال رفته و فلسفه بدیل جایگزین آن می‌شود. در تاریخ انقلاب اسلامی نیز نهضت آزادی به‌دنبال ارائه مدل جدیدی از حکومت نبوده و صرفاً به محدود کردن اختیارات شاه در قالب سلطنت مشروطه بسنده می‌کرد. حتی جریان‌های مارکسیست هم تنها به‌دنبال ساقط کردن رژیم شاه بودند و تصوری جدید و جایگزین برای حکومت پس از شاه نداشتند. شاید در نظر آنها تنها ایده متروپل که در شوروی حاکم بود، وجود داشت.

این استاد دانشگاه اشاره کرد: ایده امام خمینی(ره) در طرح جمهوری اسلامی، عقبه‌های دینی دارد و یک ترکیب جدید برای راضی کردن نیروهای مختلف انقلابی نبود. از منظر امام(ره) اصل بر اسلام بود و جمهوری را شکل می‌دانستند.

شجاعی‌زند گفت: اینکه بگوییم در صورت ادامه حضور امام خمینی(ره) پس از جنگ شاهد گسترش جمهوریت یا غلبه جمهوریت بر اسلامیت بودیم امر درستی نیست چرا که مفهوم جمهوری اسلامی ریشه در اصول مستحکمی داشت و توسط مقام معظم رهبری ادامه پیدا کرد.

وی در پایان سخنان خود تأکید کرد: در سال‌های پس از رهبری امام خمینی(ره)، مقام معظم رهبری بر همان راستا توانستند جمهوریت و اسلامیت را به‌درستی در کشور گسترش دهند.

انتهای پیام/4107/4115/پ