سرگردانی هنرستان اصفهان بین ارشاد و آموزش و پرورش

به گزارش خبرنگار حوزه آموزش‌وپرورش گروه اجتماعی خبرگزاری آنا، هنرستان هنرهای زیبای اصفهان که روزگاری مهد آموزش هنرهای اسلامی و ایرانی بود در سایه بی‌توجهی وزارت آموزش‌وپرورش و وزارت فرهنگ و ارشاد در حصار رشته‌های هنرهای مدرن محصورشده است.

این هنرستان که ۸۱ سال است که بار پرورش هنرمندان به نام ایرانی را به دوش می‌کشید امروز به هنرستانی با رشته‌های مدرن هنری تبدیل‌شده و انیمیشن و موسیقی و پویانمایی با سیستم‌های کامپیوتری جای رنگ و بوم و نقش گرفته است و افتخاراتی که در پشت نام این هنرستان وجود داشت درگذر زمان رو به فراموشی می‌رود.

روزگاری این هنرستان محل آموزش رشته‌های هنری و صنایع‌دستی بوده و استادان برجسته‌ای از دل این هنرستان به جامعه هنر معرفی می‌شدند اما دیگر نه از نام‌های بزرگی مانند محمود فرشچیان، امیر هوشنگ جزی‌زاده، احمد جزینی، محمد خلیلی گلریز در این هنرستان خبری هست و نه انتظاری برای ظهور هنرمندان بزرگ می‌رود.

از سال ۱۳۱۵ هنرستان هنرهای زیبای اصفهان کار خود را آغاز و ۱۵ دانش‌آموز در رشته‌های فلزکاری و درودگری برای اولین بار در این هنرستان شروع به تحصیل کردند، اما کم‌کم با توجه به وجود علاقه‌مندی دانش‌آموزان و تقاضا برای سایر رشته‌های هنری نقاشی، نگارگری، تذهیب، زری‌بافی، منبت‌کاری، قلم‌زنی و خاتم‌کاری، مجسمه‌سازی، طراحی فرش نیز به رشته‌های این هنرستان اضافه شد.

این اتفاق مبارک سبب شد هنرمندان بنامی از دل این هنرستان رشد و پرورش پیدا کنند و نام این مدرسه به‌عنوان یکی از آثار ملی کشور به ثبت رسید.

اما گذر زمان تمام ابهت این مدرسه را از بین برده و امروزه اثری از بوی رنگ و بوم و نقاشی در این هنرستان ۸ هزارمتری دیده نمی‌شود و هنرهای مدرن به دل این هنرستان رسوخ پیداکرده و فرش و مینیاتور و تذهیب در سایه غفلت آموزش‌وپرورش و بی‌توجهی وزارت ارشاد از دل این هنرستان رخت بربسته است.

کارگاه‌هایی که از بین رفته‌اند

در داخل این هنرستان و در گوشه گوشه آن کارگاه‌هایی برای هر هنر وجود داشت که دانش‌آموزان در کنار اساتید بنام این رشته‌ها هنرها را می‌آموختند؛ اما با تغییر سیستم آموزشی و اعمال آن در این مدرسه این کارگاه‌ها رنگ و بوی خود را از دست‌ داده‌اند و اثری از هنرهای سنتی و ایرانی که روزگاری در همه جای اصفهان برای خودش ارج‌ و قربی داشت، دیده نمی‌شود؛ گذر زمان این کارگاه‌ها را از بین برده است؛ هرچند مسئولان این مدرسه درصدد احیای این کارگاه‌ها هستند اما این کار نیاز به بودجه دارد که هیچ سازمان و ارگانی هزینه و انرژی برای حل آن نگذاشته است.

چه بلایی سر رشته‌های هنرستان هنرهای زیبای اصفهان آمده است

یکی از مسئولان این مدرسه به خبرنگار آنا گفت: در حوزه هنرهای سنتی سازمان میراث فرهنگی ورود پیداکرده است. با تغییر نظام آموزش‌وپرورش به‌نظام جدید برخی از رشته‌های هنری از سرفصل نظام آموزشی هنرستان‌ها حذف شد که این هنرستان از تغییرات این رشته‌ها مصون نماند و رنگ و بوی رشته‌های این هنرستان را از سنتی به مدرن تغییر داد.

این مقام مسئول در ادامه افزود: مشکل این هنرستان عدم تأمین اعتبارات و پشتوانه مالی است و درصورتی‌که بودجه‌های احیای این مدرسه تأمین شود می‌توان امید داشت که بتوان کارهایی را در راستای احیای هنرهای سنتی انجام داد.

وی در ادامه افزود: موزه هنرستان هنرهای زیبای اصفهان گنجینه‌ای از آثار هنرمندان به نام در رشته‌های مینیاتور و تذهیب و خاتم‌کاری و میناکاری را در خود جای‌داده است و امروزه آثار موزه این مدرسه به دلیل عدم امکان مرمت و نگهداری در حال نابودی است؛ زیرا برخی از این فرش‌ها و تابلوهای نفیس به دلیل کمبود جا در مخزن نگهداری می‌شوند و شرایط بد مکانی سبب شده که این آثار فاخر دستخوش تغییر و در معرض نابودی قرار گیرند. این آثار از سال ۱۳۱۵ تا سال ۱۳۵۷ تولیدشده‌اند و در حال حاضر نگران از بین رفتن آن‌ها هستیم.

وی به فرش‌هایی که در این موزه نگهداری می‌شود، اشاره‌کرده و افزود: نگهداری این فرش‌های نفیس که کار هنرمندان به نام اصفهانی است بودجه می‌خواهد که در صورت عدم تأمین آن باید شاهد نابودی تدریجی این آثار فاخر باشیم.

این مسئول در مدرسه هنرهای زیبای اصفهان با اشاره به اینکه هنر از رشته‌های صنایع‌دستی که در این مدرسه آموزش داده می‌شد حذف‌شده است گفت: تنها رشته‌ای که از هنرهای سنتی در این هنرستان به‌جامانده است رشته بافت فرش است که درواقع رشته فنی است و طراحی فرش نیز از لیست رشته‌های این هنرستان خارج‌شده است.

در نابودی رشته های هنری هم آموزش و پرورش و هم ارشاد مقصرند

نسترن عکاشه مدیر موزه هنرستان هنرهای زیبای اصفهان در گفتگو با آنا نیز گفت: در از بین رفتن رشته‌های صنایع‌دستی در هنرستان هنرهای زیبای اصفهان هم آموزش‌وپرورش مقصر است و هم وزارت فرهنگ و ارشاد کوتاهی کرده است. بیش از این رشته‌های هنری به‌ صورت کلاسیک در این هنرستان تدریس می‌شد. شرح درس‌ها هم مشخص بود و هنرجویان بر اساس علاقه در این رشته‌ها شرکت می‌کردند؛ اما اواسط دهه هفتاد بود که نظام آموزشی تغییر و به‌ نظام جدید تبدیل شد و همین مسئله رشته‌های هنرستان هنرهای زیبا را دستخوش تغییر قرارداد.

وی در ادامه اظهار کرد: با تغییر نظام آموزشی در برنامه هنرستان‌ها دخل و تصرف ایجاد شد و هنرستان هنرهای زیبا که زمانی استقلال داشت و شرح دروسش را به‌عنوان نمونه به هنرستان‌های دیگر می‌داد به‌عنوان زیرمجموعه آموزش‌وپرورش قرار گرفت. در این مقطع فرهنگ و ارشاد نیز کوتاهی کرد و همتی به خرج نداد که هنرستان را از تابعیت آموزش‌وپرورش خارج کند. درواقع نظامی که پیش‌ازاین حاکم بود برعکس شد و هنرستان زیرمجموعه آموزش‌وپرورش شد.

عکاشه در ادامه تصریح کرد: این تغییرات باعث شد شرح دروس تغییر کند. به‌طور مثال مینیاتور، فرش و صنایع چوب که هرکدام به‌صورت رشته مستقل آموزش داده می‌شدند با تغییرات نظام آموزشی، در یک‌رشته تجمیع و به نام صنایع‌دستی ارائه شد. درواقع گریزی بود به چند رشته هنری این‌ها در کنار هم باعث شد تخصص رفته‌رفته کم‌رنگ شود.

مدیر موزه هنرستان هنرهای زیبای اصفهان در ادامه تأکید کرد: تا سال گذشته نیز رشته صنایع‌دستی در این هنرستان ارائه می‌شد اما متأسفانه باز تغییرات اعمال و رشته صنایع‌دستی مختص بافت فرش و گلیم و جاجیم شد که باید گفت این رشته به‌تنهایی برای جوان‌ها خصوصاً پسرها هیچ جذابیتی ندارد.

وی با اشاره به اینکه تلاش کردیم دانش‌آموزانی که ازنظر تحصیلی موفق بودند را جذب کنیم ادامه داد: تلاش کردیم کارگاه‌های صنایع‌دستی به‌صورت کامل حذف نشود؛ اما بااین‌حال این چیزی نیست که هنرستان هنرهای زیبا را که در اوج قرار داشت را در جایگاه خود نگه دارد.

عکاشه افزود: سال گذشته نیز جلساتی با حضور استاندار، استاد فرشچیان و سایر مسئولان استانی برگزار شد و صحبت‌هایی در مورد حفظ این آثار صورت گرفت اما تا به اینجا هنوز نتیجه‌ای از این جلسات حاصل نشده است.

مدیر موزه هنرستان هنرهای زیبای اصفهان ادامه داد: بحث کمیت در حال حاضر در این دبیرستان اهمیت دارد اما این موضوع نیز باید بررسی شود درواقع مهم نیست که چه تعداد دانش‌آموز در این کلاس‌ها درس بخوانند. ما همیشه در کلاس‌های تخصصی بین چهار تا هفت دانش‌آموز بیشتر نداشتیم. دانش‌آموزان دروس عمومی را در یک کلاس می‌گذراندند و دروس تخصصی را در کارگاه‌ها دنبال می‌کردند. به این روش توانمندی افراد بیشتر می‌شد و ملاک عمل میزان قدرت دانش‌آموز در ارائه کارهای هنری بود. اساتید خوبی نیز داشتیم و این اساتید با فراق خاطر نقاط ضعف را شناسایی می‌کردند و با دنبال کردن آن تلاش می‌کردند، هنرمندان خوبی به جامعه تحویل دهند. اما به دلیل تغییر و تحولات پیش‌آمده از حضور بسیاری از این اساتید محروم ماندیم.

عکاشه اضافه کرد: با ریشه‌یابی از این مسائل باید بگوییم این مشکلات قابل‌حل است و می‌توان هنرستان هنرهای زیبا را به‌روزهای اوجش برگردانیم.

می‌توان رشته‌های هنرهای سنتی را احیا کرد

وی با اشاره به اینکه دوباره می‌توان این رشته‌ها را احیا کرد ادامه داد:آموزش‌وپرورش نیز در این میان می‌تواند شرح دروس را از وزارت فرهنگ و ارشاد بگیرد و این موضوع پیچیده‌ای نیست و تنها نیاز به همراهی و همکاری بین دو وزارت خانه آموزش‌وپرورش و فرهنگ و ارشاد دارد.

این مقام مسئول در ادامه افزود: فرهنگ و ارشاد وظیفه اصلی‌اش تعلیم نیست اما از روزهای نخست تأسیس این هنرستان زیرمجموعه وزارت ارشاد بوده است. هدف اصلی این بود که این هنرستان برای دیگر مراکز هنری الگو شود اما با تغییرات نظام آموزشی هدف تغییر کرد و در حال حاضر شرایط با پیش‌بینی‌ها و چشم‌اندازهای صورت گرفته فاصله بسیاری گرفته است.

وی با اشاره به اینکه هر کاری همت می‌خواهد و نباید مشکلات را بر دوش نبود امکانات بیندازیم گفت: نباید به بهانه نبود امکانات دست روی دست گذاشت و کاری انجام نداد. به‌طور مثال برای موزه باوجود عدم تأمین بودجه تلاش کردیم به وضعیت آثار موزه رسیدگی کنیم البته اگر حمایت مالی می‌شد مسلماً کار بهتری صورت می‌گرفت اما به جرأت می‌توان گفت جدای از هزینه‌های مالی وارد گود شدیم و تلاش می‌کنیم آثار فاخر موزه را حفظ کنیم.

هنرستان سرگردان بین وزارت ارشاد و وزارت آموزش‌وپرورش

هنرستان هنرهای زیبای اصفهان زیر نظر وزارت آموزش‌وپرورش و وزارت ارشاد اداره می‌شود اما برنامه‌های درسی این هنرستان باید با آموزش‌وپرورش هماهنگ باشد و حذف رشته‌های صنایع‌دستی از سرفصل رشته‌های آموزش‌وپرورش این هنرستان را رو به افول کشانده است و باید اتفاق جدیدی رخ دهد تا این هنرستان به‌روزهای اوج خودش برگردد.

هرچند به نظر می‌رسد قسمتی از حذف رشته‌های هنری به واقعیت جامعه و عدم توجه دانش آموزان به صنایع‌دستی برمی‌گردد اما بخش دیگر از بین رفتن این هنرهای سنتی و ایرانی به‌نظام آموزشی و عدم پیش‌بینی این رشته‌ها در میان رشته‌های موردنیاز نظام آموزشی برمی‌گردد.

عدم هماهنگی و توجه وزارت ارشاد و وزارت آموزش‌وپرورش نیز موضوع دیگری است که رشته‌های هنری را به انزوا کشانده است. این در حالی است که همین چند وقت پیش دانشگاه آزاد با تأسیس دانشگاه استاد فرشچیان نشان داد که می‌توان باهمت و تلاش هنرهای اسلامی و ایرانی را احیا کرد.

 الگوپذیری از کاری که دانشگاه آزاد در بی‌توجهی سازمان میراث فرهنگی برای تأسیس دانشگاه استاد فرشچیان انجام داد می‌تواند راه نجاتی برای این هنرستان باشد.

انتهای پیام/4087/4076