سقوط عراق از ارتفاعات مهران در والفجر 3

به گزارش خبرنگار حماسه و مقاومت خبرگزاری آنا، قبل از آنکه کوس جنگ بین کشورهای عراق و ایران زده شود، بوی باروت و طعم خون برای مردم مهران رنگ رو پیدا کرده بود. خمپاره‌ها و گلوله‌های توپخانه دشمن بعثی خاک مهران را شخم می‌زد و ایران را کم کم آماده روزهایی می‌کرد که آتش و خون با یکدیگر می‌آمیختند.

در حالی که تقویم تاریخ فروردین 59 را نشان می‌داد، مهران و روستاهای اطرافش با 176 هزار نفر جمعیت میزبان اولین تیرها و ترکش‌های 8 سال جنگ نابرابر شد.

در اردیبهشت‌ماه همان سال میزان حملات به مهران به حدی رسید که کم کم جمعیت ساکن در این شهر به کوچ اجباری تن دادند و شهر حالتی جنگ‌زده به خود گرفت. با افزایش تحرکات و حجم آتش دشمن در این بخش کم کم نیروهای ارتش وضعیت را بحرانی دیدند و به همین منظور تیپ اسلام‌آباد به منطقه اعزام شد.

با اعزام این تیپ به منطقه و رویارویی آنان با دشمن حجم آتش بر روی شهر مهران و روستاهای اطرافش کاهش یافت و با گذر زمان جمعیت کوچ کرده، به شهر و روستاهای خود بازگشتند.

با پایان مأموریت تیپ اسلام‌آباد در مهران، تیپ 84 خرم‌آباد جایگزین آن در منطقه شد. این جا‌به‌جایی نیرو مصادف شد با وسوسه دوباره عراق برای تهاجم به مهران به همین دلیل حجم آتش بر روی مهران افزایش یافت و درگیری‌های نسبتاً شدیدی بین طرف‌های ایرانی و عراقی شکل گرفت.

کار به همین جا خلاصه نشد و طرف عراقی تحرکات جدیدی را در تاریخ 20 شهریور در دستور کار قرار داد. آنان با این تحرکات به دنبال تصرف ارتفاعات «میمک» بودند. از آنجایی که نیروهای ایرانی مستقر در مهران از توانایی لازم برای دفاع از منطقه برخوردار نبودند، «میمک» به دست نیروهای عراقی افتاد و حجم آتش بر شهر مهران نسبت به روزهای قبل به صورت چشمگیری افزایش یافت.

در حالی که در جبهه جنوب نیروهای بعث عراق در حال آماده‌باش قرار داشتند، مهران در 29 شهریورماه به توسط ستونی از نیروهای نظامی دشمن مورد هجوم قرار گرفت و صدای نفس‌های نیروهای عراقی در «زرباطیه»، «پاسگاه دراجی» و ارتفاعات 303 در بیخ گوش مهران حس شد. پس از گذشت دو روز از استقرار این نیروها در اطراف مهران یعنی در تاریخ 31 شهریور 1359 این شهر مورد هجوم همه‌جانبه نیروهای عراقی قرار گرفت و نهایتاً در تاریخ 12 مهر همان سال با سقوط ارتفاعات شمالی (کوه گچ، زالو آباد، کولک، زیل) و ارتفاعات جنوبی (قلاویزان، حمرین) و ارتفاعات شرقی (چکه موسی، چکه قمر، گره بور) پس از چند ماه درگیری پراکنده این شهر به تصرف نیروهای بعثی عراق درآمد.

این شهر در طول جنگ تحمیلی چهار بار بین نیروهای عراقی و ایرانی دست به دست شد تا تنها شهری از ایران باشد که چندین بار به تصرف درآمده است. این شهر و دشت‌های اطرافش از لحاظ استراتژیک دارای اهمیت بسزایی بود و عمق استراتژیک آن باعث می‌شد تا عراق نتواند به راحتی دل از آن بکند.

اما آزادسازی خرمشهر در تاریخ سوم خرداد 1361 معادلات موجود در مهران را بهم زد و عراق را مجبور به عقب‌نشینی از مهران و استقرار نیروهایش در ارتفاعات شمالی و جنوبی این شهر در خاک ایران کرد.

این عقب‌نشینی هر چند از نظر استراتژیک برای ایران بسیار حائز اهمیت بود، اما استقرار نیروهای عراق در ارتفاعات مشرف به شهر مهران باعث شده بود تا این شهر به منوال روزهای قبل از تصرف، زیر دید و آتش سنگین دشمن باشد. عراقی‌ها با استقرار 9 تیپ پیاده، 2 تیپ زرهی، تیپ 4 گارد مرزی، تیپ 4 پیاده کوهستانی، 4 تیپ کماندو، یک گردان مکانیزه، یک گردان تانک، یک گردان موشک ضدتانک، سه گردان توپخانه و آتشبار خمپاره 120 به دنبال حفظ موقعیت و زیر آتش قرار دادن مهران بودند، اما این موضوع برای سپاه اسلام قابل پذیرش نبود؛ بر همین اساس طرح‌ریزی لازم به منظور اجرای عملیات والفجر سه در دستور کار قرار گرفت.

در این عملیات اهدافی همچون آزادسازی شهر مهران از زیر دید و تیر دشمن؛ ایجاد سهولت در برقراری ارتباط شهرهای دهلران ـ مهران و نیز ایلام ـ مهران و نهایتاً تحمیل خطوط پدافند به دشمن و کشاندن او از ارتفاعات به دشت مد نظر قرار گرفت.

برای تحقق این اهداف فرماندهی عملیات به قرارگاه نجف اشرف سپرده شد. بر همین اساس ترکیبی از نیروهای سپاه و ارتش شکل گرفت و لشکر 41 ثارالله با استعداد 6 گردان، لشکر 5 نصر با استعداد 7 گردان پیاده، لشکر 27 محمد رسول الله (ص) با استعداد یک گردان پیاده، لشکر 17 علی ابن ابیطالب (ع) با استعداد 3 گردان پیاده، تیپ مستقل 21 امام رضا (ع) با استعداد 5 گردان پیاده، تیپ مستقل 11 امیرالمؤمنین (ع) با استعداد 2 گردان پیاده، تیپ مستقل 5 رمضان با استعداد یک گردان تانک و یک گردان مکانیزه و نهایتاً حضور چهار آتشبار از سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و تیپ 4 زرهی از لشکر 21 حمزه، تیپ 40 سراب (پیاده)، تیپ 84 خرم‌آباد با استعداد دو گروهان پیاده و یک گروهان تانک و نهایتاً 9 آتشبار از ارتش جمهوری اسلامی ایران مامور به اجرای این عملیات شدند.

بر اساس پیش‌بینی‌های صورت گرفته عملیات در سه محور زالوآب و نمه کلان بو، دشت مهران و قلاویزان می‌بایست به مرحله اجرا در می‌آمد.

با دستور فرماندهی عملیات والفجر 3، با قرار گرفتن عقربه‌های ساعت بر روی عدد یازده شب در هفتمین روز مرداد 62 عملیات با رمز «یا الله» آغاز شد.

این عملیات تا تاریخ 20 مرداد ادامه یافت و با آخرین عملیات صورت گرفته از سوی شهید همت فرمانده لشکر 27 سد دفاعی دشمن فرو ریخت و نهایتاً عراق با 5500 کشته و زخمی و 509 اسیر شکست‌خورده این عملیات نام گرفت.

در مجموع این عملیات 6 هلی‌کوپتر دشمن ساقط و بیش از 200 تانک و نفربر، بیش از 200 خودرو حامل نفرات و یا مهمات و بیش از 20 انبار مهمات، رژیم بعث منهدم شد.

انتهای پیام/