محدود ماندن به تولیدات داخلی راه نجات سینما نیست/ به ایده‌های جدید نیاز داریم
به گزارش خبرنگار فرهنگی آنا، در ابتدای این مراسم که با اجرای رامین حیدری‌فاروقی همراه بود، محمدمهدی حیدریان؛ رییس سازمان سینمایی با ابراز امیدواری بر اینکه این جایزه نه هردوسال یک‌بار که هرسال به برندگان اهدا شود و همه با هم برای آینده این سینما کار کنند،گفت: من سعی دارم نگاهی سیستماتیک و متکی به برنامه به سینما داشته باشم. واقعیت این است که سینما در یک فرهنگ و تمدن دیگر شکل گرفته اما می‌بینید که متوقف به آن تمدن نشده و با فاصله کوتاهی به سایر نقاط وارد شده و هیچ‌گاه فرتوت نمانده و در دو دهه اخیر با فواصل کوتاه‌تر، نو شده و زایش‌های جدیدی داشته است.
محمدمهدی حیدریان: حال این‌روزهای سینما خوب نیست
وی با اشاره به ضرورت توجه به تغییرات بزرگ در حوزه تصویر عنوان کرد: زایش‌های نوی این هنر هم در حوزه علوم انسانی و هم در حوزه تکنولوژیک بوده‌اند و این دو از هم جدا نیستند و سفارش هرکدام، آن یکی را خلق می‌کند. امروز انقلابی بزرگ‌تر از انقلاب صنعتی شکل گرفته و آن انقلاب دیجیتالی است که همه حوزه‌ها را دستخوش تحول جدی قرار داده است.
رییس سازمان سینمایی ادامه داد: بخشی از راه را بدون علم به این تحولات پیش آمده‌ایم و خدا کند به آن علم پیدا کنیم. علم به این دنیای جدید، پژوهش اصلی جامعه ایران و از جمله پژوهشگران عرصه تصویر است.
حیدریان تاکید کرد: باید بدانیم در سینمای ایران در چه وضعیتی قرار داریم و کجاییم. فکر نمی‌کنم هیچ‌کدام شما حال سینمای امروز ایران را حال خوبی بدانید. اول به دلیل اینکه سینمای ما خودش را نه در مختصات سینمای جهانی تعریف می‌کند و نه به جا می‌آورد.
وی با اشاره به اینکه پژوهش باید این را به سینما ثابت کند، افزود: متاسفانه سینمای ما تصور می‌کند حفظ این آب‌باریکه راه نجات است اما محدود ماندن و در اختیار تولیدات داخلی ماندن راه نجات نیست. در سال‌های آینده تفکیک بین مخاطب داخلی و خارجی اصلا امکان‌پذیر نیست. با این وضعیت اگر به سرعت تمرین نکنیم، سینمای روی پرده و سهل و ساده‌پسندی که به مخاطب عرضه می‌کند و خودش را از مخاطبین زیادی بی‌نصیب می‌کند و در نهایت نمی‌توانیم مخاطب جهانی را به دست بیاوریم و حذف خواهیم شد. . پژوهشگر باید سینما را از این خواب بیدار کند.
اسماعیل بنی‌اردلان: مسیر پیمودن این جایزه، پروسه‌ای پژوهشی بود
پس از صحبت‌های رییس سازمان سینمایی، مجری برنامه از اسماعیل بنی‌اردلان؛ دبیر این جایزه دعوت کرد تا روی صحنه بیاید. بنی‌اردلان که خود از جامعه دانشگاهی رشته سینما است، به ضرورت قدر نهادن به پژوهش و نیازی که منجر به شکل گرفتن این جایزه شده است اشاره کرد و گفت: مسیری که جایزه پژوهش سال طی کرد، خودش یک پروسه پژوهشی است. این جایزه از یک سال پیش به همت آقای حیدری‌خلیلی در سازمان سینمایی شکل گرفت. در ابتدا باید می‌دانستیم مساله ما در پژوهش چیست، چرا باید پژوهش اتفاق بیافتد، چه پیشینه تحقیقاتی و مطالعاتی دارد و کجا می‌خواهد برود.
دبیر جایزه پژوهش سینمایی سال به گروه‌های پژوهشگر تجمیع‌شده توسط این نهاد اشاره کرد و ادامه داد: از همان ابتدا نشست‌هایی با پژوهشگران مستقل، اهالی سینما، خانه سینما، دانشکده‌های سینمایی، پژوهشکده‌های مربوط به علوم اجتماعی که کار بین‌رشته‌ای می‌کنند تعریف شد.
وی افزود: باید قدردان باشیم آقای حیدری‌خلیلی باشیم که در تمام این جلسات حاضر شد. مجموع این نشست‌ها پیشینه تحقیق ما را می‌ساخت. پیش از این هرکس به صورت جزیره‌ای جدا فعالیت می‌کرد اما در قدم اول همه این پژوهشکده‌ها فعال و به هم شناسانده شدند.
بنی‌اردلان اضافه کرد: مساله دوم چرایی انجام پژوهش است. دنیا ما را به عنوان کشوری صاحب سینما می‌شناسد و قبول دارد. اما سهم ما در سینمای دنیا کجاست؟ توقع مخاطبین ما سهیم شدن سینمای ایران در این سبد جهانی است. حالا همه از سینمایی در قدوقواره سینمای ایران توقع دارند و خود سینما هم باید پوست بیاندازد. خوشبختانه در جلسات متعدد با تمام صنوف سینما این نیاز از جانب آن‌ها هم مطرح شد. در جامعه سینمایی ما اساتید حرفه‌ای درجه یکی وجود دارد و در خود خانه سینما هم این نیاز به چشم می‌خورد.
دبیر این جشن با تاکید بر اقدامات انجام‌شده، گفت: حدود ده جلسه با صنوف و متخصصین مختلف، از اهالی سینما گرفته تا اهالی دانشگاه و نیز رشته‌های علوم انسانی که کار بینارشته‌ای انجام می‌دهند، برگزار شد و حاصل آن محورهایی برای پژوهش برحسب اولویت‌ها بود. با تاکید معاونت توسعه فناوری، صرفا دنبال اهدای جایزه در یک روز نبودیم، بلکه در طول سال باید دبیرخانه ما فعال می‌شد. بنابراین نشست‌هایی در خانه سینما، مدرسه ملی سینما و در دانشکده‌های سینمایی و پژوهشکده‌ها برنامه‌ریزی شد و همه نیروها متمرکز شدند.
اعلام محورهای اصلی جایزه پژوهش
وی در ادامه به محورهای اصلی جایزه پژوهش اشاره کرد و توضیح داد: در سه حوزه پژوهش‌های مستقل، پایان‌نامه‌ها و رساله‌های دکتری و مقالات سینمایی از سال 90 تا سال 95 آثاری برای داوری پذیرفته شدند که شامل حدود 110 عنوان می‌شدند.
بنی‌اردلان افزود: به صورت دقیق‌تر 22 پژوهش مستقل، 36 پایان‌نامه و رساله دکتری و بیش از پنجاه مقاله به دبیرخانه رسید و یک شورای علمی در درجه اول آن‌ها را بررسی کرد و در اختیار هیات داوران قرار گرفتند.
این مدرس دانشگاه در خصوص ترکیب هیات داوران نیز ضمن ارائه توضیحاتی بیان کرد: یک استاد از خانه سینما یک استاد از دانشگاه و یک استاد مستقل که هردو حوزه را بشناسد یا در حوزه علوم انسانی فعال باشد در ترکیب هیات داوران قرار گرفتند.
بنی‌اردلان اضافه کرد: باید بدانیم سینمای ما از حیث تکنولوژی در چه وضعیتی در سینمای معاصر قرار دارد. دوم اینکه اگر بخواهیم خارج از کشور هم حضور داشته باشیم، نیاز به ایده‌های جدید داریم. با این ایده‌های تکراری و کلیشه‌ایی به جایی نمی‌رسیم. ایده‌ها اگر متصل به سنت و فرهنگ ما نباشند، راه به جایی نمی‌برند. در دنیا نیاز به تمایز داریم.
در ادامه این مراسم حیدری‌فاروقی با اعلام اسامی هیات داوران که متشکل از مهندس سیدمحمد بهشتی، اکبر عالمی و احمد ضابطی جهرمی به عنوان داوران بخش پایان‌نامه‌ها و رسالات دکتری، محمدرضا اصلانی، دکتر نعمت‌الله فاضلی و دکتر اصغر فهیمی‌فر اعضای هیات داوران در بخش پژوهش‌های مستقل و خسرو دهقان، تورج منصوری و دکتر ناصر گل‌محمدی داوران بخش مقالات این جایزه بودند، بیان کرد: چون اولین برنده جایزه پژوهش برتر سال تا سال‌ها الگویی برای هر پژوهشی قرار می‌گیرد، هیات داوران ما جایزه ویژه پژوهش برتر سال انتخاب نکردند و روزی که این جایزه اهدا شود خود نیاز به جشنی جداگانه خواهد داشت.
وی در ادامه بخش‌هایی از بیانیه هیات داوران را قرائت کرد که حاصل تجربیات چندین ساله این گروه بود و اشاره به مسایلی داشت که جای آن‌ها خالی بوده است. در بخش‌هایی از بیانیه به شکاف عمیق میان صنعت و پژوهش و واقعیت سینمای ایران، خالی بودن تحقیقات از علاقه و عشق به هنر و ذوق‌انگیزی اشاره و نوشته‌شده در پژوهش‌های ارسالی عمدتا فرزانگی و علم اغلب بیش از اندازه به رخ کشیده شده است، ارجاع بیش از اندازه به فرامتن آزاردهنده است و بخش فنی سینما عمدتا از نگاه‌ها دور مانده است.
اکبر عالمی: سینما شانه به شانه فلسفه گام برمی‌دارد
اکبر عالمی؛ عضو هیات داوران با خواندن شعر مشهور «درخت تو گر بار دانش بگیرد به زیر آوری چرخ نیلوفری را» پرسشی مطرح کرد که در شرایط فعلی چیزی که سینمای ایران را ارتقا می‌دهد دانش است یا بینش؟ افزود: امروز وقتی کسی از سینما حرف می‌زند با ترسی مقدس ابراز نظر می‌کند. این ترس مقدس ناشی از کم‌دانشی نیست، ناشی از آن است که می‌داند ممکن است یکایک شما بالاتر از او باشید. فیلم‌سازان ما باید بدانند بسیاری از تماشاگران آنان، آدم‌های کمی نیستند و آن‌ها را قضاوت می‌کنند. این ترس مقدس بدون پژوهش امکان ندارد و پژوهش پایه تمام پیشرفت‌هاست.
وی گفت: امروزه سینما شانه به شانه فلسفه گام برمی‌دارد. سینما می‌تواند جامعه استوار ایران را به سرعت ارتقا دهد. باید کاری کنیم دائما نگاه و تشخیص تماشاگر سینمای ایران ارتقا پیدا کند. روزگاری که من جوان بودم معلم ما تشویق می‌کرد کتاب بخوانید. امروز که معلم هستم می‌گویم هر کتابی را نخوانید شاید وقت شما را تلف کند. هر موسیقی‌ای را نشنوید و هر فیلمی را نبینید شاید لایق شنیدن و تماشا نباشد.
خسرو دهقان منتقد باسابقه و عضو هیأت داوران نیز در صحبت‌هایی کوتاه از بنیاد فارابی که در چندسال اول انقلاب موفق شد سینما را که به تعبیر او مثل لاشه‌ای تصادف‌کرده کنار خیابان بود، نجات دهد تقدیر کرد و گفت: همه ما به خاطر سینمایی که از نابودی نجات پیدا کرد به فارابی مدیون هستیم.
*اعلام برگزیده‌ها
در بخش مقالات، محسن آقایی‌جوشقانی برای مقاله «مطالعه تطبیقی گفتار متن در سینمای مستند شاخص ایران در دهه‌های چهل، شصت و هشتاد شمسی»، در بخش پژوهش‌های مستقل، سید محسن علوی‌پور برای کار پژوهشی «تاریخ فکر سیاسی در سینمای ایران از 1300 تا 1357» و داود ضامنی با پژوهش «تجربیات شهروندان از سینما رفتن، یک مطالعه پدیدارشناسی» و سرانجام در حوزه پایان‌نامه‌ها زینب قاضی‌زاده هاشمی با موضوع «عوامل موثر بر گرایش مردم به سینماروی در تهران» شایسته تقدیر دانسته شدند.
اکبر عالمی، خسرو دهقان و محمدمهدی حیدریان برای اهدای جوایز روی صحنه آمدند. هیات داوران نخستین دوره جایزه پژوهش سینمایی سال در بخش مقالات، محسن آقایی جوشقانی را برای مقاله «مطالعه تطبیقی گفتار متن در سینمای مستند شاخص ایران در دهه‌های چهل، شصت و هشتاد شمسی» شایسته تقدیر دانست و نشان ویژه را به این پژوهشگر اهدا کرد.
در بخش موسسات و پژوهشکده‌ها، ضمن قدردانی از مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی، پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شایسته نشان ویژه دانسته شد. در بخش پژوهش‌های مستقل نیز دو تقدیر به عمل آمد؛ سید محسن علوی‌پور برای کار پژوهشی «تاریخ فکر سیاسی در سینمای ایران از 1300 تا 1357» و داود ضامنی با پژوهش «تجربیات شهروندان از سینما رفتن، یک مطالعه پدیدارشناسی» دو اثری بودند که از سوی هیات داوران جایزه گرفتند. داود ضامنی در صحبت‌هایی کوتاه اشاره کرد خوشحال است که این جایزه را از فرهیختگان و اساتید مسلم دریافت کرده است.
هیات داوران همچنین در حوزه پایان‌نامه‌ها زینب قاضی‌زاده هاشمی را برای کار پژوهشی «عوامل موثر بر گرایش مردم به سینماروی در تهران» شایسته تقدیر دانست.
لازم به ذکر است؛ در پایان مراسم نشان ویژه جایزه پژوهش سال با حضور داوران، برندگان و مدیران سینمای ایران از جمله ریاست سازمان سینمایی به موزه سینما اهدا و در غرفه مربوط به تندیس‌های اهدایی جشنواره‌های معتبر ملی و بین المللی جانمایی شد.
انتهای پیام/