تعیین جنسیت جنین صددرصد؛ احتمال بارداری 35 درصد

سارا امیری، گروه اجتماعی- دختر می‌خواهید یا پسر؟ این سوالی است که حالا بیش از گذشته در جامعه ما رواج یافته و جای خود را به لحظات انتظاری داده که والدین منتظر جنسیت فرزند خود تا آخرین لحظه تولد بودند. در گذشته زمانی‌که زوجین تصمیم به فرزند‌دار شدن می‌گرفتند باید چندین ماه برای مشخص شدن جنسیت فرزندشان صبر می‌کردند و همیشه دو اسم یکی دختر و دیگری پسر انتخاب می‌کردند اما این دوران‌های خوش جای خود را به یک سوال ساده «دختر می‌خواهید یا پسر؟» داده است.

تاثیرات مثبت پیشرفت علم و تکنولوژی در زندگی بشر انکار ناپذیر است. برای مثال پیشرفت تکنیک‌های پزشکی موجب شده بسیاری از بیماری‌های درمان پیدا کند و بسیاری از افراد نابارور صاحب فرزند شوند اما این پیشرفت شاید موجب افزایش خواسته‌های بشر از علم شده و آنها را ترغیب به انجام‌ برخی کارهایی کرده است که شاید برای زندگی چندان ضروری نباشد.

امروز با توجه به روش‌هایی که در درمان ناباروری به کار گرفته می‌شود، بشر توانسته جنین را در محیط آزمایشگاه شکل دهد و با انجام آزمایشاتی بر روی آن در تعیین جنسیت آنها بنا بر تمایل والدین نقش داشته باشد. این روش در بسیاری از کشورها با محدودیت‌های فراوان و در مراکز محدود انجام می‌شود. برای مثال تنها افراد نابارور و یا افرادی که سابقه بیماری خانوادگی دارند می‌توانند از این روش استفاده کنند اما در کشور ما به دلیل نبود آئین‌نامه و قوانین مربوطه این روش در برخی مراکز برای تمام افراد انجام می‌شود و این در حالی است که چون تعیین جنسیت به کمک روش‌های درمان ناباروری انجام می‌شود بهره‌گیری از این روش برای افراد موجب واردات داروهای غیرضروری به کشور می‌شود.

برای بررسی این وضعیت با حمید گورابی، رئیس پژوهشگاه رویان و مسئول آزمایشگاه تشخیص ژنتیکی پیش از لانه گزینی جنین گفت‌وگوی انجام داده ایم که در ادامه می خوانید.

* پژوهشگاه رویان برای انجام تعیین جنسیت فرزندان چه شرایطی را برای مراجعه کنندگان تعیین کرده است؟

- پژوهشگاه رویان برای ارائه خدمات تعیین جنسیت شرایط اخلاقی خاصی قائل است، از جمله اینکه برای فرزند اول خانواده‌هایی که مشکل باروری ندارند این روش انجام نمی‌شود اما اگر خانواده‌ها دارای سابقه بیماری باشند روش‌های تعیین جنسیت برای فرزند اول آنها انجام می‌شود و در حالت عادی برای فرزند دوم خانواده‌هایی که نابارور هستند یا فرزند سوم بیمارانی که مشکل باروری ندارند این خدمت قابل ارائه است اما مشروط براینکه جنسیت جنینی که می‌خواهند انتقال دهند متضاد با جنس سایر فرزندان آنها باشد.

* چرا برای فرزند دوم و سوم تضاد جنسیتی مطرح است؟

- به لحاظ اخلاقی تبعیض جنسیتی در هیچ جای دنیا پذیرفته شده نیست و پژوهشگاه رویان تعادل در خانواده را مد نظر دارد زیرا اگر بخواهیم بر اساس تمایل خانواده اقدام کنیم، ممکن است آنها تمایل به داشتن صرفا پسر یا دختر داشته باشند که این مساله تبعیض جنسیتی را در کشور ایجاد می‌کند.

* با توجه به اینکه خانواده‌ها باید برای تعیین جنسیت فرزندشان به مراکز درمان ناباروری مراجعه کنند، این مساله در درمان افراد نابارور اختلال ایجاد نکرده است؟

- متاسفانه در حال حاضر بخش عمده خدماتی که باید در اختیار افراد نابارور قرار بگیرد صرف تعیین جنسیت فرزندان می‌شود و داروهایی که برای درمان بیماران نابارور با این مبلغ ارز وارد کشور می‌شود صرف این دسته از افراد می‌شود.

* آیا انجام روش‌های تعیین جنسیت برای زوجین می‌تواند خطری را به همراه داشته باشد؟

در انجام هرگونه روشی احتمال خطر همیشه وجود دارد و در انجام این روش نیز باید این خطرات به مراجعه کنندگان تذکر داده شود که پذیرش این خطرات برای بیماران نابارور امری معقول است اما زمانی که افراد سالم برای تعیین جنسیت مراجعه می‌کنند، پزشکان سعی بر منصرف کردن آنها دارند زیرا پذیرش این خطرات امری معقول و منطقی به نظر نمی‌رسد.

* چه نوع خطراتی می‌تواند زوجین را تهدید کند؟

- در انجام این روش خانمی که می‌خواهد بارور شود باید در سیکل تحریک تخمک‌گذاری قرار بگیرد که در حالت عادی خانم‌ها در هر ماه باروری یک تخمک آزاد می‌کنند و یا از مجموع چند تخمک آزاد شده تنها یک تخمک قابلیت باروری خواهد داشت اما برای انجام این روش لازم است تعداد بیشتری تخمک در دسترس قرار بگیرد به همین دلیل از داروهای هورمونی استفاده می‌شود که این مساله ممکن است موجب ایجاد عارضه‌ای بنام «تحریک بیش از اندازه» شود که می‌تواند منجر بروز خطراتی از جمله تجمع آب‌های میان بافتی در حفره شکمی، لگنی و اطراف قلب شود و فرد دیگر نتواند تنفس کند که در این صورت نیاز است با کمک روش‌های پزشکی این آب‌های میان بافتی خارج شود که تکرار آن ممکن است حتی منجر به مرگ شود.

* برخی مراکز مدعی شده‌اند که با اعمال برخی رژیم‌های غذایی، زمان آمیزش و ... قادر به تعیین جنسیت هستند آیا شما انجام اینگونه روش‌ها را تایید می‌کنید؟

- در انجام روش‌های تعیین جنسیت به کمک تکنیک‌های درمان ناباروری جنین باید در محیط آزمایشگاه تشکیل شود و سپس به داخل رحم انتقال پیدا کند اما در این نوع روش‌های تغییر رژیم غذایی، زمان آمیزش و ... شاید بتوان بر روی جنسیت جنین تاثیرگذار بود اما از درصد موفقیت بالایی برخوردار نیست و بیشتر بر حسب شانش و اتفاق انجام می‌شود.

* زوجین برای تعیین جنسیت فرزندانشان باید چه مقدار هزینه‌ را متحمل شوند؟

- تعیین جنسیت به کمک روش درمان ناباروری هزینه بسیاری را می‌طلبد برای مثال داروهایی که تجویز می‌شود بیش از 1 تا 2 میلیون هزینه در برمی‌گیرد، انجام روش میکرو انجکشن با نرخ‌هایی که وزارت بهداشت در بخش خصوصی تعیین کرده است حدود 3 میلیون پانصد هزار تومان هزنیه نیاز دارد، انجام روش PGD حدود 3 تا 3.5 میلیون تومان می‌شود و تمام این‌ها در حالی است که هزینه ویزیت و سونوگرافی‌هایی که باید انجام شود نیز باید پرداخت شود.

* با توجه به تمام این خطراتی که خانواده‌ها متحمل می‌شوند و هزینه‌های مطرح شده چه میزان به خانواده‌ها در خصوص تولد فرزندی با جنسیت مد نظرشان اطمینان داده می‌شود؟

- تعیین جنسیت با اطمینان نزدیک به 100 درصد انجام می‌شود اما احتمال اینکه این جنین منتقل شده به مرحله تولد برسد 30 تا 35 است.

* آیا آماری از تعداد مراجعه کنندگان برای انجام چنین روش‌هایی وجود دارد؟

- به دلیل سختگیری‌هایی که در این پژوهشگاه وجود دارد سالانه تنها 20 تا 30 مورد این روش انجام می‌شود اما در مراکز دیگر این رقم بسیار زیاد است.

* آیا در کشور ما آئین نامه و قوانین خاصی برای اعمال اینگونه روش‌ها وجود دارد؟

- متاسفانه در کشور ما آئین‌نامه و قوانین خاصی در این خصوص وجود ندارد و در برخی مراکز حتی برای فرزند اول نیز چنین روش‌هایی اعمال می‌شود و برای فرزند دوم و سوم تعادل جنسیتی خانواده‌ها در نظر گرفته نمی‌شود.

* آیا شما به خانواده‌هایی که مشکل باروری ندارند انجام چنین روش‌هایی را توصیه می‌کنید؟

- به خانواده توصیه می‌شود اجازه دهند طبیعت کار خود را انجام دهد و اجازه ندهند روش‌های پزشکی که برای خانواده خطراتی را به همراه دارد و ممکن است بعد از سال‌ها موجب پشیمانی شود در جامعه گسترش یابد.