هوش مصنوعی آینده روزنامهنگاری ایران را بازتعریف میکند
به گزارش خبرگزاری آنا، محمدمهدی خیرجو، مدیرعامل خبرگزاری آنا، با تأکید بر نقش تعیینکننده هوش مصنوعی در آینده رسانهها گفت: اگر قرن بیستم را قرن ارتباطات بدانیم، میتوان گفت از سال ۲۰۲۵ به بعد وارد قرن هوشمندسازی شدهایم. هرچه سرعت این هوشمندسازی افزایش مییابد، به همان نسبت بسیاری از کارها و ساختارها نیز دستخوش تغییر خواهند شد. برخی برای توصیف هوش مصنوعی از تعبیرهایی مانند اختراع الکتریسیته یا ماشین بخار استفاده میکنند؛ اختراعهایی که تحولات بزرگی در حوزههای مختلف ایجاد کردند و هوش مصنوعی نیز میتواند نقشی مشابه ایفا کند.
خیرجو اظهار کرد: سالهاست درباره ماشینهای یادگیرنده، دستیارها و رباتها صحبت میشود، اما امروز به نقطهای رسیدهایم که این فناوری به بلوغ رسیده و در دسترس عموم قرار گرفته است. اینکه همه بتوانند از آن استفاده کنند، در واقع آغاز یک مسیر تازه است؛ مسیری که در آن میتوان گفت تقریباً تمام مفاهیمی که امروز میشناسیم، با هوش مصنوعی بازتعریف خواهند شد. در مواجهه با هوش مصنوعی، یک نگاه تهدیدمحور وجود دارد که میگوید این فناوری قرار است جای انسانها را بگیرد و ماشینها جای آدمها را اشغال کنند. این نوع نگاه را تقریباً درباره همه پدیدههای جدید در ابتدای ظهورشان تجربه کردهایم؛ ابتدا مقاومت و انکار و سپس پذیرش. در کشور ما نیز هوش مصنوعی یکی دو سال است که بهطور جدی هم مورد استفاده قرار گرفته و هم درباره آن بحث میشود.
وی افزود: این وضعیت ایجاب میکند که حوزههای تخصصی مختلف بهصورت جدی وارد عمل شوند و تعاریف خود را نسبت به هوش مصنوعی و تأثیر آن بر فعالیتهایشان مشخص کنند. یکی از این حوزهها، روزنامهنگاری است که هوش مصنوعی میتواند تأثیری عمیق و چندلایه بر آن بگذارد؛ از تولید محتوا گرفته تا توزیع، نمایش و حتی مدلهای درآمدی رسانهها.
مدیرعامل خبرگزاری آنا با اشاره به تأثیر چندلایه هوش مصنوعی بر صنعت روزنامهنگاری تصریح کرد: امروز بهصورت عینی شاهد تأثیر هوش مصنوعی بر صنعت سرگرمی، سینما، موسیقی و حتی موسیقینگاری هستیم و روزنامهنگاری نیز از این قاعده مستثنا نیست. در عین حال، یکی از چالشهای جدی پیشِرو، نبود قوانین مشخص در حوزه هوش مصنوعی است. قوانین موجود ما همچنان مربوط به مطبوعات مکتوب است و حتی در حوزه پایگاههای خبری و خبرگزاریها نیز با خلأها و سکوتهای قانونی مواجه هستیم که میتواند در مباحث حقوقی مشکلاتی ایجاد کند. در حال حاضر، ما مصرفکننده هوش مصنوعی هستیم و از نرمافزارها و ابزارهای مختلف استفاده میکنیم، اما در مرحله توسعه و مالکیت این فناوری قرار نداریم. هوش مصنوعی از طریق تعامل با کاربران یاد میگیرد و بهروز میشود. میتوان گفت امروز هوش مصنوعی شبیه یک نوجوان ۱۶ یا ۱۷ ساله بسیار باهوش است که تجربیات زیادی دارد و میخواهد با ما ارتباط برقرار کند.
وی با انتقاد از وضعیت زیرساختی رسانههای کشور گفت: زیرساختهای ما، چه در حوزه فناوری و چه در حوزه نرمافزار و الگوریتمها، بسیار محدود است. ابزارهایی که امروز مورد استفاده قرار میگیرند، عمدتاً نسخههای سادهسازیشده هستند. بررسیها نشان میدهد که هیچیک از خبرگزاریهای کشور هنوز به سرورهای اختصاصی هوش مصنوعی مجهز نیستند، در حالی که در برخی کشورها رسانهها از سرورهای محلی و اختصاصی استفاده میکنند که بهطور دقیق برای فعالیتهای روزنامهنگاری و خبرنگاری پیکربندی شدهاند.
خیرجو افزود: در ایران هنوز این تجهیزات بهصورت تخصصی وارد نشدهاند و استفادهها عمدتاً به پرسشوپاسخ متنی یا در بهترین حالت، تولید محدود تصویر خلاصه میشود. یکی از دلایل اصلی این وضعیت، کمبود شدید منابع مالی در حوزه خرید فناوری و الگوریتمهاست؛ در حالی که در سطح جهانی، شرکتهای فعال در حوزه هوش مصنوعی به ارزشهایی چندصد میلیارد دلاری دست یافتهاند و بخش قابل توجهی از شرکتهای برتر دنیا امروز در زمره شرکتهای فناوری قرار دارند.
وی کاهش مخاطبان رسانههای رسمی، افت تیراژ روزنامهها و تغییر ذائقه مصرف خبر را از واقعیتهای انکارناپذیر دانست و گفت: ذائقه مخاطب ایرانی نیز در حال تغییر است. همانگونه که در دهه ۸۰ فضای مجازی تأثیر خود را بر جامعه گذاشت و در دوران کرونا بخش بزرگی از بار آموزش و خدمات اداری را بر دوش کشید، هوش مصنوعی نیز به احتمال زیاد در آیندهای نزدیک به بخشی جداییناپذیر از زندگی روزمره تبدیل خواهد شد.
مدیرعامل خبرگزاری آنا با اشاره به فرصتها و تهدیدهای هوش مصنوعی در حوزه روزنامهنگاری خاطرنشان کرد: در حوزه رسانه، با چالش کاهش مخاطب و افت تیراژ روزنامهها مواجه هستیم. این مسئله مختص ایران نیست و در بسیاری از کشورها رسانههای سنتی با همین چالش دستوپنجه نرم میکنند. هوش مصنوعی میتواند این بحران را تشدید کند یا در صورت استفاده صحیح، به فرصتی برای بازگشت مخاطب تبدیل شود. از جمله فرصتهای هوش مصنوعی میتوان به افزایش دقت اخبار، تقویت تعامل با مخاطب، شخصیسازی محتوا و کمک به شناسایی اخبار جعلی اشاره کرد. در مقابل، تهدیدهایی مانند تشدید سوگیری، هدایت افکار عمومی از طریق دادهها و تولید محتوای جعلی پیشرفته نیز وجود دارد.
وی تأکید کرد: هوش مصنوعی ساختار اتاقهای خبر را دگرگون خواهد کرد. دیگر با اتاقهای خبر سنتی مواجه نخواهیم بود و داشبوردهای خبری و فرآیندهای هوشمند جایگزین آنها میشوند. مدلهای درآمدی رسانهها نیز بهتدریج از شکل سنتی و آگهیمحور فاصله خواهند گرفت. آینده روزنامهنگاری به سمت تحلیلمحوری حرکت میکند؛ چراکه خبر خام با سرعت بالا تولید و منتشر میشود، اما آنچه ارزش افزوده ایجاد میکند، تحلیل و تفسیر است. بر همین اساس، روزنامهنگاران و سردبیران باید توانایی تحلیل و ارزیابی خروجیهای هوش مصنوعی را داشته باشند.
خیرجو در پایان با تأکید بر ضرورت آموزش و آمادگی اظهار کرد: هوش مصنوعی بهصورت بنیادین روزنامهنگاری را در پنج بُعد فناورانه، انسانی، محتوایی، سازمانی و اخلاقی ـ قانونی متحول خواهد کرد. هنوز در ابتدای این مسیر قرار داریم و اگر آموزش، آگاهی و استفاده مسئولانه از این فناوری را جدی بگیریم، میتوانیم از تهدیدها عبور کرده و از فرصتها بهدرستی بهره ببریم.
انتهای پیام/