رئیس جمهور هیچگاه وعدۀ بازگشایی سکوها بدون توجه به حکمرانی کشور را نداده است

فضای مجازی در ایران همواره یکی از موضوعات پرچالش میان سیاست‌گذاران، کارشناسان و افکارعمومی بوده است. موضوعاتی مانند حکمرانی فضای مجازی، سطح دسترسی به برخی سکوهای اینترنتی و چگونگی مدیریت محتوا، بار‌ها در مجلس و رسانه‌ها مطرح شده است و گروه‌های مختلفی دربارۀ آن صحبت کرده‌اند.

بعد از روی کار آمدن دولت چهاردهم و شروع دورۀ ریاست جمهوری مسعود پزشکیان، گروهی از فعالان رسانه‌ای و سیاسی حامی او بارها دربارۀ این موضوع صحبت کرده‌اند که ایشان پیش از انتخابات، وعدۀ رفع محدودیت از چند سکوی معروف خارجی را داده‌اند و باید این گفته را عملی کنند. ولی گروهی از کارشناسان و صاحب‌نظران فضای مجازی از جمله محمدمهدی حبیبی، مدیرعامل فمپ می‌‎گوید که رئیس جمهور هیچگاه وعدۀ بازگشایی بدون توجه به حکمرانی ملی کشور در فضای مجازی را نداده‌اند.

وی در گفت‌وگوی پیش‌رو با خبرنگار فناوری آناتک، به تشریح دیدگاه‌های خود درباره رفع محدودیت برخی از سکوهای خارجی و تأثیر آن بر کاهش مصرف فیلترشکن‌ها و کاهش مصرف محتوای نامناسب پرداخته است که شرح آن را در ادامه می‌خوانید.

دسترسی به محتوای نامناسب با رفع محدودیت از برخی سکوها متوقف نمی‌شود

برخی می‌گویند که محدودیت‌های اعمال شده بر تعدادی از سکوهای خارجی باعث شده است که استفاده از فیلترشکن‌ها و vpnها در کشور افزایش پیدا کند و به دنبال آن محتوای نامناسب نیز در دسترس گروهی از کاربران قرار گیرد، آن‌ها چنین دسترسی را ناشی از محدودیت‌ها می‌دانند و بیان می‌کنند که اگر محدودیت‌ها کامل رفع شود، ریسک تمایل به مصرف محتوای نامناسب کاهش پیدا می‌کند، نظر شما چیست؟

اعتقاد من این است که اگر محدودیت از برخی سکوهای خارجی بدون توجه به حکمرانی ملی رفع شود، اتفاقاً احتمال دسترسی به محتوای نامناسب به خصوص برای کاربران کودک و نوجوان افزایش پیدا می‌کند.

سکوهایی مانند تلگرام، اینستاگرام و ایکس یا همان توییتر سابق، در موارد قابل توجهی محدودیتی برای انتشار بخش قابل توجهی از محتوای مغایر با فرهنگ ایرانی قائل نمی‌شوند. اغلب سکوهای محدود شده افزونه‌ای برای نمایش محتوای بزرگسال در دل خود جای داده‌اند که نشان از پذیرفتن و رسمیت دادن به محتوای مغایر با فرهنگ ایرانی توسط این سکوها دارد. بنابراین اینطور نیست که اگر محدودیتی روی این سکوها نباشد، دسترسی یا ریسک مصرف محتوای بزرگسال کاهش پیدا کند.

سکویی که قصد فعالیت در ایران را دارد، باید به حق مردم ما، انتخاب آن‌ها و قوانین ملی جاری در کشور ما که برآمده از مردم‌سالاری دینی است، احترام بگذارد و آن را رعایت کند.

معتقدم دوره‌ای که شرکت‌ها قصد تسلط بر جامعۀ و تحمیل قواعد خود به مردم را داشته باشند، گذشته است، دیگر دوره‌ای نیست که سکوها به میل و ارادۀ خود محتوای نامناسب و بزرگسال را به مخاطب تحمیل کنند. شرکت‌های فناوری خارجی باید برابر قانون و حاکمیتی که برآمده از مردم‌سالاری دینی است، پاسخگو باشند.

ایده‌ای برای رفع نگرانی‌ها از بی‌توجهی به حکمرانی فضای مجازی وجود ندارد

کسانی که موافق بازگشایی بدون قاعده هستند، ایده‌ای برای حل چالش‌های بعد از بازگشایی بدون توجه به حکمرانی ملی، ارائه می‌دهند، در صورت وجود راهکار، آن‌ها را چقدر عملیاتی می‌دانید؟

بنده در بررسی‌هایی که انجام داده‌ام به طور مشخص با راهکاری مواجه نشده‌ام. گاهی برخی مطرح می‌کنند که رئیس جمهور وعدۀ بازگشایی داده‌اند بنابراین باید رفع محدودیت در هر شرایطی انجام شود، در صورتی که واقعیت این است که رئیس جمهور هیچ‌گاه وعده بازگشایی بدون توجه به حکمرانی ملی نداده‌اند. به همین جهت طرح این ادعا که رئیس‌جمهور وعده بازگشایی بدون تحقق حکمرانی کشور در فضای مجازی را داده است، به اعتقاد من دروغی آشکار محسوب می‌شود.

رئیس جمهور پزشکیان وعده بازگشایی داده‌اند، ولی در عین حال بیان کرده‌اند که این بازگشایی باید همراه با توجه به حکمرانی کشور در فضای مجازی باشد. معتقدم اگر قرار باشد همه چیز رها شود، معنایش این است که از حاکمیت ملی و استقلال کشور دست برداشته‌ایم و البته قبول کرده‌ایم که قوانین آمریکا را رعایت کنیم، بی‌آنکه حق رأی یا نظری دربارۀ آن‌هاداشته باشیم.

چنین کاری دشواری خاصی ندارد. هنر آن است که فضایی مدیریت‌شده، درعین فراهم کردن دسترسی مورد نیاز مردم به سرویس‌های کاربردی مدنظر آن‌ها در اختیار کاربران ایرانی قرار گیرد.

رئیس‌جمهور در نخستین گفت‌وگوی تلویزیونی خود به صراحت اعلام کردند که باید راهکاری تدوین شود تا فضای مجازی قابل مدیریت باشد و البته دسترسی مردم به خدمات ضروری نیز برقرار شود؛ بنابراین هر وعده‌ای و مطلبی که افراد مختلف بیان می‌کنند، باید در این چارچوب باشد. همانطور که گفتم رئیس جمهور پزشکیان نیز بر این موضوع تأکید کرده‌اند.