غذاهای فوق فرآوری شده، جوانان را به سوی دیابت سوق میدهند
به گزارش «ساینس دیلی»، بیش از نیمی از کالریهایی که مردم در آمریکا مصرف میکنند از غذاهای فوق فرآوری شده (UPFs) دست میآید؛ خوراکیهایی مانند فستفود و میانوعدههای بستهبندیشده که معمولا حاوی مقادیر بالای سدیم، قند افزوده و چربیهای ناسالم هستند. درحالی که مطالعات روی بزرگسالان پیوند محکمی میان این غذاها و دیابت نوع ۲ و دیگر بیماریهای مزمن نشان دادهاند، اطلاعات بسیار کمتری درباره تاثیر غذاهای فوق فرآوری شده بر جمعیتهای جوانتر وجود دارد.
پیگیری جوانان در گذر زمان
این مطالعه ۸۵ جوان را به مدت چهار سال دنبال کرد. طی این دوره، پژوهشگران دریافتند که مصرف بیشتر غذاهای فوق فرآوری شده با افزایش احتمال بروز پیشدیابت یعنی مرحله اولیه افزایش قند خون که میتواند به دیابت منجر شود، همراه است. جوانانی که غذاهای فوق فرآوری شده بیشتری مصرف کردند همچنین نشانههایی از مقاومت به انسولین داشتند؛ یعنی وضعیتی که در آن بدن در استفاده از انسولین برای کنترل قند خون کارایی کمتری پیدا میکند.
«وایا لیدا چاتزی»، استاد علوم جمعیت و بهداشت عمومی و اطفال و نویسنده ارشد مطالعه میگوید: «یافتههای ما نشان میدهد حتی افزایش اندک مصرف غذاهای فوق فرآوری شده میتواند تنظیم گلوکز را در جوانانِ در معرض خطر چاقی مختل کند. این نتایج بر نقش رژیم غذایی به عنوان یک عامل قابل تغییر در بروز زودهنگام بیماریهای متابولیک و نیز بر ضرورت مداخلات پیشگیرانه در میان جوانان تاکید میکند».
چرا اوایل بزرگسالی مهم است
اوایل بزرگسالی دورهای است که افراد به بلوغ جسمی رسیدهاند و عادتها و الگوهای زندگی را شکل میدهند که ممکن است برای دههها ادامه پیدا کند. جایگزین کردن وعدههای غذاییِ بسیار فرآوری شده با غذاهای کامل مانند میوهها، سبزیجات و غلات کامل میتواند احتمال ابتلا به دیابت نوع ۲ را در آینده کاهش دهد.
چاتزی میگوید: «جوانی یک پنجره حیاتی برای شکل دادن به سلامت بلندمدت است. با تمرکز بر جوانان، این فرصت را داریم که زودتر مداخله کنیم، پیش از آنکه پیشدیابت و دیگر عوامل خطر به شرایطی مادامالعمر تبدیل شوند».
شناسایی علائم اولیه پیشدیابت
شرکتکنندگان این پژوهش بخشی از مطالعه تحقیقات متابولیک و بروز آسم (Meta-AIR) بودند که خود بخشی از مطالعه بزرگتر سلامت کودکان کالیفرنیای جنوبی است. این ۸۵ داوطلب که بین ۱۷ تا ۲۲ سال سن داشتند، یک بار بین سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۸ و بار دیگر حدود چهار سال بعد اطلاعات غذایی و سلامت خود را ارائه کردند.
در هر جلسه ارزیابی، شرکتکنندگان فهرست کامل غذاهایی را که در یک روز هفته و یک روز آخر هفته خورده بودند، ثبت کردند. پژوهشگران هر یک از خوراکیها را در دو گروه قرار دادند: غذاهای فوق فرآوری شده (مانند آبنبات، نوشابه، غلات صبحانه، ماستهای طعمدار و بسیاری از وعدههای رستورانی) و غذاهایی که فوق فرآوری شده نبودند. سپس درصد کالری روزانه هر فرد که از غذاهای فوق فرآوری شده بدست آمده بود محاسبه شد.
نمونههای خون پیش و پس از مصرف یک نوشیدنی شیرین جمعآوری شد تا پژوهشگران بتوانند کارایی تولید انسولین در پاسخ به افزایش قند خون را ارزیابی کنند. تحلیلهای آماری برای مقایسه تغییرات رژیمی با شاخصهای پیشدیابت، با در نظر گرفتن سن، جنس، قومیت و فعالیت بدنی انجام شد.
بین دو جلسه ارزیابی اولیه و پیگیری، افزایش ۱۰ درصدی مصرف غذاهای فوق فرآوری شده با ۶۴ درصد افزایش خطر پیشدیابت و ۵۶ درصد افزایش احتمال اختلال در تنظیم گلوکز مرتبط بود. شرکتکنندگانی که در آغاز مطالعه غذاهای فوق فرآوری شده بیشتری مصرف میکردند، در جلسه ارزیابی پیگیری احتمال بیشتری داشت سطح انسولین بالاتری نشان دهند که شاخص اولیه مقاومت به انسولین، زمانی که بدن برای جبران کاهش کارایی انسولین، آن را بیشتر تولید میکند.
کاهش غذاهای فوق فرآوری شده برای سلامت بهتر
نتایج این پژوهش نشان میدهد که غذاهای فوق فرآوری شده برای بزرگسالان جوان ریسک قابلتوجهی ایجاد میکنند.
«ییپینگ لی»، نویسنده اول این پژوهش میگوید: «این یافتهها نشان میدهد مصرف غذاهای فوق فرآوری شده خطر پیشدیابت و دیابت نوع ۲ را در جوانان افزایش میدهد و اینکه محدود کردن مصرف این غذاها میتواند به پیشگیری از بیماری کمک کند».
پژوهشگران اشاره میکنند که انجام مطالعات بزرگتر با پایش دقیقتر رژیم غذایی میتواند به شناسایی دقیقتر این مسئله کمک کند که کدام غذاهای فوق فرآوری شده برای جوانان زیانبارترند. آنها همچنین قصد دارند بررسی کنند که مواد مغذی موجود در این غذاها چگونه ممکن است بر عملکرد انسولین و کنترل قند خون اثر بگذارند.
غذاهای فرآوری شده و فوق فرآوری شده
سرویس سلامت ملی بریتانیا (NHS) غذاهای فرآوری شده را هر نوع خوراکی یا نوشیدنی تعریف میکند که در روند تهیه یا تولید، به نوعی دستخوش تغییر شده باشد. بیشتر غذاهایی که ما میخوریم به نوعی فرآوری میشوند. این فرآیند میتواند برای ایمنسازی غذا (مانند پاستوریزه کردن شیر)، قابل مصرفزکردن مواد اولیه (مثل استخراج روغن از دانهها)، افزایش ماندگاری (مانند غذاهای کنسروی یا منجمد)، اصلاح طعم با افزودن نمک یا شیرینکنندهها یا تولید غذاهای آماده و میانوعدهها انجام شود.
در میان غذاهای فرآوریشده، دستهای از محصولات با عنوان «غذاهای فوق فرآوریشده» یا UPF شناخته میشوند که این غذاها نسبت به سایر غذاها بیشتر فرآوری شدهاند. این محصولات معمولا حاوی موادی هستند که مصرفکنندگان به طور معمول در آشپزخانه خانه خود ندارند؛ مانند نگهدارندهها، طعمدهندهها، شیرینکنندههای مصنوعی و امولسیفایرها. نمونههای رایج شامل نوشیدنیهای شیرین شده، چیپس، کیک و بیسکویت بستهبندیشده، بستنی، شکلات، وعدههای آماده و ... است.
دانشکده پزشکی دانشگاه جانز هاپکینز غذاهای فوق فرآوری شده را محصولاتی میداند که به طور گسترده با روشهای صنعتی تهیه شدهاند، بخش ناچیزی از مواد غذایی کامل را در خود دارند و اغلب از افزودنیهایی مانند شکر افزوده، نمک، رنگهای مصنوعی و شیرینکنندههایی مثل شربت ذرت با فروکتوز بالا تشکیل شدهاند. این غذاها برای افزایش ماندگاری، سهولت مصرف و ایجاد طعم مطلوب طراحی میشوند؛ اما همین ویژگیها موجب دریافت کالری بالا با ارزش تغذیهای پایین میشود.
یک بررسی جامع در سال ۲۰۲۴ از ۴۵ متاآنالیز مطالعات شامل تقریبا ۱۰ میلیون نفر نشان داد که رژیمهای غذایی سرشار از UPF با ۳۲ بیماری سلامتی از جمله چاقی، دیابت نوع ۲، بیماریهای قلبی عروقی، بسیاری از سرطانها، اختلالات دستگاه گوارش، آسم، اضطراب، افسردگی، حوادث قلبی عروقی مرتبط هستند.
انتهای پیام/