راز خواب راحت شاید در بشقاب شما باشد

به گزارش «ساینس دیلی» (Science Daily)، از شمردن گوسفند گرفته تا گوش دادن به نویز سفید یا استفاده از پتو‌های سنگین، مردم روش‌های بی‌شماری را برای بهبود خواب خود امتحان کرده‌اند. با وجود تمام تلاش‌ها برای بهبود آن، خواب بی‌کیفیت همچنان تأثیرات جدی بر سلامت انسان دارد از جمله سلامت قلب و متابولیسم، حافظه، یادگیری، بهره‌وری، تعادل عاطفی و حتی روابط اجتماعی. 

اکنون گروهی از دانشمندان می‌گویند یک راهکار مؤثر و شگفت‌انگیز برای داشتن خوابی بهتر، ممکن است همین حالا در فهرست خرید روزانه‌تان وجود داشته باشد. پژوهشگران دانشگاه پزشکی شیکاگو و دانشگاه کلمبیا دریافتند که مصرف بیشتر میوه‌ها و سبزیجات در طول روز با خواب آرام‌تر و باکیفیت‌تر در همان شب ارتباط مستقیم دارد.

دکتر «اسرا تسالی» (Esra Tasali)، نویسنده ارشد و مدیر «مرکز خواب دانشگاه شیکاگو»، در این‌باره می‌گوید: «تغییرات غذایی می‌تواند روشی طبیعی، جدید و مقرون به صرفه برای بهبود خواب باشد. ارتباط زمانی و نتایج عینی این مطالعه گامی مهم در پر کردن خلأ دانشی است که در سلامت عمومی وجود دارد».

بررسی تعامل میان رژیم غذایی و خواب

مطالعات پیشین نشان داده‌اند که کمبود خواب، افراد را به سمت الگو‌های غذایی ناسالم‌تر سوق می‌دهد؛ رژیم‌هایی که معمولا سرشار از چربی و قند هستند. اما با وجود تأثیر گسترده خواب بر سلامت و بهره‌وری انسان، تاکنون اطلاعات بسیار کمی درباره مسیر معکوس وجود داشت؛ یعنی تأثیر نوع تغذیه بر خودِ خواب.

در حالی که پژوهش‌های قبلی بر گزارش‌های افراد تکیه داشتند و نشان می‌دادند مصرف بیشتر میوه و سبزی با خواب بهتر همراه است، این مطالعه برای نخستین بار نشان داد که رژیم غذایی روزانه می‌تواند همان شب بر کیفیت خواب تأثیر بگذارد و این ارتباط به‌صورت عینی و قابل‌اندازه‌گیری تأیید شده است.

در این پژوهش، گروهی از بزرگسالان سالم و جوان، رژیم غذایی روزانه خود را از طریق یک اپلیکیشن ثبت کردند و هم‌زمان دستبندی به مچ خود داشتند که الگو‌های خواب آنها را پایش می‌کرد. پژوهشگران شاخصی به نام «تکه‌تکه شدن خواب» (sleep fragmentation) را بررسی کردند؛ معیاری که نشان می‌دهد فرد در طول شب چند بار از خواب بیدار می‌شود یا خواب او در طول شب میان مراحل مختلفِ خواب، از سبک‌تر تا عمیق‌تر، در نوسان است.

یافته‌های پژوهش

نتایج نشان داد که عادات غذایی روزانه رابطه‌ای مستقیم با کیفیت خواب همان شب دارد. افرادی که میوه و سبزی بیشتری مصرف کرده بودند و همچنین از منابع کربوهیدرات پیچیده‌تری مانند غلات کامل بیشتر استفاده می‌کردند، مدت زمان طولانی‌تری را در خواب عمیق و بدون وقفه گذراندند.

تحلیل داده‌ها نشان داد افرادی که به توصیه مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌ها (CDC) مبنی بر مصرف روزانه پنج پیمانه میوه و سبزی عمل کرده بودند، به طور متوسط ۱۶ درصد بهبود در کیفیت خواب نسبت به افرادی که هیچ میوه و سبزی نخورده بودند، تجربه کردند.
به گفته دکتر تسالی ۱۶ درصد تفاوتی کاملا چشمگیر است. شگفت‌انگیز است که چنین تغییر معناداری می‌تواند در کمتر از ۲۴ ساعت رخ دهد.

گام‌های بعدی پژوهش

پژوهشگران قصد دارند در مراحل بعدی بررسی کنند که آیا این رابطه واقعا علّی است یا خیر و سازوکار‌های زیستی دخیل در آن را شناسایی کنند. همچنین قرار است آزمایش‌ها روی گروه‌های بزرگ‌تر و متنوع‌تر جمعیتی انجام شود. با این حال، یافته‌های فعلی به روشنی از نقش مثبت و بلندمدت میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل در سلامت خواب حمایت می‌کنند.

دکتر «ماری-پیر سن‌آنژ» (Marie-Pierre St-Onge)، نویسنده همکار و مدیر «مرکز برتری پژوهش در خواب و ریتم‌های شبانه‌روزی» در دانشگاه کلمبیا، می‌گوید: «مردم همیشه از من می‌پرسند آیا خوراکی‌هایی وجود دارد که بتواند خواب را بهبود دهد؟ پاسخ این است که بله، حتی تغییرات کوچک می‌تواند اثرگذار باشد. این واقعا دلگرم‌کننده است: خواب بهتر، در کنترل خودتان است».