تولید فیلم سیاسی کارنامه درخشانی ندارد/ کودتای ۲۸ مرداد را در تصاویر آرشیوی محدود کردیم

علیرضا قاسم خان در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری آنا با اشاره به این که در کشور ما در بین  گونه‌های مختلف مستند، تولید فیلم سیاسی مستند کارنامه درخشانی را ندارد افزود: بخشی از این ضعف به نگاه متولیان و بخشی به نظرات خود فیلم سازان مرتبط است. چرا که رفتن به سمت هر مسئله سیاسی می‌تواند جبهه مخالف داشته باشد.

وی گفت: مشکل جدی در تولید فیلم سیاسی دستیابی به اسناد است که نهاد‌هایی که چنین اسنادی را در اختیار دارند، به راحتی چنین اسنادی را در اختیار فیلمسازان قرار نمی‌دهند.

کارگردان فیلم «ایستگاه اتمسفر» ادامه داد: مسئله دیگر تأمین مالی فیلم‌های سیاسی است. فیلمی که ساخته می‌شود باید نهاد حامی داشته و جایی نیز امکان پخش داشته باشد. متأسفانه در فیلم سیاسی اغلب این مسئله وجود دارد و فیلمساز با مشکل تأمین مالی و فرصت‌های پخش فیلم مواجه است.

قاسم خان یکی دیگر از ضعف‌های تولید فیلم سیاسی را نظریه و دانش خود فیلمساز دانست و گفت: فیلمسازی که به عنوان مثال برای پهلوی اول یا دوم فیلم می‌سازد باید نسبت به این دوره تاریخی نظریه داشته باشد تا در گزینش و استفاده اسناد موفق عمل کند.

وی با ذکر مثالی ادامه داد: به عنوان مثال در تمام فیلم‌های مستند مرتبط با کودتای ۲۸ مرداد از چند عکس آرشیوی تکراری استفاده می‌شود و این در حالی است که فیلمساز باید به سراغ عکس‌های جدید برود و حرف تازه‌ای برای گفتن داشته باشد.

در فیلم سیاسی نمی‌دانیم مخاطب کیست

این پژوهشگر سینما همچنین ضعف فیلم‌های مستند سیاسی را تعیین مخاطب آن دانست و اضافه کرد: اساساً اینکه فیلم برای چه کسانی ساخته شده چندان مورد توجه قرار نمی‌گیرد.

قاسم خان بیان کرد: مثلاً فیلمی در مورد کودتای ۲۸ مرداد ساخته می‌شود و نمی‌دانیم که مخاطب افرادی است که این واقعه تاریخی را درک کرده‌اند و امروز نزدیک به ۸۰ سالشان است و یا جوانانی که به دنبال پاسخ به سؤال از برهه‌ای از تاریخ کشورشان هستند.

کارگردان فیلم «تکیه دولت» معتقد است تا زمانی که فیلمساز ما مخاطب خود را مشخص نکرده باشد، قادر به تشخیص ابزار درست برای ساخت آن فیلم نخواهد بود.

وی افزود: همین می‌شود که برخی از فیلم‌های سیاسی با علامت سؤال همراه است. به عنوان مثال اگر در رابطه با مداخله انگلیس و روسیه در مشروطه خواهی فیلمی ساخته می‌شود، بدون تعمیق و به شکل کلی مسئله‌ای در فیلم مطرح شده و کارگردان عبور کرده است.

قاسم خان متذکر شد: این جای تأسف دارد که فیلمسازان ما برای فیلم‌های سیاسی به درستی حمایت نمی‌شوند. ما فیلم‌های موفقی از رویداد‌های سیاسی ایران داریم که فیلم در خارج از کشور ساخته شده است.

وی اضافه کرد: از جمله فیلم «کودتای ۵۳» که در رابطه با دکتر مصدق ساخته شده و به فیلمساز اجازه داده شده تا از آرشیو‌های انگلیسی و آمریکایی استفاده کند. موضوعی که در داخل کشور با محدودیت مواجه است.

این کارگردان معتقد است تولید فیلم اجتماعی به مراتب راحت‌تر است و تا زمانی که مشکلات فعلی فیلم سیاسی مرتفع نشود نمی‌توان انتظار داشت آثار فاخری تولید شود.

وی در خصوص آخرین فعالیت‌های فیلمسازی خود نیز افزود: چند طرح پژوهشی آماده برای تولید است و امیدواریم مرکز گسترش سینمای مستند و یا نهاد‌های دیگر حامی ما باشند.