نسل جدید فیلمسازان اسرائیل، منتقد سیاست‌های رسمی این رژیم هستند
به گزارش گروه فرهنگی آنا و به نقل از روابط عمومی خانه هنرمندان ایران، سینما به عنوان پدیده‌ای قدرت‌مند و تأثیرگذار همواره مورد توجه جریان‌های سلطه در دنیا بوده است. رژیم صهیونیستی نیز خوب به قدرت رسانه و هنر سینما آگاه است. آشنایی با فعالیت‌های این رژیم در حوزه‌ی سینما به عنوان یکی از دشمنان قسم‌خورده‌ی انقلاب و اسلام و نیز جریان‌شناسی آثار تولیدی آن می‌تواند آگاهی‌بخش و مؤثر باشد. به همین منظور بنا داریم بیشتر به این موضوع بپردازیم، نمایش فیلم «درخت لیمو» و نشست نقد و بررسی آن اولین نشست از سلسله نشست های پژوهشی برای آشنایی با جریان های سینمایی رژیم صهیونیستی است و ادامه خواهد داشت.
در یکصد و هشتاد و هشتمین برنامه سینماتک خانه هنرمندان ایران که پنجشنبه 10 تیر در تالار استاد شهناز برگزار شد، فیلم «درخت لیمو» به کارگردانی اران ریکلیس به روی پرده رفت. در ادامه نیز علی علایی و محسن آزرم به نقد و بررسی فیلم پرداختند.
در اسرائیل شاهد جامعه‌ای موزائیکی هستیم
علایی ضمن اشاره به بحران های موجود در جامعه اسرائیل گفت: در اسرائیل شاهد جامعه‌ای موزائیکی هستیم و این به دلیل حضور یهودی های مختلف از نقاط گوناگون دنیا با ساختارهای فرهنگی متفاوت است. به همین دلیل این جامعه شکننده و آسیب‌پذیر است و می‌توان پیش‌بینی کرد که دچار بحران می شود. سینماگران جوان اسرائیل نیز منتقد سیستم حاکم شده‌اند. در این فیلم به نظر می‌رسد کارگردان پیش‌بینی می‌کند اسرائیلی‌ها به زودی مجبور می‌شوند چمدان‌های خود را بسته و از این سرزمین بروند. در عمل نیز شاهدیم که برخلاف دهه 40 میلادی، اکنون میل به مهاجرت از اسرائیل است. «درخت لیمو» نشان می دهد آفت سیستم‌های امنیتی این است که زندان‌هایی که به دست آنها ساخته می‌شود، در ادامه به زندان خود آنها تبدیل خواهد شد. البته برخی اشارات فیلم گل درشت است و گاهی نیز ساختار تلویزیونی پیدا می‌کند.
آزرم نیز در ابتدا به سیر تحول کارگردانان اسرائیلی اشاره کرد و گفت: رویکرد قدیمی کارگردانان اسرائیل که از یک سرزمین موعود اسطوره‌سازی می‌کردند، امروز کنار رفته است. کارگردانان جوان اکنون ترجیح می‌دهند سراغ آن داستان‌های تکراری و پروپاگاندایی نروند. به عنوان مثال سراغ موضوعاتی مثل ازدواج و طلاق زنان می‌روند و سختی‌هایی که زنان در این سرزمین متحمل می‌شوند را تصویر می‌کنند. در واقع به طرح این سوال می‌پردازند که آیا در اسرائیل زنان اساسا موجودیت و امکان تصمیم‌گیری دارند؟ چنین مسائلی به هیچ وجه در قاموس نسل پیشین فیلمسازهای اسرائیلی نمی‌گنجید.
فیلم‌های قدیمی اسرائیل دیگر رونقی ندارد
وی ادامه داد: در عین حال شاهدیم که آن فیلم‌های قدیمی که مطلوب دولت اسرائیل است، دیگر رونقی ندارد و فیلم‌های انتقادی نسل جدید سینماگرانِ آنهاست که در جشنواره‌ها به چشم می آید. این موضوع خوشایند دولت اسرائیل و موسسات فیلمسازی وابسته به آن نیست، اما دوره این حرف‌ها تمام شده و امروز هرکس در هر کجای دنیا بخواهد فیلمش را می‌سازد. ریکلیس در سال 1954 در سرزمین‌های اشغالی به دنیا آمده و پس از مدتی زندگی در نیویورک به اسرائیل بازگشت. او در دوران جوانی به عنوان سرباز، در ارتش اسرائیل خدمت کرده است و از دهه 80 میلادی فیلمسازی را آغاز کرده است. ریکلیس در دهه 90 عملا تبدیل به سینماگری می‌شود که منتقد سیاست‌های رسمی اسرائیل است و به اظهارنظر در این زمینه نیز پرداخته است. او امیدوار است که در نهایت این دیوارها برچیده شود. از این رو خودش را بیشتر یک فعال صلح طلب می‌داند تا یک فیلمساز.
«درخت لیمو» به رابطه میان دو زن در دو طرف دیوار برمی‌گردد
منتقد سینمایی برنامه افزود: «درخت لیمو» توانسته در جشنواره‌های مختلف بین‌المللی بدرخشد و در برخی از آنها همچون جشنواره آسیاپاسیفیک جوایزی نیز کسب کند. اما از آنجایی که در فیلم حق را به اسرائیلی‌ها نمی‌دهد، گاهی نیز از دریافت جوایز محروم مانده است. فیلم پیشین ریکلیس نیز بر سیاست‌های نابخردانه اسرائیل تاکید دارد که بین مردم فاصله انداخته و برخی از آنها را از بین می‌برد. داستان «درخت لیمو» بیش از آنکه به باغ لیمو مربوط شود، به رابطه میان دو زن در دو طرف دیوار برمی‌گردد. به نظر می رسد کارگردان در ابتدا به این ارتباط اندیشیده و سپس به طراحی آن به این شکل پرداخته است. ظاهرا فیلم نقدی کلی به جامعه مردسالار در دو طرف دیوار دارد که زن ها را به بازی نمی‌گیرند. می‌بینیم که آنها از طبیعی‌ترین حقوق خود محروم هستند، اگرچه جایگاه سیاسی و اجتماعی یکسانی هم ندارند.
تاکید برجنبه‌های انسانی
آزرم ادامه داد: این فیلم از آن دسته فیلم‌هایی است که اصلِ پیام دادن به مخاطب را به وضوح برای خود قائل شده است و روی جنبه‌های انسانی تاکید دارد. کارگردان نشان می دهد در جامعه بسته اسرائیل، زنان اساسا نمی توانند در موقعیت های تصمیم گیری قرار بگیرند، چرا که مردانی حضور دارند که با یک دستور دیوارها را بالا برده و فضا را بسته و بسته تر می‌کنند. از اینرو شخصیت زن اسرائیلی در نهایت تصمیم می گیرد این سرزمین را ترک گفته و به آمریکا نزد دخترش برود. زن اسرائیلی در مقابل زن فلسطینی، منفعل به نظر می رسد و تنها در دو جای فیلم شاهد شجاعت او هستیم؛ نخست مصاحبه او در مورد باغ لیمو و سپس تصمیم به ترک این سرزمین. اما در نهایت، بازی را به «سلما» یعنی زن فلسطینی می‌بازد. «سلما» زنی است که دست به کنش می‌زند و کارهایی انجام می‌دهد و این در شخصیت‌پردازی فیلم مهم است. از این نظر به نظر می‌رسد کارگردان فیلم، شخصیت زن فلسطینی را بیشتر دوست داشته است.
بحران اسرائیل با ضراحت بیشتر به تصویر کشیده می‌شود
وی در پایان گفت: بحران‌های موجود در جامعه اسرائیل در فیلمسازهای نسل جدیدتر از ریکلیس، حتی با صراحت بیشتری به تصویر کشیده می‌شود. آنها یهود‌ی‌های ارتودکس را دستمایه شوخی قرار می‌دهند، با وجودی که اینها افرادی تندرو هستند. به مرور زمان آن جنبه‌های مذهبی که باعث شد یهودیان از چهار گوشه دنیا به این سرزمین بیایند، در فیلم‌ها رنگ می‌بازند. ضمن اینکه محدودیت‌های موجود در اسرائیل می‌تواند به مهاجرت این کارگردانان و ترک اسرائیل توسط آنها دامن بزند. هر کدام از اینها پس از ساخت چند فیلم و شناخته شدن، اسرائیل را ترک کرده و برای ادامه فیلمسازی به اروپا و آمریکا می‌روند.
انتهای پیام/