ارائه روایتی تازه و پرهیجان به مخاطب با استفاده از هوش مصنوعی/ تماشاگران خارجی از «کِشیم عاشق» چه گفتند؟

به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا مستند «ِکِشیم عاشق» به کارگردانی امیر آقاعبداللهی، اخیراً توانست مدال نقره Hérisson d’Argent را از جشنواره بین‌المللی فیلم مستند حیات‌وحش FNE Isère  فرانسه کسب کند. این مستند نخستین بار در سال 1401 و در شانزدهمین جشنواره بین المللی سینما حقیقت به نمایش درآمد . این اثر توانست در جشنواره شانزدهم جایزه بهترین کارگدانی مستند کوتاه، بهترین تدوین وبهترین مستند کوتاه مسابقه بین‌الملل را از آن خود کند و حالا در یک جشنواره بین المللی نیز مورد اقبال قرار گرفته است.

پرواز «کشیم عاشق» به فرانسه و هلند

در همین ارتباط، کارگردان این مستند در گفت‌وگویی درباره تجربه حضور در جشنواره‌های بین‌المللی گفت: پس از موفقیت در شانزدهمین جشنواره بین‌المللی «سینماحقیقت»، «کشیم عاشق» این فرصت را یافت تا در سه جشنواره خارجی دیگر نیز شرکت کند؛ دو جشنواره در فرانسه و یک جشنواره در هلند. حضور من در جشنواره‌های «مینیگوت» فرانسه و «روتردام» هلند به صورت حضوری، تجربه‌ای بی‌نظیر بود. این موضوع برای من افتخار بزرگی است که توانستم به‌عنوان اولین کارگردان ایرانی در این جشنواره‌ها شرکت کنم. پیش از این، آثار ایرانی در این رویداد‌ها نمایش داده شده بودند، اما تاکنون هیچ فیلمساز ایرانی به صورت فیزیکی در این جشنواره‌ها حضور نداشته است.

آقاعبداللهی افزود: یکی از جذاب‌ترین اتفاقات برای من، آشنایی و گفت‌و‌گو با فیلمسازان برجسته حوزه حیات‌وحش و محیط‌زیست از سراسر دنیا بود. این ارتباطات نه‌تنها برای من آموزنده بود، بلکه برای آنها نیز جالب توجه بود؛ چرا که بسیاری از این کارگردان‌ها تاکنون با یک مستندساز ایرانی در این حوزه آشنا نشده بودند. حتی یکی از فیلمسازان انگلیسی به‌طور مستقیم از من پرسید: «آیا ایران پارک ملی دارد؟!» این سؤال نشان‌دهنده عدم آشنایی آنها با حیات‌وحش ایران است، که دلیلش هم کمبود آثار ایرانی در این حوزه و عدم حضور این آثار در فضای بین‌المللی است. این خلأ بزرگی است که نیازمند توجه جدی مستندسازان و مسئولان ایرانی است.

بیشتر بخوانید:

صدای منقار شکسته‌ات را شنیدیم، ای پرنده عاشق!

کارگردان مستند «کشیم عاشق» با اشاره به نکات آموزشی این رویداد‌ها گفت: یکی از مهم‌ترین نکاتی که در این جشنواره‌ها یاد گرفتم، اهمیت پژوهش علمی و دقیق به‌عنوان پایه و اساس مستندسازی است. فیلمسازان بین‌المللی بر اساس تحقیقات عمیق، داستان‌هایی قوی خلق می‌کنند که کاملاً متکی بر واقعیت‌های علمی است. اما در ایران، پژوهش‌ها بیشتر به‌صورت شهودی انجام می‌شوند و کمتر به پژوهش‌های علمی و تخصصی توجه می‌شود. این باعث می‌شود که بسیاری از آثار ایرانی نتوانند در فضای بین‌المللی جایگاه پیدا کنند.

وی تأکید کرد: اگر مستندسازان محیط‌زیست ایران قصد دارند در جشنواره‌های جهانی حضور داشته باشند، باید تحقیقات علمی دقیق و معتبری انجام دهند و از زیبایی صرف طبیعت و حیات‌وحش فراتر بروند. تنها در این صورت است که می‌توانیم آثار قابل‌توجهی تولید کنیم و حیات‌وحش ایران را به جهان معرفی کنیم. در حوزه مستندسازی محیط‌زیست، کارگردانان موفقی مانند فتح‌الله امیری، نیما عسکری و مهدی نورمحمدی داریم که در عرصه بین‌الملل شناخته‌شده و تأثیرگذار عمل کرده‌اند. اما آیا با این تعداد محدود فیلمساز می‌توان انتظار داشت مستند‌های حیات‌وحش ایران به‌طور گسترده دیده شوند؟

این مستندساز عنوان کرد: کمبود آثار بین‌المللی باعث می‌شود (خارجی‌ها چه مخاطبان و چه مستندسازان) اطلاعات کمی از محیط‌زیست ایران داشته باشند. برای حضور در فضای جهانی، باید تعداد آثار با استاندارد‌های بین‌المللی افزایش یابد و فیلمسازان نیز در رویداد‌های خارجی شرکت کنند. این حضور، نه‌تنها به نمایش زیبایی‌های ایران کمک می‌کند، بلکه جایگاه فیلمسازان ایرانی را در عرصه جهانی تقویت می‌کند. همکاری مراکز و سازمان‌های متولی در این زمینه، می‌تواند نقش مهمی در توسعه مستندسازی ایران داشته باشد.

ارائه روایتی تازه و پرهیجان به مخاطب با استفاده از هوش مصنوعی

آقاعبداللهی گفت:  یکی از جذاب‌ترین تجربیاتم، تماشای مستند‌هایی بود که با استفاده از فناوری هوش مصنوعی ساخته شده بودند. این فیلم‌ها، اطلاعات کتاب‌ها و داده‌های قدیمی را با رویکردی جذاب و مدرن بازسازی کرده بودند و تأثیرگذاری بالایی داشتند. مستند‌هایی که صرفاً بر اساس مصاحبه یا بازسازی کتاب ساخته می‌شوند، ممکن است برای مخاطب کسل‌کننده باشند، اما استفاده از هوش مصنوعی، روایتی تازه و پرهیجان ایجاد کرده بود. این نشان می‌دهد که دنیای مستندسازی به‌سرعت به سمت استفاده از ابزار‌های مدرن پیش می‌رود، درحالی‌که ما در ایران هنوز به رویکرد‌های سنتی وابسته‌ایم.

وی با تأکید بر این که بازخورد مخاطبان خارجی نسبت به «کشیم عاشق» نیز برای او بسیار جالب توجه بوده است افزود: نگاهی که در این مستند وجود داشت، برای مخاطبان خارجی جدید و متفاوت بود. آنها گفته بودند که تاکنون مستندی درباره خواب حیوانات ندیده‌اند. «کشیم عاشق» روایت زندگی پرنده‌ای است که خواب می‌بیند و این خواب‌ها در طول زندگی‌اش تعبیر می‌شوند. روایت مستند از زبان خود پرنده به تصویر کشیده شده و این موضوع در کنار نمایش طبیعت ایران برای مخاطبان بسیار جذاب بود. بسیاری از آنها تصورشان از ایران، محیطی خاکستری و جنگ‌زده بود، اما تصاویر زیبا و متفاوت این مستند نگاه آنها را تغییر داد.

عبداللهی عنوان کرد: فیلم «کِشیم عاشق» توسط استاد احمد ضابطی جهرمی در کتاب «تلفیق علم و هنر در سینمای مستند» به‌عنوان یکی از نمونه‌های موفق مستندسازی محیط‌زیست معرفی شده است. این فرصتی است برای ایران که از طریق مستند‌های محیط‌زیستی و حضور در جشنواره‌های جهانی، چهره‌ای متفاوت از کشور به نمایش بگذارد.

تغییر استانداردهای فیلمسازی، ارمغان حضور در جشنواره‌های بین‌المللی

وی درباره پروژه جدید خود نیز توضیح داد: پس از بازگشت از این جشنواره‌ها، تجربیاتم استاندارد‌های فیلمسازی‌ام را تغییر داد. پیش از این، مشغول ساخت مستندی درباره کلاغ بودم، اما تمام سناریو‌های قبلی‌ام را کنار گذاشتم و بر اساس پژوهش‌های جدید، سناریوی متفاوتی خلق کردم. حتی دوربینم را نیز تغییر دادم، چرا که متوجه شدم دنیای مستند، به‌ویژه در حوزه حیات‌وحش، بر پایه پژوهش و استاندارد‌های دقیق ساخته می‌شود و نمی‌توان با ابزار‌های قدیمی و روش‌های سنتی در عرصه بین‌المللی رقابت کرد.

امیر آقا عبداللهی، در بخش پایانی گفت‌وگوی خود از تشکیل انجمن مستندسازان حیات وحش و تنوع زیستی ایران خبر داد و این رویداد را نقطه‌عطفی در حوزه مستندسازی محیط‌زیست دانست. او گفت: تشکیل این انجمن برای من و سایر مستندسازان محیط‌زیستی بسیار خوشحال‌کننده است. تاکنون توانسته‌ایم دو همایش تخصصی با عنوان «همایش مستندسازان حیات وحش و تنوع زیستی ایران» را در شهر نور و با همکاری دانشگاه منابع طبیعی برگزار کنیم که به شکل‌گیری این انجمن منجر شد. اکنون تمام فعالان حوزه حیات‌وحش و محیط‌زیست ایران عضو این انجمن هستند. این فرصت طلایی می‌تواند فضای مستندسازی محیط‌زیست و حیات‌وحش را هدفمندتر، دقیق‌تر و همسو با استاندارد‌های جهانی پیش ببرد.

«انجمن مستندسازان حیات وحش و تنوع زیستی ایران» و تولید اثر برای حفاظت از محیط زیست

آقاعبداللهی که به‌عنوان مسئول روابط‌عمومی «انجمن مستندسازان حیات وحش و تنوع زیستی ایران» فعالیت می‌کند، درباره اهداف و برنامه‌های انجمن تصریح کرد: این انجمن یک مجموعه تخصصی است که با هدف نمایش زیبایی‌های طبیعت، افزایش آگاهی عمومی و حفاظت از محیط‌زیست شکل گرفته است. فعالیت‌های ما شامل تولید فیلم‌های تخصصی مستند، برگزاری همایش‌ها و کارگاه‌های آموزشی مرتبط با مستندسازی، همکاری با نهاد‌های محیط‌زیستی برای ترویج فرهنگ حفاظت از طبیعت، شرکت در نمایشگاه‌ها و جشنواره‌های ملی و بین‌المللی، و ایجاد بستری برای تبادل دانش و تجربیات بین مستندسازان است. با تمرکز بر تولید فیلم و مدیا، تلاش می‌کنیم اهمیت تنوع زیستی و ارزش زیستگاه‌های طبیعی را به جامعه ایران و جهان نشان دهیم.

او در پایان با تأکید بر نقش تصویر و روایت در آگاهی‌بخشی گفت: هدف ما از تولید فیلم‌های مستند، تنها نمایش زیبایی‌های طبیعت نیست، بلکه هر فیلم، پیام مهمی درباره حفاظت از محیط‌زیست و ضرورت حفظ منابع طبیعی برای آینده‌ای پایدار دارد. ما تلاش داریم با استفاده از قدرت رسانه و روایت، پیوندی عمیق‌تر میان انسان و طبیعت ایجاد کنیم و پیام حفاظت از زمین را به گوش همگان برسانیم.

«کشیم عاشق» ساخته امیر آقاعبدالهی به تهیه‌کنندگی سام کلانتری، محصول مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی است.