چگونه یک اهمال کاری کشور را به خاموشی کشاند!/ تکلیف تعطیلی ها چیست؟

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری آنا، در شرایطی خاموشی‌های پی در پی بخش مسکونی شرایطی را پدید آورده است که دیگر در کشور شخصی بدون تجربه آزار دهنده خاموشی باقی نمانده است؛ بازار اتهام زنی‌ها در این خصوص نیز داغ است. دولتمردان، دولت‌های ادوار گذشته را به اهمال کاری در توسعه تولید حامل‌های انرژی متهم می‌کنند و برخی دیگر نیز را دولت چهاردهم را به ضعف در مدیریت انرژی متهم می‌کنند و مسعود پزشکیان رئیس جمهور نیز می‌گوید: «روزانه ۲۰ میلیون لیتر سوخت گم می‌شود درحالی که تولیدکننده و عرضه‌کننده خودمان هستیم. باید برای این سرقت مرا دار بزنند. عین این روند در آب و برق و گاز و همه چیز کشور وجود دارد».

گازوئیل برای برق نیست، اما برای قاچاق چرا!

به گفته محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی نیز «روزانه ۳۰ میلیون لیتر فرآورده از کشور قاچاق می‌شود. تردید نکنید این قاچاق سازماندهی شده است. با اطلاع می‌گویم، مراکز تولید و مصرف‌کننده‌های اصلی اولین تهیه‌کننده‌های این قاچاق هستند». اما مسئله اصلی این است که ناترازی انرژی یک وجهی نیست. بخش اول این اتفاق شوم به قانون گذاری نادرست در حوزه انرژی و اهمال کاری در توسعه تولید انرژی باز می‌گردد و بخش دوم را این ناترازی را می‌توان بدمدیریتی‌هایی در دولت چهاردهم نامید که منجر به تشدید عواقب ناترازی شد.

شایان ذکر است که ناترازی‌های انرژی در تابستان نیز موجب بروز خاموشی‌های گسترده در شهرک‌های صنعتی بود، اما مطابق آمار ارائه شده از سوی برخی منابع عدم ذخیره کافی گازوئیل در محل ذخیره استراتژیک نیروگاه‌ها در دولت چهاردهم بود که باعث شد این خاموشی‌ها در فصل سرما نیز ادامه یافته و حتی پای خود را به مناطق مسکونی نیز باز نماید. بر اساس این آمار طی دوره ۳ ماهه شهریور تا پایان شهریور ۱۴۰۰ میزان ورود و استفاده از ذخایر گازوئیل نیروگاه‌ها یک هزار و ۱۲۰ میلیون بوده است. در مدت مشابه طی سال ۱۴۰۱ این آمار به سطح ۹۰۰ میلیون لیتر و در سال ۱۴۰۲ به ۶۰۰ میلیون لیتر رسیده است. اما به ناگاه در سال ۱۴۰۳ میزان ذخایر گازوئیل نیروگاه‌ها منفی شده و حتی در قعر منفی ۶۵۰ میلیون لیتر قرار می‌گیرد.

با نگاهی دقیق‌تر مشخص می‌شود که میزان ورود و مصرف سوخت به مخازن نیروگاه‌ها طی ماه‌های فروردین تا پایان مرداد ۱۴۰۳، در بیشینه ۱۳.۴ میلیون لیتر در روز و کمینه ۴.۳ میلیون لیتر در روز در حال نوسان است، اما در پایان شهریور ماه سال جاری روند ذخیره سازی به نرخ منفی ۵ میلیون لیتر می‌رسد و در پایان مهرماه رکورد منفی ۵.۸ میلیون لیتر را ثبت کرده و پس از آن در پایان آبان ماه به بدترین وضعیت خود یعنی نرخ ذخیره سازی منفی ۱۰.۹ میلیون لیتر در روز می‌رسد. در این شرایط بدیهی است که در میانه فصل سرد سال وزیر نیرو خبر از خروج ۱۳ نیروگاه واقع در نیمه شمالی کشور از مدار تولید برق داد.

این اهمال کاری در حالی صورت میگیرد که به گفته رئیس مجلس شورای اسلامی روزانه ۳۰ میلیون لیتر سوخت در کشور قاچاق می‌شود، اما به گفته وزیر نیرو نیروگاه‌ها تعمیرات خود را انجام داده و برای تولید برق آماده‌اند، اما تامین سوخت به درستی انجام نشده است و نمود دقیقی از بد مدیریتی است. 

گذشت آن زمان که خسارت هشت میلیارد دلار بود!

روز شنبه ۱۰ شهریور ماه سال جاری علیرضا عباسی نماینده مردم کرج، فردیس و اشتهارد در مجلس شورای اسلامی در جریان امضاء آئین امضای قرارداد‌های احداث نیروگاه خورشیدی به مناسبت هفته دولت در منطقه ویژه اقتصادی و فرودگاه بین‌المللی پیام ادعا کرد که خسارات قطعی برق در کشور حدود ۸ میلیارد دلار برآورد می‌شود و پنج میلیارد دلار برای توسعه ۱۱ هزار مگاوات انرژی تجدید پذیر باید هزینه کنیم تا از وارد شدن این حجم از خسارت به صنعت و کشاورزی جلوگیری کنیم. اما طولی نکشید که علاوه بر صنعت و کشاورزی روشنایی از اماکن و منازل نیز رخت بر بندد و هم اکنون خسارت‌های مالی وارد شده به تجهیزات رفاهی خانگی و ضربه‌های وارد شده به کسب و کار‌های خانگی و همچنین میزان خسارات وارد شده به عموم در اثر خاموشی معابر بزرگراهی از جمله تصادفات رانندگی را نیز بایستی به حساب ضرر و زیان این بد مدیریتی بیافزاییم.

چرا عدم تامین گازوئیل موجب گسترش خاموشی شد؟

عمده برق مورد نیاز از طریق نیروگاه‌های موسوم به سیکل ترکیبی تامین می‌شود که این نیروگاه‌ها از حرارت حاصل از سوختن گاز و یا دیگر سوخت‌ها برای به گردش درآوردن توربین گازی و از حرارت خروجی توربین گازی برای تولید بخار آب مورد نیاز توربین بخار استفاده می‌کند. نیروگاه‌های سیکل ترکیبی معمولاً از گاز طبیعی به عنوان سوخت استفاده می‌کنند، اما در زمان کمبود مجبورند به دیگر سوخت‌ها مانند گازوئیل، ذغال سنگ و مازوت نیز استفاده کنند. با توجه به آن که وظیفه تامین گرمای خانه‌ها و همچنین برخی فعالیت‌های صنعتی نیز بر عهده شبکه سراسری گاز طبیعی کشور بدیهی است که در فصول سرما با افزایش مصرف گاز طبیعی برای گرمایش اماکن ناترازی گازی موجب کمبود فشار گاز در شبکه توزیع شده و در این شرایط نیروگاه‌ها مجبور به روی آوردن به دیگر سوخت‌ها خواهند شد.

به همین جهت اهمال کاری دولت چهاردهم در تامین و ذخیره سازی سوخت جایگزین برای نیروگاه‌ها موجب بروز خاموشی‌های گسترده در کشور شد.