خودبیمارانگاری مجازی چیست؟

به گزارش گروه پژوهش خبرگزاری آنا، امروزه اینترنت در زندگی افراد جایگاه خاصی دارد. اینترنت امکان دسترسی ناشناس به حجم عظیمی از اطلاعات و نظرات خاص را تقریبا از همه جا، در هر زمان و با هزینه‌های نسبتا کم فراهم می‌کند و به طور فزایند‌ه‌ای برای تحقیق در مورد سوالات مرتبط با سلامت استفاده می‌شود. 

پژوهشگران در مقاله‌ای با عنوان «ویژگی‌های روا‌ن‌سنجی فرم کوتاه پرسشنامه خودبیمارانگاری مجازی» به این موضوع پرداخته‌اند که استفاده از اینترنت در سراسر جهان به ویژه در گروه‌های سنی جوان رشدفزایند‌ه‌ای داشته‌است و این افزایش باعث نگرانی در مورد اثرات منفی بالقوه شده است.

به عنوان مثال، افزایش محبوبیت رسانه‌های اجتماعی به عنوان توضیحی بالقوه برای افزایش اخیر مشکلات روانی در میان نوجوانان مطرح شده است و همچنین نگرانی‌هایی در مورد تجارب آنلاین مانند مزاحمت‌ اینترنتی وجود دارد که با طیف وسیعی از گروه سنی جوان مرتبط است.

* خودبیمارانگاری مجازی

در این پژوهش آمده است که یکی از اثرات مضر استفاده بیش از اندازه از اینترنت در رابطه با سلامت، خودبیمارانگاری مجازی است. خودبیمارانگاری مجازی با افزایش سطح اضطراب یا پریشانی سلامتی مرتبط است. به عبارتی دیگر، نوعی اضطراب است که منجر به جستجوی اطلاعات مرتبط با سلامتی به صورت آنلاین می‌شود و این ممکن است منجر به افزایش سطح اضطراب، نگرانی و هزینه‌های پزشکی غیرضروری شود.

یکی از اثرات مضر استفاده بیش از اندازه از اینترنت در رابطه با سلامت، خودبیمارانگاری مجازی است

این پژوهش مطرح می‌کند که جستجوی مکرر و یا بیش از حداطلاعات مرتبط با سلامتی می‌تواند نگرانی و اضطراب را افزایش دهد. به عبارتی خود بیمارانگاری مجازی، یک الگوی رفتاری انجام جستجوی بیش از حد در اینترنت را با یک وضعیت احساسی به عنوان مثال، نگرانی در مورد سلامتی را با هم ترکیب می‌کند.

محققان بیان می‌کنند که رفتار جستجوی مکرر اطلاعات به صورت آنلاین در اینترنت علت اصلی افزایش اضطراب در مورد سلامتی است، صرف نظر از اینکه افراد نگران سلامتی خود باشند یا نباشند. همچنین، اضطراب می‌تواند باعث شود افراد نتوانند اطلاعات درست و غلط را تشخیص دهند، بنابراین ممکن است آنهادر معرض اخبار نادرست قرار بگیرند.

{$sepehr_key_3840}

نکته قابل ذکر در این پژوهش این است که تابحال نتایج تحقیقات مشخص نکردند که خودبیمارانگاری مجازی را می‌توان به عنوان یک اختلال مستقل در نظر گرفت یا نه، بنابراین لازم است در این حوزه مطالعات بیشتری صورت گیرد.

* ویژگی‌های اضطراب سلامتی

به زعم این پژوهش اضطراب سلامتی با تجربه اضطراب یا نگرانی ناشی از تهدید قابل درک برای سلامت جسمی فرد مشخص می‌شود. به عبارت دیگر اضطراب سلامت اختلالی است که با اضطراب و ترس فراوان در مورد داشتن یک بیماری جدی مشخص می‌شود.

{$sepehr_key_3842}

در این پژوهش آمده است که اضطراب سلامتی از تفسیر احساسات بدنی بالقوه و یا تغییر در آن احساسات (به عنوان مثال، درد عضلانی، تنگی نفس، گلودرد) به عنوان نشانه‌ای از بیماری، عفونت یا تهدید دیگری ناشی می‌شود.

خودبیمارانگاری مجازی پتانسیل این را دارد که اضطراب، ترس و یا رفتار‌های اجباری وسواس گونه را به ویژه در بین افراد مستعد اضطراب سلامتی افزایش دهد

این پژوهش توضیح می‌دهد که اضطراب سلامتی ممکن است منجر به افزایش هوشیاری بدن و سوءبرداشت از احساسات بدن و رفتار بیماری شود به عنوان مثال اطمینان خاطر در اینترنت، مراجعه مکرر وغیرضروری به پزشک یا اورژانس، جمع‌آوری بیش از حد وسایل محافظ شخصی در زمینه یک بیماری همه‌گیر، به ویژه ممکن است افرادی که دارای اضطراب سلامتی هستند، افزایش آگاهی و برداشت غلط فاجعه باری از احساسات بدنی راکه منجر به رفتار جستجوی ایمنی ناسازگار می‌شود، تجربه کنند.

از دیدگاه پژوهشگران این پژوهش خودبیمارانگاری مجازی پتانسیل این را دارد که اضطراب، ترس و یا رفتار‌های اجباری وسواس گونه را به ویژه در بین افراد مستعد اضطراب سلامتی افزایش دهد. همچنین مشخص شد که ضریب همبستگی درون گروهی پرسشنامه حاصل از دو بار اجرای پرسشنامه خودبیمارانگاری مجازی از مقدار قابل قبول بالاتر بود که نشان دهنده قابل قبول مقدار پایایی پرسشنامه خودبیمارانگاری مجازی است.

{$sepehr_key_3841}

نتایج این پژوهش نشان داد که در روایی محتوایی پرسشنامه خود بیمارانگاری مجازی کلیه عامل‌ها معنادار شده‌اند و در تبیین این یافته‌ها می‌توان گفت که، افراد به علت اضطراب ناشی از جستجو‌های اینترنتی و ترس از ابتلا به عارض‌های خاص از مراجعه به پزشک خودداری می‌کنند. به عبارت دیگر چنین افرادی ترجیح می‌دهند که اضطرابی مزمن را تحمل کنند، اما با واقعیت احتمالی ابتلا به عارضه‌ای خاص که توسط پزشک بر آن صحه گذاشته می‌شود، روبه رو نشوند.

این پژوهش به کوشش فرزانه باقریان (کارشناسی ارشد روانشناسی دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان) و غلام‌رضا منشی (دانشیار گروه روان‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان) انجام شده است.