نگاهی به دستاوردها و چشم‌انداز آینده شورای عالی انقلاب فرهنگی: از ایجاد هیئت‌های اندیشه‌ورز تا نقش مردم

به گزارش خبرگزاری آنا، محمدی خادم علیزاده، مشاور دبیر و رئیس حوزه ریاست شورای عالی انقلاب فرهنگی در گفت‌وگویی با اشاره به چهل سالگی شورای عالی انقلاب فرهنگی اظهار کرد: چهل و پنج سال پیش، با فرمان حضرت امام خمینی (ره)، ستاد انقلاب فرهنگی تأسیس شد. شاید در آن زمان نمی‌توانستیم تصور کنیم که تأسیس این ستاد، که بعدها در سال ۱۳۶۳ با پیگیری‌های ریاست جمهوری وقت به شورای عالی انقلاب فرهنگی تبدیل شود، چنین دستاوردهای وسیع و گسترده‌ای در حوزه‌های فرهنگی و علمی به همراه داشته باشد. امروز با نگاهی به گذشته، شاهد شکوفایی‌های علمی و فرهنگی بسیاری هستیم که نتیجه این اقدام تاریخی است.

وی افزود: ممکن است در نگاه عمومی با وجود برخی معضلات و چالش ها این تصور وجود داشته باشد که کار خاصی انجام نشده اما این نگاه نادرستی است. اگر دقیق‌تر نگاه کنیم، می‌بینیم وضعیت در بسیاری از حوزه‌ها بهبود یافته است. برای مثال، در دهه ۶۰، واردکننده پزشک و متخصص در بسیاری از حوزه‌های فنی بودیم، اما امروز نه‌تنها نیازهای داخلی خود را تأمین می‌کنیم، بلکه در برخی از این زمینه‌ها صادرکننده نیز هستیم.

رئیس حوزه ریاست شورای عالی انقلاب فرهنگی بیان کرد: در حوزه هوافضا، شورای عالی انقلاب فرهنگی زمانی سندهای مرتبط را تدوین کرد که شاید تصور ساخت ماهواره‌های ایرانی یا پرتاب آن‌ها به فضا کمی دشوار بود. اما امروز این موضوع به وقوع پیوسته است. در زمینه‌های دیگری مانند هوش مصنوعی، نانو فناوری و امنیت غذایی، که یکی از چالش‌های جدی دنیای امروز است، نیز پیشرفت‌های قابل‌توجهی داشته‌ایم.

خادم علیزاده گفت: در بحث رده‌بندی علمی، دانشگاه‌های ما در ابتدای انقلاب هیچ جایگاهی در نظام‌های رتبه‌بندی جهانی نداشتند، اما امروز حضور پررنگی داریم. همچنین، در زمینه تولید مقالات علمی و ثبت اختراع، ایران جایگاه شایسته‌ای پیدا کرده و دانشمندان ما در محافل بین‌المللی حضور فعالی دارند.

وی ادامه داد: یکی دیگر از دستاوردهای مهم، تأسیس نهادهایی مانند انتشارات سمت است. پیش از این، منابع و جزوات دانشگاهی به‌صورت پراکنده و سلیقه‌ای منتشر می‌شد، اما با تأسیس چنین نهادهایی، یکپارچگی در منابع علمی به وجود آمده است. در حوزه پژوهش، تأسیس دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی نقش مهمی در ارتقای علمی کشور داشته است.

رئیس حوزه ریاست شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به اقدامات فرهنگی این شورا بیان کرد: در حوزه فرهنگ نیز اقدامات قابل‌توجهی انجام شده است. مقابله با آسیب‌های اجتماعی مانند اعتیاد، خودکشی و حتی سقط جنین نسبت به گذشته روند بهتری داشته است. هرچند ممکن است در برخی موارد آمارها متوقف شده یا افزایش یافته باشد، اما این خود نشانه موفقیت‌هایی است که حاصل شده است.

خادم علیزاده اضافه کرد: به‌طور کلی، شورای عالی انقلاب فرهنگی ثمره‌ای است که حضرت امام خمینی (ره) پایه‌گذاری کردند و با هدایت‌های مقام معظم رهبری ادامه یافته است. بارها تأکید شده که دستاوردها و فعالیت‌های مثبت شورا به اطلاع مردم رسانده شود. یکی از اهداف بزرگ در چهل‌سالگی شورا، ارزیابی آثار و نتایج این فعالیت‌ها و ارائه آن به مردم است.

وی اضافه کرد: برای ورود به چهل سال دوم، باید برنامه‌ریزی دقیقی داشته باشیم. نگاه آینده‌نگرانه مقام معظم رهبری برای شورا، تأکید بر تبدیل آن به قرارگاه علمی و فرهنگی کشور است. این نگاه قرارگاهی به معنای تمرکز بر نقش راهبری و استراتژیک شورا است؛ به این معنا که اهداف تعیین شود و ابزارهای رسیدن به آن‌ها مشخص شود.

رئیس حوزه ریاست شورای عالی انقلاب فرهنگی اضافه کرد: هدف اصلی در چهل‌سالگی، تبیین نگاه قرارگاهی و حکمرانی شورا در علم و فرهنگ است. به همین دلیل، شعار «حکمرانی تمدنی علم و فرهنگ» برای این مناسبت انتخاب شده است تا محور فعالیت‌ها و برنامه‌های پیش‌رو باشد.

گذری بر دستاوردها و چشم‌انداز آینده

خادم علیزاده ادامه داد: در آستانه چهلمین سالگرد تأسیس شورای عالی انقلاب فرهنگی، مجموعه‌ای از برنامه‌ها و نشست‌های متعدد در حوزه‌های مختلف مانند علوم انسانی، تعلیم و تربیت، فرهنگ عمومی، زنان و علوم اسلامی برگزار شده است. تاکنون بیش از 33 نشست علمی و تخصصی اجرایی شده و پیش‌بینی می‌شود تا 19 آذر، همایش سالانه شورای عالی انقلاب فرهنگی، تعداد این نشست‌ها به حدود 50 الی 60 برنامه افزایش یابد.

برنامه‌های پیش‌رو

وی گفت: برای بزرگداشت این رویداد، فعالیت‌های گسترده‌ای در حوزه‌های رسانه‌ای، رادیویی و تلویزیونی در حال برنامه‌ریزی است. همچنین، نمایشگاهی از دستاوردها و اثرات فعالیت‌های شورا برای اطلاع‌رسانی به مردم در نظر گرفته شده که یا تا 19 آذر یا تا پایان سال جاری برگزار خواهد شد.

نگاه تحلیلی به گذشته و آینده

رئیس حوزه ریاست شورای عالی انقلاب فرهنگی بیان کرد: در این دوره جدید، تأکید بر آسیب‌شناسی عملکرد شورا در طول چهار دهه گذشته و تدوین نقشه راهی برای آینده، از اولویت‌های اصلی است. هدف، بهره‌گیری از تجربیات گذشته برای جلوگیری از هدررفت منابع و انرژی و دستیابی به کارآمدی بیشتر است. شورا در این مسیر بر جلب مشارکت عمومی، تقویت نقش جبهه‌های مردمی و استفاده از دیدگاه‌های نخبگان تأکید دارد.

ایجاد هیئت‌های اندیشه‌ورز

علیزاده اضافه کرد: یکی از دستاوردهای برجسته این دوره، تشکیل هیئت‌های اندیشه‌ورز است. این هیئت‌ها با استفاده از نظرات تخصصی نخبگان دانشگاهی، به بررسی نیازها و کمبودهای حوزه‌های علمی و اجرایی می‌پردازند. هدف از این فعالیت‌ها، پیشبرد برنامه‌ها در حوزه‌های نرم‌افزاری، علمی و اجرایی دانشگاه‌ها است.

فرآیند بازنگری و اصلاح

 

وی ادامه داد: در متون آیین‌نامه‌های شورا، فرآیندی برای بازنگری و اصلاح مصوبات پس از گذشت شش ماه پیش‌بینی شده است. این امر نشان‌دهنده رویکرد شورا به اصلاح و بهبود مستمر است که با دریافت بازخوردها و تحلیل نتایج، تقویت نقاط قوت و رفع کاستی‌ها انجام می‌شود.

 

رئیس حوزه ریاست شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره اصلاح یا بازنگری مصوبات بیان کرد: بازنگری مداوم در تصمیمات شورا و دبیرخانه وجود دارد و اگر ایراد یا مشکلی مشاهده شود، حتماً اصلاح خواهد شد. برای نمونه، در مورد مصوبه کنکوری، دو بار اصلاحات انجام شد. این تغییرات نشان‌دهنده رشد و شکوفایی است، نه پسرفت. هر سیستمی که بازخورد بگیرد و اشکالات را رفع کند، در مسیر پیشرفت قرار دارد. مثلاً اگر یک خودروی جدید طراحی شود، پس از مدتی ایرادات آن بررسی و اصلاح می‌شود، و نسخه بهتری عرضه می‌شود. همین روند برای مصوبات شورا و دبیرخانه نیز صادق است. این اقدامات نمایانگر ورود شورا به دوره‌ای جدید از بلوغ و کارآمدی است که می‌تواند نقش آن را در عرصه‌های فرهنگی، علمی و اجتماعی کشور پررنگ‌تر کند.

همایش سالگرد در 19 آذر

 

خادم علیزاده گفت: همایش اصلی شورای عالی انقلاب فرهنگی با محوریت ارائه منشور نهایی فعالیت‌ها و دستاوردها برگزار خواهد شد. در این مراسم، برنامه‌های آینده شورا تببین و نقش این نهاد در سیاست‌گذاری‌های فرهنگی و علمی کشور برجسته خواهد شد.

نگاه به جامعه و نقش مردم

خادم علیزاده بیان کرد: دبیرخانه و شورا به دنبال این هستند که مخاطب خود را همه جامعه در نظر بگیرند، نه فقط نخبگان. بنابراین در برنامه‌های بزرگداشت چهلمین سالگرد شورا، تلاش شده است تا برای عموم مردم نیز حرف‌هایی داشته باشیم. هرچند کارهای شورا در اولویت با قانون‌گذاری و تصمیم‌گیری‌های کلان است و نیازمند تعامل با نخبگان علمی، فرهنگی، و فکری جامعه، اما ارتباط با مردم نیز بسیار مهم است.

وی گفت: برای این هدف، برنامه‌های متنوعی شامل نشست‌های مختلف در حوزه‌های علمی، فرهنگی، زنان، تعلیم و تربیت، حضور دبیران ستادهای شورا در رسانه‌ها (رادیو، تلویزیون و فضای مجازی) به‌صورت زنده، برای پاسخ به سؤالات مردم، فعالیت ستادهای ستاد علم و فناوری: فعالیت در حوزه‌های علمی و دانشگاهی، ستاد فرهنگی و اجتماعی: متمرکز بر موضوعات فرهنگی و اجتماعی، ستاد خانواده و زنان: پیگیری مسائل مرتبط با خانواده و زنان، ستاد تعلیم و تربیت: با تأکید ویژه بر اهمیت موضوع آموزش و پرورش تدارک دیده است. هر کدام از این ستادها، برنامه‌های خود را در این چهلمین سالگرد ارائه خواهند داد و در رسانه‌ها حضور پیدا خواهند کرد تا مردم از عملکرد شورا مطلع شوند و بتوانند پرسشگری کنند.

تأکید بر حوزه زنان

 

رئیس حوزه ریاست شورای عالی انقلاب فرهنگی بیان کرد: یکی از حوزه‌های مهم فعالیت شورا، توجه به موضوع زنان است. نشست‌های متعددی در این زمینه برگزار شده و برنامه‌های ویژه‌ای برای آن در نظر گرفته شده است. هدف این است که مردم بدانند شورای عالی انقلاب فرهنگی چه نقشی دارد و چه اقداماتی انجام می‌دهد. همچنین این فرصت فراهم شود که مردم شورا را بازخواست کنند و درباره مصوبات و عملکرد آن سؤال بپرسند. امیدواریم چهلمین سالگرد شورا، نقطه عطفی برای افزایش ارتباط و آگاهی مردم درباره این نهاد باشد.