«باغ کیانوش» فیلمی با نوجوانان و برای نوجوانان/ بچه‌های نسل جدید جایی در سینمای امروز ندارند
به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا، این روز‌ها که سینمای ایران در قرق فیلم‌های کمدی است و آثاری تقریباً مشابه هم با شوخی‌های کلامی و استفاده از تکه کلام‌های ترندشده در فضای مجازی به فروش‌های چند صد میلیاردی رسیده‌اند، انتخاب تماشای یک فیلم که برای همه اعضای خانواده مناسب باشد و همه بتوانند با آن ارتباط برقرار کنند به کار سختی تبدیل شده است. اگرچه هنوز هم سبد فرهنگی سینما از این مدل آثار خالی نیست و در حال حاضر نیز فیلم‌هایی که این ویژگی را داشته باشند روی پرده قرار دارند.
فیلم سینمایی «باغ کیانوش» به کارگردانی رضا کشاورز و تهیه‌کنندگی محمدجواد موحد یکی از این مدل آثار است. فیلمی برای کودک و نوجوان با تلفیقی از بازیگران باتجربه مثل شهرام حقیقت دوست، عباس جمشیدی‌فر، علیرضا آرا، مجید پتکی و نوجوان‌هایی که بار اصلی درام داستان را به دوش می‌کشند.
در همین ارتباط، «سعیده نیک‌اختر» منتقد سینما در یادداشتی اختصاصی برای آنا، در رابطه با فیلم «باغ کیانوش» نوشت:
فیلم رضا کشاورز فیلم خوبی است، آن هم در شرایطی که مدت زمان زیادی بود یک اثر مناسب برای کودکان و نوجوانان نداشتیم. «باغ کیانوش» فاکتور‌های زیادی برای جذابیت دارد، مثل داستان واقعی و اقتباسی آن که مربوط به اتفاقاتی است که در دوران جنگ تحمیلی در روستا‌های همدان رخ داده و ما دهه شصتی‌ها وقایع رخ داده در فیلم را باور می‌کنیم.
ویژگی مهم دیگر این فیلم این است که «برای» کودکان و نوجوانان نسل امروز ساخته شده است، نسلی که در سینما کمتر به آنها توجه می‌شود. البته علت این مسئله هنوز آسیب‌شناسی نشده، اما شاید به این هم بستگی دارد که کارگردان‌هایی که امروز در سینمای ایران کار می‌کنند، رده سنی بالایی دارند. فیلمساز‌هایی هم که بعد از انقلاب با کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان کار می‌کردند، یا فوت کردند (مثل مرحوم کیارستمی) یا سن‌شان به قدری بالاست که اصلاً حوصله کار کردن در این حوزه را ندارند و نمی‌توانند دغدغه امروز بچه‌ها را بفهمند.
آدم‌ها معمولاً دغدغه‌هایشان را می‌سازند، اصولاً مرسوم است که می‌گویند اگر می‌خواهی کارگردان خوبی شوی باید دغدغه‌هایت را بسازی. در این شرایط کارگردان‌های کمی هستند که نگاه‌شان را به سمت دغدغه‌های نسل کودک و نوجوانان ببرند و این شکاف نسلی به وجود آمده، باعث شده دغدغه‌های نوجوانان و مشکلات آنها به تصویر کشیده نشود. این روز‌ها مسائلی مثل تغییر فرهنگ، سبک زندگی جدید، دنیای دیجیتال و هوش مصنوعی در کودکان نوجوانان روی بورس است، اما این مسائل چقدر در فیلم‌های ما وجود داشته است؟ در طول سال‌های اخیر چند فیلم خوب با موضوع دغدغه نوجوانان ساخته شده؟ اگرچه فیلم درباره بزرگسالانی داشتیم که دغدغه فرزندانشان را داشتند، اما جای فیلم‌هایی در مورد خلق و خو و خصلت‌های نوجوانان امروز در ویترین سینمای ایران خالی است.
اقتباس برگ برنده سینما
یکی از کار‌هایی که می‌توان برای رفع این کمبود انجام داد این است که به سراغ اقتباس از روی آثار ادبی این حوزه برویم. ما کتاب‌های خوبی برای کودکان و نوجوانان داریم که قابلیت ساخت فیلم، انیمیشن و... از روی آنها وجود دارد ولی متأسفانه کارگردانِ اقتباسی‌ساز هم کم داریم. در خارج از کشور از روی داستان‌های افسانه‌ای آثار نمایشی زیادی می‌سازند، فیلم‌ها یا انیمیشن‌هایی مثل «جادوگر شهر از»، «سرگذشت نارنیا»، «مسافر کوچولو»، «آلیس در سرزمین عجایب»، «پدینگتون» و... همگی آثاری هستند که از قدیم کتاب‌هایشان در دست نوجوانان بوده است.
در کشورمان نیز کتاب‌های خوبی وجود دارد که پتانسیل ساخت آثار نمایشی از روی آنها وجود دارد. جایی مثل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان تولیدات زیاد و خوبی در زمینه نوجوانان دارد ولی متأسفانه فیلمسازان به سراغ آنها نمی‌روند، حالا یا دغدغه نسل امروز را ندارند یا به برگشت سرمایه فکر می‌کنند که هردوی این موارد جلوی ساخت اثر در این حوزه را می‌گیرد. با این وجود هستند تک آثاری مثل «باغ کیانوش» که از روی یکی از کتاب‌های کانون اقتباس شدند و اتفاقاً خروجی قابل قبولی هم دارند.
یکی دیگر از ویژگی‌های «باغ کیانوش» تلفیق این فیلم با انیمیشن است که کاملا حرفه‌ای و خوب از آب درآمده و در پیشبرد داستان شخصیت‌ها بسیار کمک کرده است. وقتی در بخش‌هایی از داستان فیلمساز می‌خواهد تخیل و رویاپردازی بچه‌ها را نشان دهد، گریزی به انیمیشن می‌زند که اتفاقاً انیمیت ساده و دلنشینی هم دارد و مخاطب با آن به راحتی ارتباط برقرار می‌کند. تعداد این انیمیشن‌ها هم نه زیاد است که آزاردهنده باشد نه کم است که اثرگذاری ویژه‌ای نداشته باشد، کاملاً به اندازه و به جا از این تکنیک استفاده شده که باعث جذاب‌تر شدن نتیجه نهایی کار هم شده است. به این موارد تیم بازیگران (ترکیب چهره‌ها و نوجوانان باانگیزه) ریتم مناسب قصه، تدوین و موسیقی خوب فیلم را هم اضافه کنید تا ببینید «باغ کیانوش» اثری جذاب و قابل احترام است.
توجه به نوجوانان برای آشتی با سینما
از طرف دیگر فیلم همواره برای مخاطبش یک اتفاق در نظر گرفته است و در فیلمنامه دقت شده که اتفاقات با فاصله زمانی‌های مناسب پشت هم قرار بگیرند. گاهی اوقات در فیلم‌های اقتباسی با فیلمنامه خوبی مواجه نیستیم و مثلاً فاصله اتفاقات رخ داده در فیلم رعایت نشده که باعث می‌شود در بخشی از داستان با تراکم وقایع مواجه شویم که در نهایت به کلیت کار لطمه می‌زند و از باورپذیری کل اثر کم می‌کند، اما در این فیلم فاصله اتفاقات خیلی منظم چیده شده است، انگار جدولی برای این اتفاقات تهیه شده و همه چیز با شخصیت‌پردازی‌های مناسب طوری جلو می‌رود که درام به درستی شکل می‌گیرد و یک نوجوان امروزی هم حوصله می‌کند تا انتها پای کار بنشیند.
متاسفانه امروز سینما از سبد تفریحی و فرهنگی نوجوانان خارج شده و بچه‌هایی در قشر ۱۰ تا ۱۵ سال علاقه چندانی برای رفتن به سینما ندارند. حتی همین فیلم‌های کمدی پرفروش هم باب میل این نسل نیست و در حقیقت بچه‌های امروز سینما را نمی‌شناسند. وقتی هر نوجوان یک تلفن همراه هوشمند دارد، شبکه نمایش خانگی دارد و خیلی راحت می‌تواند در اتاق خوابش فیلم و سریال‌های روز دنیا را تماشا کند، قطعاً به سراغ سینمایی که تصویری از خودش در آن نمی‌بیند، نخواهد رفت. عمیقا باور دارم اگر موضوع روز بچه‌ها و دغدغه‌ها و افکارشان را با ایده‌های درست به روی پرده ببریم (چیزی که در باغ کیانوش شاهد آن بودیم)، می‌توانیم کودک و نوجوان امروز را با سینما آشتی بدهیم.
انتهای پیام/